Sаnоаt kоrхоnаlаri ishlаb chiqаrishidа аylаnmа mаblаg`lаrdаn sаmаrаli fоydаlаnish yo`nаlishlаri Reja

Asosiy vositalarni hisobga olish

• 
  Tabiiy shakl texnik holatini, miqdoriy tarkibini, ishlab chiqarish quvvatlarini hisoblashni va hokazolarni aniqlash uchun zarurdir.
  

• 
  Pul bilan baholash tayyor mahsulot tannarxiga o'tkazilgan qiymat miqdorini aniqlash, ularning umumiy hajmini aniqlash va kapital qo'yilmalarning iqtisodiy samaradorligini hisoblash uchun zarurdir.
  
• 
  Amortizatsiya - bu maxsus amortizatsiya fondini shakllantirish maqsadida asosiy vositalar qiymatini tayyor mahsulotga bosqichma-bosqich o‘tkazish jarayonidir. Pul asosiy vositalarni keyinchalik to'liq tiklash uchun.
  

Asosiy vositalarning bahosi Asosiy vositalarning bahosi buxgalteriya hisobida aks ettiriladigan pul qiymatidir. Asosiy vositalarni baholashning uch turi mavjud bo'lib, dastlabki tiklash qoldig'i asosiy vositalarning qiymati zamonaviy sharoitlarda ob'ektga kirishning boshlang'ich qiymati bo'lgan paytda qo'shiladi, undan zamonaviy narxlarda berilgan hisoblangan operatsiya summasi va texnologiya, amortizatsiya. korxona. Bu asosiy vositalarni baholash qiymati.Asosiy vositalar qayta baholangandan keyin tan olinadi. balansida.
Qurilish tugallangan kapital qo'yilmalarning asosiy vositalarini hisobga olish uchun qabul qilish tegishli birlamchi hujjatlar - tugallangan qurilish ob'ektini qabul qilish dalolatnomasi (N KS-11 shakl) va asosiy vositalarni qabul qilish va topshirish dalolatnomasi (schyot-faktura) bilan rasmiylashtiriladi. N OS-1). Foydalanishga qabul qilingan va belgilangan tartibda bajarilgan asosiy vositalarning hosil bo’lgan boshlang’ich qiymati 08 «Asosiy vositalarga investitsiyalar» schyotining debetiga 01 «Asosiy vositalar» schyotining debetiga yoziladi.
Bepul o'tkazish Asosiy vositalarni hisobga olish bo'yicha uslubiy qo'llanmaning 99-bandiga muvofiq, hadya qilish shartnomasi bo'yicha amalga oshirilgan asosiy vositalarni tekinga topshirish asosiy vositalarni qabul qilish va topshirish akti (schyot-fakturasi) bilan rasmiylashtiriladi (N OS-1 shakl). . Tashkilotning buxgalteriya hisobida asosiy vositalar ob'ektini bepul (hadya shartnomasi bo'yicha) topshirish quyidagi yozuvlarda aks ettiriladi: D 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - K 01 - boshlang'ich (almashtirish) berilgan asosiy vositalar ob'ektining qiymati hisobdan chiqariladi; D 02 - K 01 / "Asosiy vositalarning ishdan chiqishi" - hisoblangan amortizatsiya summasi hisobdan chiqariladi; D 91 - K 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - asosiy vositaning qoldiq qiymati operatsion bo'lmagan xarajatlarning bir qismi sifatida hisobdan chiqariladi; D 91 - K 23 (69, 70, boshqa hisoblar) - operatsion bo'lmagan xarajatlarga asosiy vositalar ob'ektini tekinga berish bilan bog'liq boshqa xarajatlar kiradi. Ma'naviy va jismoniy eskirish Buxgalteriya hisobida asosiy vositalar ob'ektini foydalanishdan chiqarishda quyidagi yozuvlar kiritiladi: D 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - K 01 - foydalanishdan chiqarilgan asosiy vositalarning boshlang'ich (almashtirish) qiymati hisobdan chiqariladi. ; D 02 - K 01 / "Asosiy vositalarning ishdan chiqishi" - hisoblangan amortizatsiya summasi hisobdan chiqariladi; D 91 - K 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - asosiy vositalarning to'xtatilgan ob'ektining qoldiq qiymati operatsion bo'lmagan xarajatlarga kiritiladi (tashkilotning moliyaviy hisoboti uchun ko'rsatkichlarni shakllantirish tartibi bo'yicha uslubiy tavsiyalarning 75-bandi); D 91 - K 23 (69, 70, boshqa hisoblar) - asosiy vositalar ob'ektini hisobdan chiqarish bilan bog'liq xarajatlar boshqa operatsion bo'lmagan xarajatlarda aks ettiriladi; D 10 - K 91 - asosiy vositalar ob'ek O.S.ning etishmasligi. Buxgalteriya hisobida asosiy vositalarning etishmasligi yoki buzilgan taqdirda hisobdan chiqarilishi 94-sonli "Qiymatlarning etishmasligi va shikastlanishi bilan bog'liq yo'qotishlar" hisobvarag'ida quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi (Buxgalteriya hisobi rejasidan foydalanish bo'yicha ko'rsatmalarga qarang): D 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - K 01 - asosiy vositalarning dastlabki (almashtirish) qiymati; D 02 - K 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - hisoblangan amortizatsiya summasi hisobdan chiqarildi "; D 94 - K 01 / "Asosiy vositalarni yo'q qilish" - etishmayotgan (to'liq shikastlangan) asosiy vositalarning qoldiq qiymati aks ettiriladi. ; D 73 (76) - K 94 - etishmovchilik (zarar) summasi aybdorning hisobidan hisobdan chiqariladi (aybdor shaxs mavjud bo'lsa); D 91 - K 94 - aybdor shaxslar yo'q bo'lganda, etishmayotgan (buzilgan) asosiy vositalar ob'ektining qoldiq qiymati operatsion bo'lmagan xarajatlar sifatida hisobdan chiqariladi.

Xulosa.
Asosiy fondlar, korxonalarning asosiy fondlari– ishlab chiqarishga uzoqxizmat qiladigan, oʻz natural buyum shaklini uzoq vaqt oʻzgartir-magan holda ishlab chiqarish jarayonida bir necha bor qatnashadigan mehnat qurollari va vositalari. Odatda Asosiy fondlarga ishlab chiqarishda bir yildan ortiq xizmat koʻrsatadigan molmulk kiritiladi (rivojlangan kapitalistik davlatlarda Asosiy fondlar oʻrniga asosiy kapital tushunchasi qoʻllaniladi). Asosiy fondlar oʻz qiymatini tayyor mahsulotga asta-sekin, bir necha yillik ishlab chiqarish jarayonida qismlar bilan oʻtkazadi, mahsulot sotilgach, korxonaga pul sha-klida qaytib keladi (qarang Amortizatsiya ajrat-malari). Asosiy fondlar qiymat jihatidan korxonaga qoʻyilgan pul boʻlsa, moddiy jihatdan bino, inshootlar, mashina-uskuna va boshqalardan iborat. Asosiy fondlarning qiymat ifodasi buxgalteriya balansida asosiy vositalar deb yurtiladi. Asosiy fondlardatutgan oʻrniga qarab Asosiy fondlar asosiy ishlab chiqarish va asosiy noishlab chiqarish fondlariga boʻlinadi. Asosiy ishlab chiqarish fondlari ishlab chiqarish jarayonida mahsulotlar yaratishda qatnashadi. Ular tarmoqlararo taqsimlanishi jihatidan sanoat, qurilish, transport, qishloq xoʻjaligi fondlaridan iborat boʻladi, texnologik jihatdan aktiv va passiv fondlarga boʻlinadi. Aktiv fondlar mahsulot yaratishda bevosita qat-nashuvchi mehnat qurollaridan, passiv fondlar ishlab chiqarishning moddiy sharoiti boʻlgan qurilmalar, binolar, inshootlar, omborlar va boshqalardan iborat. Mod-diy-natural tarkibiga koʻra Asosiy fondlar quyidagi guruhlarga ajratiladi: binolar, inshootlar; uzatma qurilmalar; quvvat mashinalari va jihozlari; ish ma-shinalari va jyhozlari; transport vosi-talari; ishlab chiqarish va xoʻjalik inventari; ulov va mahsuldor chorva; mevali bogʻlar va da-raxtlar; yerlarni yaxshilashga sarflangan kapital harajatlar. Asosiy noishlab chiqarish fondlariga uy-joy binolari, maktablar, klublar, davolash muassasalari va boshqa kiradi. Qishloq xoʻjaligi korxonalarida Asosiy fondlar balansida irrigatsiya-meliorasiya fondlari qiymati alohida bandda koʻrsatiladi (ular inshootlar tarkibida hisobga kiritiladi).