Sharipova g., Xodjayeva z

Musiqa tinglash 
darsning boshidan oxirgacha amalga 
oshiriladigan faoliyat turidir. Agar bolalar sinfga musiqa sadolari 
ostida kirsa, demak, ular musiqani idrok etib kiradilar. Q o'shiq 
aylsalar, uni a w a l eshitib, idrok etib, so'ng o'rganib kuylaydilar. 
Raqsga tushganda ham musiqani tinglab, uning badiiy ifodasini 
raqs harakatlari bilan tasvirlaydilar. M usiqa tinglashga doir asarlar 
shakl va jan r jihatidan xilma-xil b o'lm og 'i lozim. Aynan musiqa 
tinglash vositasida bolalar turli o'zbek xalq cholg'u sozlari, o'zbek 
xalq musiqasidan namunalar («Chertmak», «Dutor bayoti», «Alla», 
«Diixiroj») kabi asarlar bilan bolalar kompozitorlari va bastakorlar 
hayoti va ijodi, milliy musiqa an’analari kuy ya qo'shiqlar bilan 
tanishadilar. Musiqiy o'quvi bosh bolgan bolalar har tomondan 
jarangdor ovozlami eshitib, ularga taqlid qilib, chiroyli, sof 
intonatsiyada kuylashga harakat qiladilar. Boshlang'ich sinf 
o'quvchilari oz diqqat-e’tiborini uzoq vaqt bir narsaga qaratib
60

---

turolmaydilar, ju d a tez charchab qoladilar. Shuning uchun ham 
musiqa madaniyati darslarida musiqiy ijroga ahamiyat berib borish, 
chapak chalish, qadam tashlash kabi xilma-xil harakatlardan 
foydalanish zarur. Ayniqsa, bolalar musiqiy cholg'u asboblari 
(doiracha, bubencha, shiqildoq, marakassa, uchburchak, rumba, 
barabancha)da j o 'r bo‘lish va ritmik raqs harakatlarini bajarish, 
bolalami faollashtiradi va dars qiziqarli, mazmunli o'tadi. Kuylar 
ohangini o'quvchilam ing xotirasida chuquro'm ashib qolishi uchun 
ular bilan birga kuylash tavsiya etiladi. Shuni esdan chiqarmaslik 
kerakki, musiqa asarlarini yaxshi esda saqlab qolish uchun kamida
2-3 marta eshittirish, har gal kuyning yangi qirralari bilan 
tanishtirib boriladi, musiqa tinglashni esa sodda sozli asarlardan 
boshlab asta-sekin murakkablashtirib borishi lozim. Darsning har 
beshta faoliyati bir-biri bilan uzviy bog'liq holda darsning 
mazmunini bir butun bo'lishini taminlash lozim. Darsning chorak 
yil mavzulari bir-biri bilan izchil bog'lanib, bir-birini to'ldirish 
kerak.