Scientific pr

Ulush % da
O‘zbekiston Evrosayuz

1 Yoqilg‘i
2 Ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rstish (mehnat xarajatlari)
3 Ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rsatish (butlash xarajatlari)
4 Haydovchining ish haqqi
5 Texnikaning amortizatsiyasi yoki lizingi
6 Boshqa xarajatlar
37-40 16-20

2-2,2 3

15-16 52-55

2-2,5 1-1,1

10-12 5-6

6-7 2

ATV ning ekspluatatsion samaradorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy omillar maqsadni ta’minlashda bir butunni tashkil qilgan holda, takomillashtirish bo‘yicha mustaqil hisoblanadi.


Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 263

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 ǀ ISSUE 2 ǀ 2021 ISSN: 2181-1601

MUHOKAMA
ATV ni ekspluatatsiya qilish samaradorligi

ATV ning Texnik darajasi
Tashishlarni tashkil etish darajasi
TX, ta’mirlash va saqlashni tashkil etish darajasi
Ekspluatatsiya sharoitlarini takomillashtirish

Yuqorida sanab o‘tilgan omillarni optimallashtirish bilan transport xizmatlarining tannarxining jiddiy kamaytirish mumkin.
Tadqiqotlarning natijalari tanlangan mezon bilan belgilanadi samaradorlikni baholash mezonlari mualliflar qo‘ygan masalalarga ko‘ra xar xil.
Yuk avtomobillarini ekspluatatsiya qilishning samaradorlik mezoni qurishda quyidagi talablarni hisobga olish zarur. Mezon quyidagicha bo‘lishi kerak:
- Ekspuatatsiya qilish sistemasining asosiy vazifasi va rivojlanishini aks ettirish;
- Ekspluatatsiyaning samaradorlik ko‘rsatkichlari sistemasi asosida qurilishi lozim.
Eng ummiy talab shundan iboratki, ekspuatatsiya samaradorligini baholash mohiyatiga ko‘ra kompleks va tuzimli bo‘lishi zarur. U, yuk avtomobillarini ekspluatatsiya qilish samaradorligini oshirish muommosining yechimini izlashda tijoriy va texnik, iqtisodiy va tashkiliy ijtimoiy va ekologik aspentlarning uzviy (organik) birligini hisobga olishni talab qiladi ko‘rsatkichlar sistemasini yaratish va o‘zaro uzviy bog‘liqlik haqidagi g‘oyani amaiyotda amalga oshirish uchun ko‘rsatkichlar quyidagi talablarga javob beradi;
Bunda holat yuk avtomobillarini ekspluatatsiya qilish samaradorligi funksiyasini quyidagicha ifodalash mumkin:
𝐴 = 𝑓(𝑊,𝑁,𝑅) (1.1) Bu erda, A-ekspluatasiya sistemasining umumlashtirilgan samaradorlik ko‘rsatkichi;
V – yuk avtomobilining amaldagi unumdorlik ko‘rsatkichi; N-yuk avtomobilining ishonchlilik ko‘rsatkichi; R – ekspluatatsiya sistemasining tejamlilik ko‘rsatkichi.
Har qanday yuk avtomobilini eng asosiy ekspluatatsion parametrlari to‘la massa (yuk ko‘tarish qobiliyati) va harakatlanish tezligi hisobga olinadi. Unumdorlik ularning qiymatiga bog‘liq bo‘ladi.
Avtomobillarning texnik holatini ekspluatatsion xususiyatlar ko‘rsatkichlari yordamida o‘xshash avtomobil bilan sifatini esa me’yorlangan ko‘rsatkichlar bilan taqqoslab baholanadi

_i

o
К_Э  К_iWC_npo /(K_oW C_npi) _{(1.2 )}
Bu erda ^К_Э - yukni etkazib berishning kafolatlanganlik koeffitsienti (yukni etkazib berish ehtimoliy vaqtining avtotransport vositalarining ishonchliligiga bog‘liq bo‘lgan