Ш. Д. Эргашходжаева, А. Н. Самадов

Моддий-техник таъминотни ташкиллаштириш 
Моддий-техник таъминот бу – ишлаб чиқаришни таъминлашдаги энг 
муҳим элементдир. Бозор иқтисодиёти шароитларида корхона ўз 
эҳтиёжларини зарур моддий-техника ресурсларини тўғридан-тўғри олди-
сотди шартномалари бўйича, шунингдек, улгуржи бозор имкониятларидан 
фойдаланган ҳолда таъминлайди. 
Таъминот хизмати олдига етарли даражада мураккаб вазифалар 
қўйилади, чунки у қуйидагиларни таъминлаши лозим: 
➢ моддий-техника таъминоти элементларини ишлаб чиқариш режаси 
билан ҳажм ва муддат бўйича мувофиқлаштирилган тарзда етказиб бериш; 
➢ муқобил таъминот манбалари мавжудлиги; 
➢ юклама харажатлари ортишига олиб келиши муқаррар бўлган омбор 
хўжалигида товарлар туриб қолишига йўл қўймаслик учун етказиб беришнинг 
мунтазамлиги ва маълум даражада бир текислиги; 
➢ етказиб берилаётган хомашё, материаллар, ярим тайёр маҳсулотлар ва 
бутловчи қисмлар сифатининг қоинақарли эканлиги; 

---

241 
➢ таъминотчилар билан хўжалик алоқаларининг узоқ муддатли ва 
барқарор характери. 
Хорижий адабиётларда кўпинча «харид логистикаси» тушунчаси билан 
бир хил деб қараадиган моддий-техника таъминоти тизими юклама 
харажатларга ва шу тариқа тайёр маҳсулот таннархига жиддий таъсир 
кўрсатади. Корхона ривожланган омбор хўжалигига ва тайёрлов ишлаб 
чиқаришига эга эмаслиги идеал ҳолат ҳисобланади. Ортиқча захиралар 
капитал айланмаси тезлигини кескин пасайтириши, компаниянинг молиявий 
ҳолати ва рақобат позицияларини ёмонлаштиршии мумкин. Шу сабабли Ғарб 
мамлакатлари, айниқса, АҚШ ва Япониядаги кўплаб корхоналар «Аниқ 
муддатида» номини олган таъминот тизимига фаоллик билан ўтмоқдалар. 
Ушбу тизим доирасида таъминотчи ва буюртмачи бутловчи материаллар 
етказиб беришнинг суткалик ва ҳатто соатлик графикларини келишиб 
оладилар.