Sanoat korxonalari rentabelligi va uni hisoblash yo'llari Reja

Sanoat korxonalari rentabelligi va uni hisoblash yo'llari
Reja:

1. 
   Rentabellik haqida umumiy tushuncha2
   
2. 
   Daromadlilikni aniqlash
   

3. Daromadlilik parametrlari tizimi

Ma'lumki, korxonaning tijorat faoliyatining to'g'ridan-to'g'ri natijasi foydadir, lekin u ko'pincha tadbirkorlik faoliyatining samaradorligini aks ettiradi. Tashkilotlar faoliyatini aniqroq baholash rentabellikni beradi. Bu shunchaki statistik, hisoblangan parametr emas, balki murakkab murakkab ijtimoiy-iqtisodiy mezondir. Foydadan farqli o'laroq, u iqtisodiy faoliyatning hajmi va xususiyatidan qat'i nazar, har qanday muayyan xo'jalik yurituvchi sub'ektning barcha boshqalarga (yakka tartibdagi tadbirkorlar, tashkilotlar, mintaqalar, alohida mamlakatlar va butun dunyo) nisbatan moliyaviy faoliyati samaradorligini tavsiflaydi. Bu sifat rentabellikni, bir tomondan, iqtisodiy kategoriya shaklini beradi,

Rentabellik ko'rsatkichlari korxonalarning daromadlari va daromadlarini shakllantirish uchun haqiqiy muhitning eng muhim xususiyatlari hisoblanadi. Shu sababli ular korxonaning moliyaviy holatini qiyosiy tahlil qilish va baholashning majburiy elementlari hisoblanadi. Ishlab chiqarishni tahlil qilishda rentabellik ko'rsatkichlari investitsiya siyosati va narx belgilash vositasi sifatida qo'llaniladi.
Agar foyda mutlaq miqdorda ifodalansa, rentabellik ishlab chiqarish intensivligining nisbiy ko'rsatkichi hisoblanadi, chunki u ma'lum bazaga nisbatan rentabellik darajasini aks ettiradi. Agar mahsulotni sotishdan tushgan tushum nafaqat ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini qoplash, balki foyda olish uchun etarli bo'lsa, tashkilot foydali hisoblanadi. Daromadlilikni turli yo'llar bilan aniqlash mumkin. Asosan qo'llaniladigan aktivlar rentabelligi, mahsulot rentabelligi va sotish rentabelligi. Ammo korxonaning moliyaviy holatini tahlil qilish jarayonida alohida ahamiyatga ega bo'lgan boshqa rentabellik ko'rsatkichlarini hisoblash mumkin. Masalan, korxonaning butun kapitalining rentabelligi, aylanma mablag'larning rentabelligi, o'z kapitalining rentabelligi, doimiy kapitalning rentabelligi, investitsiyalar rentabelligi va boshqalar.
Rentabellik ko'rsatkichlari butun korxona samaradorligini, turli faoliyat turlarining (ishlab chiqarish, biznes, investitsiya) rentabelligini, xarajatlarni qoplashni va boshqalarni tavsiflaydi. Ular boshqaruvning yakuniy natijalarini foydadan ko'ra to'liqroq tavsiflaydi, chunki ularning qiymati ta'sirning pul yoki foydalanilgan resurslarga nisbatini ko'rsatadi. Ular korxona faoliyatini baholashda hamda investitsiya siyosati va narx belgilashda vosita sifatida foydalaniladi.