Shakar-lavlagi plantatsiyasi

Qishloq xo’jalik sohasida davlat-xususiy sherikchilik
asosida loyha.

“Shakar-lavlagi plantatsiyasi”

Dunyoda eng ko’p istemol qilinadigan mahsulotlardan biri bu shubhasiz shakar hisoblanadi. Bu yil yoz oylarida bizning mamlakatimizda shakar tanqizsligi kuzatilgani hech kimga sir emas. Buning sababi eng katta shakar yetkazib beruvchilarimizdan biri Ukrainada bo’lgan urush bo’ldi. Bu bizning yana bir zaif tarafimizni ko’rsatib berdi. Bu loyha O’zbekistonda shu muammoni hal qilish ya’ni shakarni o’zimizda yetishtirish haqida. Shakar ishlab chiqarish uchun kerak bo’lgan xom-ashyolar ichida bizga to’g’ri keladigan lavlagi hisoblanadi. Sababi shakar olinadigan mahsulotlar ichida bizning iqlimga to’g’ri keladigan va yetishtirishimiz osonroq bo’ladigani bu lavlagi. 1 gektar yerdan o’rtacha 70-80 tonna hosil oladigan bo’lsak 7 tonnadan ziyod shakar olishimiz mumkin. Bu loyhani amalga oshiriladigan hudud chekkaroqda bo’lsa ham bo’ladi. Sababi lavlagi juda unumdorlikni talab qilmaydi. Masalan Jizzax viloyai Mirzacho’l tumanidan 100 gektar yerga shakar lavlagi ekiladi. Davlat sherigi faqat yerni ijarasini va soliqlarni 5 yilga kechiktirib berishi lozim. Loyha o’zini to’liq oqlamaguncha hamma daroamd xususiy sherikka beriladi. Mahsulot talabgir bo’lgani sababli loyha o’zini oqlashi tez bo’ladi. Loyhani amalga oshirish qiymati 30 mlrd so’m. Buning ichiga yerni tayyorlash, uni o’gitlash va ishchilar ish haqqi kiritiladi. Bu loyhada xususiy sherik fermer xo’jaliklari, shaker ishlab chiqaruvchi korxonalar, shakr import qiluvchilar bo’lishi mumkin. Bir gektardan o’rtacha 56 mln daromad keladigan bo’lsa 5 yil ichida loyha o’zini to’liq oqlaydi. Undan tashqari shaker olingandan keyingi mahsulot qoldig’ini chorvachilikda yem sifatifa foydalanish mumkin. Agar bunday plantatsiyalarni ko’paytiradigan bo’lsak shakar importini kamayishiga aksincha eksport qilib davlatga daromad keltirishga erishishimiz mumkin.

MMT-86 guruh talabasi

Oqbo’tayev Jasurbek.