Savollarga javob bering. Moliyaning mazmun-mohiyati nimadan iborat?

---

1-Topshiriq
Savollarga javob bering.
1. Moliyaning mazmun-mohiyati nimadan iborat?
Moliya, bir davlat yoki tashqi tashkilotning moliyaviy ahvolini, pul, resurslar,
va moliyaviy operatsiyalarini boshqarishning vositasidir. Moliyaning mazmuni
daromadlar, xarajatlar, soliq to'lovlar, qarzlar, investitsiyalar, soliq jamiy
daromadlar, moliyaviy siyosat va boshqaruvni o'z ichiga oladi.
2. Moliyaning o’ziga xos xususiyatlarini yoritib bering:
Monopol tashkiloti: Davlatlar o'zlarining moliyaviy siyosatini boshqarish,
valyuta nazorati, tijoratni regulatsiya qilish, vaqtlar o'stirish va boshqa
moliyaviy operatsiyalarda monopol tashkil etish huquqiga ega bo'ladi.
Solventlik: Davlatlar o'zlarining qarzlarini qaytarish va moliyaviy o'zgarishlarga
o'z ishonchini olishlari kerak.
Soligʻlar va toʻlovlar: Moliya o'z ichiga soliq va to'lovlar to'plamini oladi, bu
soliqlar va to'lovlar moliyaviy tashkilotlarga va davlat tomonidan bajariladigan
vazifalarni amalga oshirish uchun ishlatiladi.
3. Moliya qanday funktsiyalarni bajaradi?
Moliyaviy siyosat belgilash: Moliya, davlatning moliyaviy siyosatini
belgilashda, soliq to'lovlarini, mablag'larni ajratishni, daromad va xarajatlarni
to'g'risida qaror qabul qilishda ishlatiladi.
Daromad va xarajatlar boshqarish: Moliya, daromadlarni to'plash, xarajatlar va
proyektlarga moliyaviy yordam bermoqda.
Moliyaviy transparensiya: Moliya, davlatning moliyaviy ahvolini ommaviy
ko'rsatish va hisobot berishda ishlatiladi.
Qarzlar va investitsiyalar: Moliya qarz olish va berish, investitsiyalar qilish va
soliq jamiy daromadlarni oshirishda muhim bir vosita bo'ladi.
4. Moliyaning sohalarini izohlab bering:
Valyuta nazorati: Valyuta kurslarini o'zgartirish va valyuta bozorini boshqarish.

---

Valyuta rezervlarini boshqarish: Davlat moliyasi valyuta rezervlarini boshqarish
orqali moliyaviy istiqbolni ta'minlaydi.
Soliq siyosati: Soliq siyosati va soliq to'lovlarini to'lash va qo'shimcha soliqlarni
kiritish.
Investitsiyalar: Investitsiyalarni jalb qilish va moliyaviy vaqtincha yordam
berish.
5. Moliyaning paydo bo’lishi va rivojlanish tarixini yoritib bering:
Moliya tarihi o'rtacha 1000 yilga qadar qaytib keladi va rivojlanib keladi.
Tarihsel ravishda moliya boshqarilishi o'zgarib kelgan va uning vazifalari
kengayib
ketgan.
Moliya,
mamlakatlarning
rivojlanishining
muhim
o'lchamlaridan biri bo'lib, o'zgaruvchan yuzaga kelgan.
6. Moliyada pulning vaqt qiymati nima?
Moliyada pulning vaqt qiymati, pul miqdori va uning olingan yoki sarflangan
vaqt o'rtasidagi o'zaro bog'lanishni ifodalaydi. Pulning vaqt qiymati, daromadlar
va xarajatlar, investitsiyalar va qarzlar, soliq va to'lovlar bilan bog'lanadi. Bu
qiymat moliyaning moliyaviy operatsiyalarini boshqarishda juda muhimdir.
7. Moliyaning asosiy printsipi nima va uni izohlab bering:
Moliyaning asosiy printsipi valyuta nazorati va qarzlar boshqarilishi orqali
moliyaviy istiqbolni ta'minlashdir. Moliyaning asosiy vazifalari ommaviy
daromad va xarajatlarni boshqarish, davlatning moliyaviy siyosatini belgilash,
soliq to'lovlarini o'lash, investitsiyalarni jalb qilish, soliqlar va to'lovlar bilan
bog'liq bo'lgan operatsiyalarni amalga oshirish va soliq jamiy daromadlarni
to'plashdir. Moliya davlatning moliyaviy tashkiloti sifatida o'z ichiga olgan
rivojlanib kelgan tizimdir.
2-Topshiriq
1. Valyuta: Valyuta, davlatlar o'rtasida tijorat va pul o'tkazmalari uchun
ishlatiladigan moliyaviy vosita.

---

2. Soliq: Soliq, insonlar va tashkilotlar tomonidan davlatga bermoqchi
bo'lgan mablag'lar hisobidan olinadigan moliyaviy to'lovdur.
3. Moliyaviy siyosat: Moliyaviy siyosat, davlatning pulning qiymatini,
valyuta nazoratini, soliq va to'lovlarni to'g'risida belgilangan xulosa va
qarorlarini o'z ichiga oluvchi siyosatdir.
4. Daromad:
Daromad,
boshqarilgan
mablag'lar
to'plami,
odatda
mahsulotlar sotilishi, xizmatlar, soliq to'lovlari va boshqa daromadlar
yolu bilan olish yoki ishlab chiqarish orqali hosil bo'linadi.
5. Qarz: Qarz, davlat yoki tashkilotlar tomonidan mablag'lar olish uchun
o'tkaziladigan moliyaviy majburiyatdir. Qarzlar boshqarilgan fondlar yoki
moliya tashkilotlari tomonidan boshqariladi.
3-Topshiriq
Moliya o‘zining lug’aviy ma’nosi jihatdan frantsuzcha, lotincha va ruscha
so‘zlarning sinonimi sifatida qanday ma’noni anglatadi?
Javob: D. “fond, pul jamg’armasi”
Moliyaning qanday funktsiyalari mavjud?
Javob: C. Taqsimlash va nazorat
Moliya –
Javob: A. Pul fondlarini shakllantirish, taqsimlash va undan foydalanish bilan
bog’liq iqtisodiy munosabatlar yig’indisi
Quyidagilardan qaysi biri moliyaning xarakterli belgisi hisoblanadi?
Javob: A. Moliya tizimining mavjudligi
4-TOPSHIRIQ.

---

Ushbu terminlarga ta’rif bering
1. Moliya
2. Markazlashgan fondlar
3. Markazlashmagan fondlar
4. YaIM
5. MD
Moliya: Moliya, davlatning moliyaviy tizimi, pulni boshqarish va moliyaviy
siyosatni o'rganish, amalga oshirish va belgilashda ishlatiladigan moliyaviy
vosita yoki tashkilotdir.
Markazlashgan fondlar: Markazlashgan fondlar, moliya tizimining bir qismi
bo'lib, moliyaviy operatsiyalar uchun aylanadi va o'zlashtiriladi. Ular valyuta
nazorati, moliyaviy turli daromadlar va xarajatlar, valyuta rezervlari va boshqa
moliyaviy operatsiyalarni boshqarish uchun ishlatiladi.
Markazlashmagan fondlar: Markazlashmagan fondlar, odatda moliyaviy
vaqtincha yordam berish, sotsial dasturlarni amalga oshirish, xususan moliyaviy
tashkilotlarga soliq jamiy daromadlarni olish uchun ishlatiladi. Bu fondlar
moliyaviy tashkilotlar tomonidan boshqariladi va markazlashgan fondlardan
farqli bo'lib, o'zlashtirilishmaydi.
YaIM (Yillik hisobot vazirligi): YaIM, davlat byudjetining yillik hisobotini
tuzish, soliq va to'lovlar to'g'risida ma'lumotlar ko'rsatish, davlatning moliyaviy
ahvoli va budjetning bajarilishi haqida parlament va ommaviy jamiyatga hisobot
berish uchun ma'lumotlar tayyorlaydi va o'z ichiga oladi.
MD (Moliya darajasi): Moliya darajasi, bir shaxs yoki tashkilotning moliyaviy
darajasini ifodalovchi bir o'lchovdir. Bu daraja, moliyaviy ahvol, pul
mablag'larining miqdori, valyuta nazorati va boshqa moliyaviy faktorlar asosida
aniqlanadi.
5-TOPSHIRIQ
Moliyaning sohalari bo’yicha guruhlarga ajrating va ma’lumot bering.

---

Moliya sohasi bir necha bo'yicha guruhlarga ajratiladi va har bir guruhning o'z
xususiyatlari bor. Quyidagi moliya sohalari guruhlarga bo'yicha ma'lumot:
Moliya sohasi miqdori (moliya hajmi): Moliya sohasi miqdori, davlatning
umumiy moliyaviy mablag'larining qanday ko'rsatilishi va boshqarilishi
lozimligini o'z ichiga oladi. Boshqaruv, davlat byudjetini boshqarish,
investitsiyalar, soliq va to'lovlarni to'lash, valyuta nazorati, qarzlar va fondlar
boshqaruvlarining barchasi moliya hajmi tarkibiga kiradi.
Moliyaviy tashkilotlar: Moliya sohasida faoliyat ko'rsatadigan moliyaviy
tashkilotlar mavjud. Bu tashkilotlar moliyaviy siyosatni amalga oshirish, soliq
va to'lovlarni to'g'risida ma'lumot bermoq, investitsiyalar va valyuta nazoratini
boshqarish uchun mas'ul bo'ladi.
Valyuta nazorati: Valyuta nazorati moliya sohasining bir qismidir. Davlatlar
valyuta kurslarini o'zgartirish, valyuta bozorini boshqarish va valyuta
rezervlarini oshirish uchun valyuta nazoratini amalga oshiradi.
Moliya siyosati: Moliya sohasida qaror qabul etish va moliyaviy siyosatni
belgilashning boshqa bir qismi. Bu siyosat daromadlar, xarajatlar, soliq to'lovlar,
investitsiyalar, soliq jamiy daromadlar va boshqa moliyaviy masalalarni o'z
ichiga oladi.
Moliya darajasi: Moliya sohasidagi insonlar, tashkilotlar yoki davlatlar
moliyaviy darajalarini o'zlarining moliyaviy vazifalari va mahsulotlari asosida
aniqlaydilar. Moliyaviy daraja pul miqdorini, moliyaviy faoliyatning
tashkilotlari va moliyaviy xarakteristikalarini ifodalaydi.
Bu guruhlardan har biri moliya sohasining bir qismiga fokuslanadi va moliyaviy
siyosatning belgilanishi, amalga oshirilishi va boshqarilishi uchun kritikdir.
6-TOPSHIRIQ.
O’zbekiston iqtisodiyotining o’sishiga ta’sir qiluvchi quyidagi omillarning
amaldagi holatiga baho bering va uni izohlang?
1. Tabiiy resurslar

---

2. Mehnat resurslari
3. Aholining daromad darajasi
4. Iqtisodiyotning pul mablag’lari bilan ta’minlanganligi
1. Tabiiy resurslar: Tabiiy resurslar, iqtisodiyotning o'sishiga katta ta'sir
qiladigan omil hisoblanadi. Ular suv, g'or, oq sovut, yer quyuq, neft, gaz,
metallar va boshqa quyidagi moliyaviy resurslarni o'z ichiga oladi. Tabiiy
resurslarning yaxshi boshqarilishi va ularning samarali ishlatilishi
iqtisodiyotning o'sishiga olib keladi.
2. Mehnat resurslari: Mehnat resurslari, aholining ishchi kuchlari va faoliyat
darajasi bilan bog'liqdir. Yaxshi ta'lim olayotgan, yuqori mahsulotiviyat,
ishlab chiqarish va xizmatlarni sotish mehnat resurslarining samarador
foydalanilishi orqali iqtisodiyotni o'sishi uchun muhimdir.
3. Aholining daromad darajasi: Aholining daromad darajasi, mamlakatdagi
insonlar tomonidan o'tkazilayotgan xarajatlar va uning daromadlarining
miqdori va xisob-kitobidir. Aholining daromad darajasi o'sishi,
mamlakatning har xil sohalarida ish olib borilishi, xarajatlarning
oshishiga olib keladi va moliyaviy tovarlar va xizmatlarning qimmatining
oshishiga olib keladi.
4. Iqtisodiyotning pul mablag’lari bilan ta’minlanganligi: Pul mablag'lari
iqtisodiyotning o'sishida muhim bir omil hisoblanadi. Pul mablag'lari
iqtisodiyotning ishlab chiqarishni rivojlantirish, investitsiyalar, yangi
texnologiyalarni qo'llash, o'zlashtirish va tijoratning o'sishiga olib keladi.
Bu omillar O'zbekiston iqtisodiyoti uchun muhimdir, va ularni yaxshi
boshqarish va rivojlantirish mamlakatning iqtisodiy o'sishini mustahkamlashishi
uchun muhimdir.