Sevgili Milena

Sizin Franz K

---

Yarın "Ateşçi" için bir şeyler yazmaya çalışacağım.
Yazacaklarım kısa olacak, sakın uzun bir şeyler beklemeyin.
Çevirilerde aslına uygun kalmak doğal bir şey. Gene de
şaşmaktan alamıyorum kendimi... En ufak bir yanılgı (olsaydı
da şaşmazdım) olmadığı gibi, her seferinde sağlam, kesin,
tam bir anlayışla çeviriyorsunuz. Çekler bu bağlılığınızdan
ötürü kızabilirler size, ama ben en çok bu bağlılığı seviyorum
(öyküyü düşünerek değil, kendimi düşünerek!). Benim de
kendime göre Çekçe bir dilbilgim var, çok beğeniyorum sizin
Çekçenizi, ama belki tarafsız değilim, bilmiyorum. Her neyse,
biri size bu yüzden suç yükleyecek olursa, gücenmişliğinizi,
bağlılığımla gidermeye çalışın.
Sevgili Bayan Milena,
(Evet, bu başlık sıkıyor artık; ama neylersiniz, böylesine
güvensiz bir dünyada hasta kişilerin dayandıkları desteklerden
biri de bu, dayanaklar sıksa bile bizi, güçsüzlüğümüzün
geçtiğini göstermez.) Almanların arasında yaşamadım, ama
anadilim Almanca, onun için de bu dili kullanıyorum;
gelgelelim Çekçe daha cana yakın, böyle olunca da Çekçe
yazdığınız mektuplar birtakım karanlık şeyleri aydınlatıyor...
Daha belirli görüyorum sizi, kımıldıyorsunuz, elleriniz
yaşarlı, öylesine oynak, istediğini bilen... Karşılaşmış gibiyim
sizinle; ama sonra gözlerimi yüzünüze kaldırmak isteyince bir
yangındır başlıyor, mektup süresince yalnız -neler
anlatıyorum!- ateş görüyorum.

---

Kendinize birtakım yasalar koymuşsunuz, olabilir. Bu
yüzden acınmak istemeyişiniz de çok doğal, çünkü çalımdan,
kurumdan ötürü konmuş bu yasalar (benim ama, ödeyen):
Yasalar için verdiğiniz örneklere bir diyeceğim yok, eliniz
öpülür yalnız. Dedim ya, inanıyorum yasalarınıza, ama
onların bir yaşam boyunca böylesine eğilmez, böylesine
düpedüz amansız olacağına, yaşayışınızı düzenleyeceğine
inanmıyorum; evet bu da bir çeşit anlayış, yolunuz üzerinde
ermişsiniz bu anlayışa, ama yol öylesine uzundur ki...
Bunlar bir yana, sizi alev alev yanan bir sobanın içinde
bilmek -yaşayışınız bu-, ölümlü usunun alamayacağı bir şey.
Bana olan davranışınızı ele alalım, bir okul ödevi gibi gözden
geçirirsek görürüz ki, bana karşı üç türlü davranabilirdiniz:
Susardınız, kendinizden hiç söz etmezdiniz, ama o zaman sizi
tanımak mutluluğundan alıkoymuş olurdunuz beni, belki bu
mutluluktan daha ünemli bir şeyi, kendimi denemekten
yoksun kılardınız. Demek iyi olmuş saklamadığınız. Susmaz
anlatırdınız, ama her şeyi değil, ya da güzeli göstermeye
çalışarak anlatırdınız -bunu bugün de yapabilirsiniz, ama
bugün hemen anlarım artık-, sezdirmem belki anladığımı,
yalnız üzüntüm iki kat olur. Demek bu türlüsünü de
yapmamalısınız.
Kalıyor üçüncü yol: Kendi kendinizi kurtarmaya
çabalamak. Bu yoldasınız, mektuplarınızdan sezinliyorum
bunu. Çoğun erinç ve güven çarpıyor gözüme
yazılarınızda, kimi vakit de -şimdilik tabii- başka şeyler
çarpıyor, ama sonunda "tüyleriniz ürperiyor."
Sağlığınız için yazdıklarınızla yetinemiyorum. (Benim için
üzülmeyin, iyiyim; yalnız bu dağ havası uykularımı bozuyor.)

---

Doktorun tanımlamaları pek iyi değil, daha doğrusu ne pek iyi
ne de pek kötü. Hastalığı adlandırmak için yalnız sizin
davranışınızın önemi vardır. Haklısınız, alık oluyor doktorlar,
daha doğrusu, öteki insanlardan daha alık değiller elbet...
Yalnız bilgiçlikleri gülünçtür, hele onlarla işbirliği edilir
edilmez daha da alıklaşırlar; ama hastalarından istediklerini
aptalca, ya da olmayacak bir şeymiş gibi görmemeliyiz.
Olmayacak şey nedir biliyor musunuz? Sizin gerçekten hasta
olmanız, olmayın da sakın. Doktorla konuştuktan sonra ne
gibi bir değişiklik oldu sizde? Önemli olan bu.
İzin verin de size anlamsız birkaç soru sorayım: Ne
vakitten beri ve niçin parasızsınız? Neden eskiden Viyana'da
geniş bir dost çevreniz varmış da, şimdi kimselerle
görüşmüyorsunuz?
Dergilere yazdıklarınızı göndermek istemiyorsunuz bana,
öyle mi? İnanmıyorsunuz bana öyleyse... Kafamda yarattığım
kadını sarsar mı sandınız? Bakın işte, bu gücendirdi beni,
küstüm size; daha iyi, yüreğimin kuytusunda birazcık küslük
bulunsun size karşı, dengeyi sağlar.