Savol javobi
Download 104.3 Kb.
|
dasturlash
|
dynamic_cast operatori ishlovchi kodni ko'proq amalga oshirishga imkon beradi.
const_cast operatorining yutuqlari: const_cast operatori obyektlarni const holatdan o'zgartirib const olmaydigan holatga o'tkazishga imkon beradi. const_cast operatori dasturdagi bir qancha funksiyalarni, xususan xavfsizlikni ta'minlash uchun const sifatida belgilangan obyektlar uchun ishlatishga imkon Top of Form 9-savol javobi O'zgarmas (constant) e'lon qilingan identifikatorning tipini o'zgartirish mumkin emas. Bu identifikatorlar, dasturda o'zgarmas qiymatlarga (constant) berilgan nomlardir, va ularning qiymati dastur davomida o'zgartirilmaydi. Bu nomlarga o'zgaruvchi sifatida murojaat qilinmaydi, shuning uchun ularning tipi o'zgartirib bo'lmaydi. Bu xususiyatlar, dasturda aniqlangan keng turdagi identifikatorlar uchun amal qiladi, masalan, son, simvol va string e'lon qilishda. O'zgarmas e'lon qilingan identifikatorlar odatda to'g'ridan-to'g'ri qiymatga tayyorlangan qiymatlarga (misol uchun, sonlarga yoki simvollarga) yoki boshqa o'zgaruvchi o'zgaruvchi qiymatlariga (masalan, ma'lumot turlari va ko'p xususiyatli obyektlar) murojaat qilishda foydalaniladi. Bundan tashqari, o'zgarmas e'lon qilingan identifikatorlar, ko'pincha dastur tuzuvchisi tomonidan yozilgan, va ularga to'g'ri nomlashning muhimligi sababli, ularning qiymatini o'zgartirish mumkin emas. 10-savol javobi Polimorfizm, obyektlarning bitta turi orqali boshqa turdagi obyektlarga o'zaro almashish imkoniyatini beradi. Bu, obyektlar o'rtasida kengaytirilgan funksiyalar yoki metodlar orqali o'zaro almashishni amalga oshiradi. Polimorfizmning bu xususiyati dastur tuzuvchilari uchun kuchli va kerakli bir qobiliyatdir. Polimorfizmning bormagan sinflarda, sinf obyektining tipini almashtirish uchun quyidagi operatorlardan foydalaniladi: 1. static_cast: Bu operator sinf turlarining qat'iy ko'rsatkichlarini (explicitly defined type conversions) amalga oshirishda foydalaniladi. Bu operator, har qanday sinf obyekti sifatida yaratilgan va uni boshqa turdagi sinf obyekti sifatida ishlatishni ta'minlaydi. 2. reinterpret_cast: Bu operator sinf obyektlari orasida to'g'ri almashish uchun ishlatiladi. Uning foydalanishiga oid tartib-yo'riqnoma hech qachon tavsiya etilmaydi, chunki bu operator muammoga olib kelishi mumkin. Polimorfizmning mavjudligida, sinf obyektlarining turini almashtirish uchun, dynamic_cast operatoridan foydalaniladi. Bu operator faqatgina so'ngi sinflarni alohida joylashtirilgan heirarxiyada qatnashgan sinflarning obyektlari uchun foydalaniladi. Bu operator ishlatilishi, sinf obyektining o'zining turini aniqlab berishga, shuningdek, amalda ko'rinmaydigan yoki noto'g'ri almashtirishdan to'g'ri ishlatilishiga yo'l qo'yadi. Kengaytirilgan sinflarda, polimorfizmning mavjudligida virtual funksiyalar va virtual tur (virtual type) xususiyatlari orqali sinf obyektlari orasida polimorf almashish amalga oshiradi. Bunda, sinflarning qat'iy almashuvini (upcasting) o'zlashtirish amalga oshiriladi. 11-savol javobi Bu to'rtta C++ turli cast operatorlari turli amaldagi o'zaro farqlar bor. 1. dynamic_cast: Bu operator yoritishga ko'ra, ularning eng asosiy vazifasi – eng asosiysi yaratilgan bo'lgan obyektning to'g'ri turiga almashtirishni ta'minlashdir. Boshqa so'zlar bilan, dynamic_cast operatori yordamida biz amaliyot jarayonida obyektni turini tekshirish va o'zgarishi mumkin. Shuningdek, ular polimorfizm qo'llanilayotgan har qanday aloqa aniqlovchi obyektlarga ham ishlov beradi. 2. const_cast: Bu operator yoritishga ko'ra, u bir toifani ikkinchi toifaga o'zgartiradi, lekin asl qiymatni o'zgartirmaydi. Masalan, const_cast operatori yordamida siz const ko'rsatuvchi vaqtinchalik qiymatni o'zgartirishingiz mumkin. 3. static_cast: Bu operator, bir toifani boshqa toifaga o'zgartirishni amalga oshiradi. Bu o'zgartirishning natijasida obyektning yangi turi, o'zgaruvchilar qiymati hamda qiymatining turining o'zgarishi mumkin. 4. reinterpret_cast: Bu operator, obyektni boshqa bir obyektga to'g'ri hisoblash imkonini beradi. Boshqa so'zlar bilan, ular obyektni bitlashga, siz ushbu bitlashni yangi obyektda saqlashga yo'naltirishingiz mumkin. Bu operatorlarning qanday qilinganiga qarab o'zgaruvchining qiymati va turining o'zgarishi, shuningdek, o'zgaruvchi yodini va yod uchun ajratilgan joyini o'zgartirish imkoniyati mavjud. Amaliyot jarayonida, siz biror bir turdan boshqa toifaga o'zgarish kerak bo'lsa, mos operatorni ishlatishingiz kerak. 12-savol javobi Yangi nomlar fazosi yaratish uchun quyidagi misollar kabi kerakli qadamlarni amalga oshirishingiz mumkin: 1. Qisqa va yodgorlikli nomlar yaratish: Biroq nomlarning qisqa va yodgorlikli bo'lishi, ularning eslatmalari bo'yicha tushunchalarni qo'llashga yordam beradi. Misol uchun, Google, Nike va Pepsi kabi nomlar yodgorlikli va qisqa, ammo ularga reklama xizmat qiladigan yaxshi imkoniyatlar beradi. 2. San'at nomlari yaratish: San'at nomlari yaratish, mashhur shaxslar yoki mahsulotlar bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Masalan, Jaguar nomi yuqori sifatli avtomobilga mos keladi, Tesla nomi esa innovatsiyalarga qaratilgan birinchi mashhur shaxs Nikola Tesla'ya yordam beradi. 3. Inqilobchi nomlar yaratish: Bazi nomlar soniy ahamiyatini o'z ichiga oladi. Misol uchun, Spotify nomi, mualliflarning manbalaridan ochiq va oson foydalanish imkonini ta'minlaydi, shuningdek, Instagram, ushbu ilova orqali rasmlarni instant tarzda ochiqga chiqarishni qo'llaydi. 4. Kompaniya manzaralari bilan bog'liq nomlar yaratish: Nomlar kompaniyalar va ularning mahsulotlari yoki xizmatlari bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Masalan, Amazon nomi, o'lchamli osonlik, real va onlayn savdolarni jamiyatiga qaytarishni ifodalaydi. Coca-Cola nomi esa ajoyib xavfli, ayniqsa qora vaqtlarda bir necha paytlar buni o'zgartirishga harakat qildi. 5. Jumladan fikrli va innovatsion nomlar yaratish: Innovatsion nomlar yaratish, yangiliklarga e'tibor berishni va eksperiment qilishni talab qiladi. Masalan, Apple nomi, taqdim etilgan birinchi kompyuterdan hozirgi iPhone, iPad va iPod gacha to'g'ridan-to'g'ri o'zgargan mahsulotlari bilan bog'liq. Umid qilamiz, bu misollar sizga yangi nomlar fazosini yaratishda yordam berishadi.
1. Mustaqil sinovlar o'tkazish: Dasturning barcha tushunchalarini va funksiyalarini ko'rib chiqish uchun sinovlar o'tkazish kerak. Bu, o'ziga xos nomlarning yo'l qo'ymalarini va ko'p xususiyatlarini aniqlashga yordam beradi. Agar nomlar o'zaro ziddiyat ko'rsatayotgan bo'lsa, sinovlarga mustaqil kuchli holatda ega bo'lish kerak. 2. Fayllar, sinflar va funktsiyalarning to'g'ri nomlanishi: Nomlar o'z ichiga o'zgaruvchilarni, funksiyalarni va sinflarni o'z ichiga oladi. Nomlarni aniq va to'g'ri tanlash bilan, xususiyatlarning to'g'ri ishga tushirilishiga yordam beradi. 3. Koding standartlari bilan bir qatorda nomlarni tayyorlash: Qoidalarga mos keladigan nomlar yaratish kerak. Masalan, C++ dasturlash tili koding standartlari C dasturlash tiliga nisbatan ko'proq tayyorlash uchun to'g'ri nomlar ishlatishni talab qiladi. Ziddiyatlarni bekor qilishning eng oddiy va professional usuliga kelib turing. Agar ziddiyatlar e'tibor qaratilmasa, bu dasturda xato yuzaga kelishi mumkin va bu muammolarni to'g'rilash vaqt va xarajatlari talab qilishi mumkin. Oddiy usul: 1. Nomlarni to'g'ri va aniqligi ta'minlash uchun kichik xarfli nomlarni ishlatmang. 2. O'zgaruvchi va funksiyalar uchun mos keladigan nomlarni tanlang. Professional usul: 1. Nomlarni o'zaro bog'liqliklarga ko'ra tayyorlash. 2. Kodni nazorat qilish uchun bir-biriga mos keladigan nomlarni ishlatish. 3. Qoidalar va koding standartlari bilan mos keladigan nomlarni ishlatish. 4. Kompaniya nomlari va brand nomlari bilan bog'liq nomlarni ishlatmang. Umuman, nomlarni to'g'ri va aniqligi ta'minlash 14-savol javobi Nomlar fazosini 2 ga ajratish mumkin emas. Nomlar, dastur yoki loyiha ichidagi o'zgaruvchilar, sinflar va funksiyalar kabi elementlarga o'xshash, tarkibiy qismlar hisoblanadi. Nomlarning aniqligi va aniq tushunchalar berish uchun birlashgan holda saqlanadi. Nomlar fazosini ajratish dasturning ishlashini buzib qolishiga olib keladi va dastur ishlashi to'g'risida aniq tushuncha olishni qiyinlashtiradi. Buning o'rniga, nomlarni doimiy xotira yoki fayllarga saqlab qolish kerak bo'lgan holatlarda nomlar fazosini tashkil qilmagan holda saqlash mumkin. Ammo, nomlarni asosiy dastur tuzishining integral qismi sifatida saqlash kerak. 15-savol javobi Nomlar fazosiga murojaat qilish uchun kalit so'zlar talab qilinadi. Nomlar fazosining asosiy vazifalari - dastur ichidagi elementlarning aniqligini ta'minlash va ularga o'xshash elementlarni birlashgan holda saqlashdir. Nomlar fazosidagi har bir element, nomi yoki identifikatori bo'lmagan holda aniqlanmaydi. Bu yuzdan nomlarsiz elementlarga murojaat qilish qiyin va nomlarning mavjudligi aniqligi shart. Misol uchun, siz bir dastur tuzishda to'rtta elementni saqlay olasiz, lekin ularning nomlarini belgilamagan bo'lasiz. Shuningdek, siz bir nechta foydalanuvchini saqlay olasiz, lekin ularning nomlari yoki identifikatorlari mavjud emas. Bunday holatda, nomlar fazosiga murojaat qilish imkonsizdir, chunki nomlar fazosi nomlarni identifikatsiyalashda muhim ahamiyatga ega. 16-savol javobi C++ tilida kiritish va chiqarish vazifalarini lokalizatsiyalash uchun, standart C++ kutubxonasida quyidagi qator funksiyalardan foydalanish mumkin: 1. `std::cin` va `std::cout`: Bu funksiyalar standart kiritish va chiqarish qurilmalarini ta'minlaydi. `std::cin` dastur tomonidan kiritilgan ma'lumotlarni o'qish uchun ishlatiladi, `std::cout` esa konsolga chiqarish uchun foydalaniladi. 2. `std::getline`: Bu funksiya qatorning barcha belgilarni o'qib oladi, va belgilarning `'\n'` belgisi bilan yakunlanishidan oldin yozuvni qaytaradi. 3. `std::fstream`: Bu klass faylga kiritish va fayldan o'qish amallarini bajarish imkoniyatini beradi. 4. `std::ofstream` va `std::ifstream`: Bu klasslar faylga kiritish va fayldan o'qish amallarini bajarish uchun mo'ljallangan. Quyidagi misol konsoldan o'qish va faylga yozish uchun `std::cin`, `std::cout`, `std::fstream` va `std::ofstream` klasslaridan foydalanishni namoyish etadi: ```cpp
int main() { std::string line; // Konsoldan o'qish std::cout << "Ismingizni kiriting: "; std::getline(std::cin, line); std::cout << "Salom, " << line << std::endl; // Faylga yozish std::ofstream outfile; outfile.open("example.txt"); outfile << "Bu faylga yozilgan yozuvdir." << std::endl; outfile.close(); // Fayldan o'qish std::ifstream infile; infile.open("example.txt"); std::getline(infile, line); std::cout << "Fayldan o'qilgan yozuv: " << line << std::endl; infile.close(); return 0; } ``` Bu kodda, `std::getline` funksiyasi yordamida konsoldan o'qilgan yozuv o'qiladi va `std::cout` yordamida konsolga chiqariladi. Shuningdek, `std::ofstream` va `std::ifstream` kl\asslari yordamida fayl yaratiladi, faylga yozuv yoziladi va fayldan o'qilgan yozuv konsolga chiqariladi. 17-savol javobi Kiritish/chiqarish obyektlari sifatida massivdan foydalanish uchun ` ` ` Quyidagi misol kodda ` ```cpp
int main() { // int turlaridan tashkil topgan 5 xonalik massiv yaratamiz std::array // massivdagi barcha elementlarni chiqaramiz for(int i = 0; i < my_array.size(); ++i) { std::cout << "Element " << i << " qiymati: " << my_array[i] << std::endl; } return 0; } ``` Bu kodda, `std::array` yordamida 5 xonalik `int` turidan tashkil topgan massiv yaratiladi. Massiv elementlariga indeks yordamida murojaat qilingan holda, ular konsolga chiqariladi. `my_array.size()` yordamida massivdagi elementlar soni aniqlanadi. 18-savol javobi Massivlar yozish va o'qish uchun Python dasturlash tili juda mashhur. Massivlar, ma'lumotlar to'plamini tuzish uchun xavfsiz va samarali usuldir. Python da, massivlar boshqa ko'plab ma'lumotlardan, misol uchun sonlar, matnlar, ro'yxatlar va hokazo, tashkil topish uchun ishlatiladi. Massivlar qavs yoki qator belgisidan yoki kvadrat nazorat belgisi bilan ko'rsatiladi. Ko'p o'qiladigan massivlar turli turli xil ko'rinishlarda yoziladi, masalan: - List (ro'yxat) ko'rinishida yoziladi: ['apple', 'banana', 'orange'] - Tuple (to'plam) ko'rinishida yoziladi: ('apple', 'banana', 'orange') - NumPy massivi: yuqorida aytib o'tilgan yo'llarga qo'shimcha ravishda NumPy kutubxonasi yordamida yaratiladi. Massivlarni yaratish va ma'lumotlarni chiqarish Python tilidagi massiv yaratish sintaksi quyidagicha ko'rinadi: ```
# Tuple massivni yaratish my_tuple = ('apple', 'banana', 'orange') # NumPy massivni yaratish import numpy as np my_np_array = np.array([1, 2, 3, 4, 5]) ``` Massivlardan ma'lumotlarni chiqarish uchun, massivning elementlariga indeks orqali murojat qilinadi. Indeks tizimi 0 dan boshlanadi. Masalan: ```
# Tuple massivdan elementlarni chiqarish my_tuple = ('apple', 'banana', 'orange') print(my_tuple[1]) # Output: 'banana' # NumPy massivdan elementlarni chiqarish import numpy as np my_np_array = np.array([1, 2, 3, 4, 5]) print(my_np_array[2]) # Output: 3 ``` Python-da massivlar bilan amallar odatda juda oson va tez amalga oshiriladi. 19-savol javobi `eof()` va `get()` funksiyalari amaliyotlarda fayllar bilan ishlashda foydalaniladi. `eof()` funksiyasi fayldagi o'qish operatsiyasi yakunlanganidan so'ng `True` qiymatini qaytaradi, aks holda `False` qiymatini qaytaradi. Bunda, fayl o'qish jarayonida ko'rsatilgan joyda faylning oxirgi qismini o'qishga urinish mumkin. Masalan:
``` # Fayl ochish file = open("example.txt", "r") # Fayldagi barcha qatorlarni qator-qator o'qish for line in file: print(line) # Fayl oxiriga yetib bo'lganligini tekshirish if file.eof(): print("End of file reached") # Faylni yopish file.close() ``` `get()` funksiyasi esa, fayldagi bir qatorning belgilangan soni (`n`), yoki fayldagi barcha qatorlarni o'qish uchun ishlatiladi. `get()` funksiyasi fayl o'qish jarayonida ko'rsatilgan joyda berilgan son qadar belgilangan qatorni o'qib oladi. Masalan: ```
file = open("example.txt", "r") # Fayldagi bitta qatorni o'qish line1 = file.get(10) # Fayldagi 10 ta belgi o'qiladi print(line1) # Fayldagi barcha qatorlarni o'qish all_lines = file.get() # Barcha qatorlar o'qiladi print(all_lines) # Faylni yopish file.close() ``` Bu funksiyalar Python'da fayllar bilan ishlashda qulayliklar yaratish uchun ishlatiladi. 20-savol javobi Python tilida kiritish va chiqish operatsiyalari uchun foydalaniladigan indentifikatorlar (`file descriptor`) o'zgaruvchilar (variables) sifatida aniqlanadi. Indentifikatorlar bilan fayllar bilan ishlashda foydalaniladi. Faylni ochish uchun `open()` funksiyasi ishlatiladi. Bu funksiya faylga kirish indentifikatorini qaytaradi. Masalan: ```
file = open("example.txt", "r") # Fayl bilan ishlash ... # Faylni yopish file.close() ``` Faylga kirish indentifikatorini yopish uchun `close()` metodidan foydalaniladi. Biror faylni yopish va uni qayta ochish uchun quyidagi kodlarni ishlatishingiz mumkin: ```
file = open("example.txt", "r") # Fayl bilan ishlash ... # Faylni yopish file.close() # Faylni qayta ochish file = open("example.txt", "r") # Fayl bilan ishlash ... # Faylni yopish file.close() ``` Fayl bilan ishlayotgan paytda faylni ochish uchun yoki uni yopish uchun `with` operatoridan foydalanish tavsiya etiladi. `with` operatori faylni ochish va uni yopishni avtomatik ravishda bajaradi, shuningdek, fayl bilan ishlash jarayonida xatolik yuz berishiga imkon beradi. Masalan: ```
with open("example.txt", "r") as file: # Fayl bilan ishlash ... # Faylni qayta ochish va uni yopish with open("example.txt", "r") as file: # Fayl bilan ishlash ... ``` Faylni yaratish uchun `open()` funksiyasida "x" rejimi ishlatiladi. Bu rejimda fayl mavjud emasligi tekshiriladi. Agar fayl mavjud bo'lmasa, fayl yaratiladi. Masalan: ```
file = open("new_file.txt", "x") # Fayl bilan ishlash ... # Faylni yopish file.close() ``` Faylni o'chirish uchun `os` kutubxonasida joylashgan `remove()` funksiyasidan foydalanish mumkin. Masalan: ```
# Faylni o'chirish
Demak, kiritish/chiqish indentifikatorini o'rnatish uchun `open()` funksiyasidan foydalaniladi. Indentifikatorni o'chirish uchun `close()` metodidan, faylni o'chirish uchun `os.remove()` funksiyasidan foydalaniladi. 21-savol javobi Formatlash identifikatorlari, Python tilida `format()` metodi yordamida, matnlar (strings) yoki boshqa qiymatlar kiritilgan o'zgaruvchilarni matnlar ichiga joylashtirish uchun foydalaniladi. Bu usul ko'p tashqi xizmatlar yoki fayllar bilan ishlashda ham kerak bo'ladi. `format()` metodi qabul qiladigan argumentlar stringlar (matnlar) ichiga yerleshtirilgan {} (kurly bracket) belgilar yordamida joylashtiriladi. Masalan, quyidagi kodda, `format()` metodi ikki argument qabul qiladi, birinchi argument string ichidagi {} belgisi o'rniga, ikkinchi argument esa uchta son: ```
Natija:
``` x ning qiymati 10 ga teng, y ning qiymati 20 ga teng ``` {} belgisi yordamida string ichida joylashtirilgan o'zgaruvchilarning tartibini ham aniqlab olish mumkin. Masalan, quyidagi kodda, tartiblash o'zgaruvchisi `{1}` belgisi yordamida ikkinchi argumentni stringga joylashtiriladi: ```
Natija:
``` y ning qiymati 20 ga, x ning qiymati 10 ga teng ``` `format()` metodi boshqa xususiyatlarga ega bo'lgan formatlash imkoniyatlarini ham taqdim etadi. Masalan, float sonlarni ko'rsatish uchun `{:f}` formatini, eksponenta ko'rsatish uchun `{:e}` formatini, darajalarni ko'rsatish uchun `{:g}` formatini, ikki xonali haqiqiy sonlarni ko'rsatish uchun `{:0.2f}` formatini ishlatish mumkin. Masalan: ```
print("x ning qiymati {0:.2f}".format(x)) ``` Natija:
``` x ning qiymati 3.14 ``` Shuningdek, f-string (f-qiymat) sintaksisi ham kiritish/chiqish uchun juda qulaydir. F-string, matn ichida { } belgilar ichiga o'zgaruvchilar qiymatini yozish imkoniyatini taqdim etadi. Quyidagi kodlarda f-string sintaksisi yordamida `x` va `y` o'zgaruvchilarining qiymatlari formatlangan matn ichiga joylashtirilgan: ```
Natija:
``` x Download 104.3 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|