Savollarga javoblar

Savollarga javoblar:

1. 
   Panteizm – Xudoni tabiat bilan tenglashtiruvchi falsafiy ta'limot.
   

Birinchi аsоs sifаtidа ikkitа substаntsiya оlingаn fаlsаfiy yondаshuv duаlizm (lоt. dualis – ikki yoqlаmа) dеb аtаlаdi. Nеmis fаylаsufi Х.Vоl’f XVIII аsr bоshidа «duаlizm» аtаmаsini fаlsаfiy muоmаlаgа kiritgаn. Х.Vоl’f dunyodа bаrqаrоr tаrtibning shаkllаnishidа tаfаkkur, g’оyalаr vа аqlidrоkning аlоhidа o’rnini аniqlаsh hаmdа tа’kidlаshgа hаrаkаt qilgаn. Uning zаmоndоshlаri – mа’rifаtli аbsоlyutizm g’оyalаrining tаrаfdоrlаrigа tа’siri judа kаttа bo’lgаn. Х.Vоl’fning fаlsаfаgа оid qo’llаnmаlаri bаrchа o’quv yurtlаridа o’qitilgаn vа eskirgаn (sхоlаstik) jihаtlаrni siqib chiqаrgаn. Ulаr univеrsitеt tа’limining аsоsiy mаnbаlаri sifаtidа аmаl qilа bоshlаgаn.

Monizm (yunoncha – monos, ya’ni yakka) – olamning asosida yakka yagona sababga, bitta asosgp ega bo’lgan narsa yotadi deb ta’lim beradi

«Plyurаlizm» (lоt. – ko’plik, ko’p хillik, ko’p sоnlik) аtаmаsini hаm Х.Vоl’f 1712 yildа tаklif qilgаn. Bu tushunchа оntоlоgiyadа аyniqsа, jiddiy qiyinchiliklаr tug’dirgаn. CHunki аyni shu tа’limоtdа bоrliqning ko’p sоnli mustаqil vа o’zаrо bоg’lаnmаydigаn аsоslаrini ilgаri surish lоzim edi.

2. 
   Ha,mening fikrimcha mumkin.Ko’plab kitoblarda aytilishicha inson Allohning bir qismi.Shu sababdan ham hamisha Allohga qarab intiladi.Xuddi tortishish qonuni,yoku qism butunga qarab intilgani kabi.
   
3. 
   Muayyanlashtirish shaklini g’oya sub’ektiv, ob’ektiv va nihoyat mutlaq ruh qiyofasida qo’lga kiritadi. Muayyan ruhning bu uch shakli nafaqat inson ongini, balki turli insoniy faoliyatlar hamda insoniy aloqalar va munosabatlar mohiyatini ham tashkil etadi. G’oya taraqqiyotining oliy bosqichi mutlaq ruh hisoblanadi. Mutlaq ruh – o’zi uchun o’zini predmet qilib, o’zi uchun o’z mohiyatini ifodalashdan boshqa hech qanday maqsadga ham, faoliyatga ham ega bo’lmagan erkin, haqiqiy, cheksiz ruh. U tashqi va hissiy mushohadada tasavvurga, tasavvurdan tushunchalar asosidagi tafakkurga qarab rivojlanib boradi.
   
4. 
   Gegelning fikriga ko’ra, o’zini to’liq erkinlikda mushohada qiluvchi ruh – san’at; o’zini ixlos sifatida namoyon qiluvchi ruh – din; o’z mohiyatini tushunchalar orqali fikrlab, uni biluvchi ruh – falsafa. San’at, din va falsafaning mazmuni shunday qilib, bitta, farq faqat o’sha mazmunni ochish va anglab etishda. G’oyaning o’z-o’zini ochishning birinchi va eng nomukammal shakli, estetik bilish yoxud san’at. Uning maqsadi mutlaq ruhning hissiy tasvirini berish. San’at, axloq, davlat tuzumi, boshqarish shakli v.h. hammasi bitta umumiy ildizga borib taqaladi. Uni Gegel zamon ruhi deb ataydi.
   

5. 
   Materializm (lotincha – moddiy, moddiylashgan) olamning asosida materiya, ya’ni moddiy narsalar yotishini e’tirof etadigan ta’limot.
   

Materialistik falsafada ruh tibiatga nisbatan ikkilamchi narsa, materiya taraqqiyetining ma’lum pogonasida vujudga kelgan hossa deb tushuntiriladi. Marksistik dialektik materializm ruhning mohiyatini onson faoliyati, ijtimoiy taraqqiyet va ma’naviy (ruhiy) ishlab chiqarish jarayenlari bilan bog’lab tahlil qiladi. Bu falsafani namoyendalari tomonidan ruhni psixika yeki tafakkur sifatida olib qarash hollarini ham uchraydi. Ayrim adabiyetlarda «ruh» tushunchasi «ong», «tafakkur», «aql» tushunchalari bilan aynandir degan fikr ham uchraydi. Lekin, bunday fikrga qo’shilish qiyin. Ruh, ong yeki tafakkurga nisbatan keng va murakkab bo’lgan integral (ko’p xislatlarni qo’shilishdan kelib chiqqan tizimli) ma’naviy hodisasidir. Kelib chiqishi va namoyen bo’lishi jihatdan ruh ijtimoiy taraqqiyet va insonning ijodiy faoliyatini mahsuloti bo’lib, u yaratilayetgan va mavjud bo’lgan madaniy va an’anaviy qadriyatlar, e’tiqod, iymon, aql-zakovat, ilm-fan va his-tuyg’ularda mujassamlangan. Xulosa qilib «ruh» tushunchasini qo’yidagi ta’rifini berish mumkin: ruh – kishining ichki dunesi va jamiyatning ma’naviy hayetini yuzaga keltiradigan ong, bilish, imon, e’tiqod va his-tuyg’ular orqali voqyelikni o’rganish va o’zlashtirish jarayenini hosil qiladigan, jamiyat taraqqiyetiga insoniy meyer va hislat bag’ishlaydigan ma’naviy hodisa va borliqdir. Ta’rifdan ma’lum bo’lib turibdiki, ruh insonni ichki ma’naviy olamni, jamiyat miqyesida va beradigan voqyelikni bilish va o’zgartirish faoliyatini, turli xildagi qadriyatlarni yaratish, ulardan foydalanish jarayenlarini o’z ichiga oladi.

6. 
   Men doimo insoniyat barhayotligiga ishonganman.
   
7. 
   Men bu savollarga aniq javob ayta olmayman,fikrimni bildirishim uchun esa bu haqida barcha ma;lumotlarn sinchiklab ko’rib chiqishim lozim.Zero,bu mavzu yengil-yeklpi fikrlarni qabul qilmaydi.
   

8.