Savollarga javoblar; Lamarkning 1781-1782-yillarda uyushtirgan sayohati davomida qanday yutuqlarga erishdi?

1. Fransus materialistlarining g‘oyalari Lamarkning falsafiy qarashlariga qanday tasir ko‘rsatadi.

2. Lamarkning umumbiologik qarashlariga tarif bering.

3. Lamarkning evolyutsion nazariyasi nimalarni qamrab olgan

4. Lamark fikricha tashqi sharoit organik va anarganik tabiatga qanday tasir ko‘rsatadi.

1. Lamark o‘z falsafiy qarashlarida XVIII asrda Fransiyada tarqalgan deizm oqimiga mansub edi. Deistlar bir tomondan tabiatdagi barcha hodisalar tabiiy qonunlar asosida sodir bo‘ladi desalar, ikkinchi tomondan xudoni olamning dastlabgi sababchisi sifatida ran oldilar. Uning aytishicha xudo olamning yaratgandan keyin tabiat ishlariga aralashmaydi, tabiat yararuvchining oldindan belgilab berilgan tabiiy qonunlari asosida rivojlanadi va o‘zgaradi. Lamarkning umumbiologik qarashlariga ko‘ra tirik mavjudodlar anarganik jismlardan bir qancha sifat belgilari bilan tubdan farq qiladi , anarganik jismlar bir xil jismxan ham har xil jismdan ham tashkil topgan bo‘lishi mumkin lekin muayyan shaklga ega bo‘lmaydi , tirik organizlar esa muayyan shaklga ega.

2. Lamark insoniyat tarixi da birinchu bo‘lib organik olamning tarixiy rivojlanishi haqida masalani atroflicha o‘rganib, uni ko‘p jihatdan hal etgan. Uning ta‘limotida ko‘p jihatdan hal etgan olimdir Uning ta‘limotida evolyutsion nazeryasiga bog‘liq ko‘p masalalar qamrab olingan Turlarning realligi, o‘zgaruvchanligi, organizmlarga tashqi muhitning ta‘siri evolyutsiya jarayonida organizm ichki xossalarining ahamyati , evolyutsiya jarayonining natijalari, yo‘nalishlari va evolyutsion harakatlantiruvchi kuchlar irsiyat va o‘zgaruvchanlikning organizm hayotidagi ro‘li kabilar haqida ma‘lumot bergan.

3. Lamark -birinchi marotaba organik olam evolyutaiyasi Lamarkizmga asos soladi. U evolyutsion jarayonlarning tabbiy sabaarini ochib bera olmaydi organizmlarning ichki progressga ichki intilishi evolyutsiyaning harakatlantiruvchi qismi deb ataydi. Lamarkning tushuntirishicha tabiiy muhitning uzluksiz ta'siri organizmlarda adekvat moslanishni paydo qiladi lekin gradatsiyaning buzlishiga ya‘ni yangi turlar hosil bo‘lishiga olib keladi. Lamarkning ko‘rsatishicha o‘simliklar sharoit o‘zgarishini moddalar o‘zgarishi orqali sezadi, hayvonlar esa dastlab talab o‘zgaradi bu esa o‘z navbatida organlardan foydalanishning o‘zgarishiga olib keladi Organlarning muntazam ishlashi uning rivojlanishiga ishlamasligi esa buzilishiga olib keladi.

4. Tashqi sharoit organik va anarganik tabiatga turlicha tasir ko‘rsatadi ; anarganik tabiatni yemiradi, organik formalarni quvvatlab, ularning tuzilishini saqlaydi. Anarganik kattalashuvi, o‘sishi uning tashqi yuzasiga yangi qismlar qo‘shilishi hisobiga bo‘lsa organlarning kattalashuvi va moddalarning o‘zlashtirilishi va organizm tarkibiga kirishi tufayli ro‘y beradi. Anarganik tabiat oziqlanishga muhtoj emas, organizmlarning yashashi uchun esa oziqlangan shart. Embrionning shakllanishi rivojlanishi tirik tabiatgaxos , o‘lik tabiatda esa bunday jarayon kuzatilmaydi.