Seminar-11 reja: yorug’lik tezligini aniqlash usullari
Масалалар ечишга доир мисоллар
Download 498.77 Kb.
|
SEMINAR-11
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2-мисол
Масалалар ечишга доир мисоллар
1-мисол.Тўлқин узунлиги λ0 = 600 нм бўлган монохроматик ёруғлик манбаи кузатувчи томонга v= 0,1с тезлик билан ҳаракатланмокда (с — электромагнит тўлқинларнинг тарқалиш тезлиги). Кузатувчининг спектрал асбоби қайд этадиган нурланиш тўлқин узунлиги λ аниқлансин. Е ч и ш . Кузатувчига боғлиқ ҳисоб тизимидаги спектрал асбоб қуйидаги электромагнит нурланиш частотасини қайд этади (1) бунда v0 — манба монохроматик нурланишнинг ҳусусий частотаси; — кузатувчига боғлиқ саноқ тизимида вектор ва кузатиш юналиши орасидаги бурчак. v ва vо частоталарни λ ва λ0 тўлқин узунликлари орқали ифодалаймиз: v=c/λ ва v0=с/λ0. Бизнинг ҳолимизда эканлигини назарда тутиб, (1) формулани охирги муносабатларни ҳисобга олган ҳолда қайта ёзамиз: Бундан ва λ0 ларнинг қийматларини олинган ифодага қўямиз ва ҳисоблаймиз: λ = 542 нм. 2-мисол. Сувда Вавилов — Черенков ходисасини кузатиш мумкин бўлиши учун электрон қандай минимал Pmin (МэВ/с бирликларида) импульcга эга бўлиши керак? Е ч и ш : Вавилов — Черенков ходисаси зарядланган зарранинг ёруғлик тўлқинларининг шу муҳитда тарқалиш тезлигидан (фазовий тезлик каттароқ v тезлик билан ҳаракатланиши натижасида вужудга келадиган ёруғлик нурланишидир. Ёруғликнинг фазовий тезлиги vφ=с/n бўлганлигидан (с — электромагнит нурланишининг вакуумда тарқалиш тезлиги; n — муҳитнинг синдириш кўрсаткичи), Вавилов — Черенков ҳодисасининг вужудга келиш шарти қуйидагича бўлади: V>υφ ёки υ>c/n. Одатда бу шартни бошқача ёзишади, β = υ/c эканлигини ҳисобга олиб: βn>1. (1) Черенков нурланиши релявистик зарралар учун кузатилганлигидан, олдинига релявистик импульс учун ифодани ёзиб оламиз: P=mυ=m0υ/ ёкиP=m0c , бу ерда υ= βc эканлиги ҳисобга олинган. Минимал импульсга минимал қиймат βмин мос келади, уни (1) шартдан топамиз: Pmin=1/n У ҳолда импульснинг минимал қиймати Pmin=m0c/ . (2) Ҳисоблашни системадан ташқари бирликлар МэВ/с ларда амалга оширамиз (с — электромагнит нурланишларнинг тарқалиш тезлиги). Бунинг учун қуйидагича иш тйтамиз. Маълумки, m0c = 0,511 МэВ, бундан m0c = 0,511 МэВ/с ни ёзамиз. (2) га n = 1,33 ва m0c нинг қийматини қўйиб, ҳисобласак, Pmin= 0,583 МэВ/с. Download 498.77 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling