Sanoat elektromontaji

10-Tajriba: To’xtashni kechiktiruvchi uch fazali asinxron 
yuritmani boshqaruvchi zanjirni organish tajribasi 
 
Tajriba maqsadi 
1. Bu tajribaning maqsadi magnit kontaktorli va elektron taymerli zanjir qo’llanishini o’rganishdan i
borat.
2. Faol o’quvchilar elektron taymerning lahzali kontaktlari qanday qo’llanishini o’rganadilar.
❖ Qisqacha nazariya 
1. Kechiktirish zanjiri 
Kechiktirish zanjir elektron taymerga o’rnatilgan vaqt qancha bo’lsa shuncha vaqt qurilmani kechro
q ishga tushiradi. Qurilmani uzishdagi kechiktirish esa taymer cho’lg’ami ishga tushishi va uzilish u
chun zarur vaqt bilan belgilanadi.
2. Limit vaqtdan keyin ishga tushish va lahzali uzilish (kechiktiruvchi zanjir)
Ishga tushirishni kechiktiruvchi taymerga (ON delay timer) kirish signali berilganida ulash kontaktla
ri o’rnatilgan vaqtdan (kechiktirish vaqti) keyin ulanadi va qurilmani ta’minotdan uzishda OFF to’xt
atish signali berilgan lahzada uzadi (shu lahzada ajtaish). Boshqacha aytganda START kechikadi, S
TOP shu lahzada amalga oshiriladi.
 (a) Tashqi ko’rinishi (b) Ichki ulanish zanjiri 
10.1-rasm. Elektron taymer tashqi ko’rinishi va ichki zanjiri tuzilishi 
 
 
 
 
 

---

 
❖ Tajribani bajarish tartibi. 
1. Tayyorgarlik
① Asbob-uskunalarni va materiallarni tayyorlang va ishchi holatini tekshiring. 
② Tester bilan kontaktlar ishchi holatini tekshiring. 
2. Zanjir chizmasini tayyorlash uchun zarur bilimlar va tushunchalar 
① Ishlash davomida tok o’tishiga e’tibor qiling.
② Ishga tushish tartibi va talablari (rasm 10.2) 
❶ Ta’minlash manbai 3-faza 220 V.
❷ GL ni yoqish uchun avtomatik ulagichni (MCCB) ulang ON. 
❸ Uch fazali asinxron yuritmani taymerda o’rnatilgan vaqtdan keyin ishga tushirish va RL lampani 
yoqish ON, GL lampani o’chirish OFF uchun START tugmasini bosing. 
❹ Uch fazali asinxron yuritmani to’xtatish uchun STOP tugmasini bosing. RL uziladi OFF va GL y
onadi ON.
❺ Ortiqcha zo’riqish bo’lganda THR issiqlik relesi zanjirni uzadi va yuritma to’xtatiladi, YL yonad
i ON.
10.2-rasm. To’xtashni kechiktiruvchi zanjirning ishchi holati 

---