Sezgi psixofizikasi

Doimiy va harakatsiz qo`zg`atuvchining ta`sirida ko`rish analizatorlarida tola adaptatsiya hodisasi yuz beradi. Bunday holatda qo`zg`atuvchining harakatsizligini ko`rish re-tseptorlari apparatining harakatchanligi bosib ketadi. Ko`zning har doim ixtiyoriy va ixtiyorsiz ravishda harakatlanib turishi ko`rish sezgisining uzluksizligini ta`minlaydi. Qo`zg`atuvchi ta`siridan 2 — 3 soniya o`tgach ko`rish sezgisi yo`qoladi, ya`ni adaptatsiya hodisasi yuzaga keladi.

• Doimiy va harakatsiz qo`zg`atuvchining ta`sirida ko`rish analizatorlarida tola adaptatsiya hodisasi yuz beradi. Bunday holatda qo`zg`atuvchining harakatsizligini ko`rish re-tseptorlari apparatining harakatchanligi bosib ketadi. Ko`zning har doim ixtiyoriy va ixtiyorsiz ravishda harakatlanib turishi ko`rish sezgisining uzluksizligini ta`minlaydi. Qo`zg`atuvchi ta`siridan 2 — 3 soniya o`tgach ko`rish sezgisi yo`qoladi, ya`ni adaptatsiya hodisasi yuzaga keladi.

Sezgilarni obyektiv yo`nalishi bo`yicha Y.N.Sokolov, O.S.Vinogradovlar tekshirish ishlari olib borganlar, ular sezgilarni passiv jarayon emas, balki vegetativ elementlar fiziologik nafas olish tizimida o`zgarishga sabab bo`Iuv-chilardir deb tushuntirganlar. Ushbu vaqt reflektor o`zga-rishlarini, ya`ni sezgining obyektiv ko`rsatkichi sifatida ishlashga imkoniyat yaratadi. Ma`lumki, sezgini paydo qiluvchi liar bir qo`zg`atuvchi, ya`ni qo`zg`atgich, ref­lektor jihatdan yuzaga keluvchi jarayonlarni yuzaga chaqiradi, chunonchi bular tomirlarning torayishi, teri galvanik reflektorlarning paydo bo`iishi (teri qarshiligining o`zgarishi), miyaning elektr faolligining o`zgarishi, ko`z-larning qo`zg`atgich tomon burilishi kabilar. Bularning barchasi sezgi jarayoni paydo bo`layotgandagina ishga tushadi, shu sababli ular sezgilarning obyektiv ko`rsatkich-lari sifatida xizmat qila oladi.

• Sezgilarni obyektiv yo`nalishi bo`yicha Y.N.Sokolov, O.S.Vinogradovlar tekshirish ishlari olib borganlar, ular sezgilarni passiv jarayon emas, balki vegetativ elementlar fiziologik nafas olish tizimida o`zgarishga sabab bo`Iuv-chilardir deb tushuntirganlar. Ushbu vaqt reflektor o`zga-rishlarini, ya`ni sezgining obyektiv ko`rsatkichi sifatida ishlashga imkoniyat yaratadi. Ma`lumki, sezgini paydo qiluvchi liar bir qo`zg`atuvchi, ya`ni qo`zg`atgich, ref­lektor jihatdan yuzaga keluvchi jarayonlarni yuzaga chaqiradi, chunonchi bular tomirlarning torayishi, teri galvanik reflektorlarning paydo bo`iishi (teri qarshiligining o`zgarishi), miyaning elektr faolligining o`zgarishi, ko`z-larning qo`zg`atgich tomon burilishi kabilar. Bularning barchasi sezgi jarayoni paydo bo`layotgandagina ishga tushadi, shu sababli ular sezgilarning obyektiv ko`rsatkich-lari sifatida xizmat qila oladi.