Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy -siyosiy fanlar fakulteti 302- guruh talabasi Zarpillayeva Farangizning psixologik tatqiqot natijalar tahlili fanidan mustaqil ishi

2-Topshiriq TEST. 

---

9. Ranjirovka nima ? 
a) ko’rsatgichlar o’rtasidagi son 
b) qatordagi minimal va maksimal sonlar 
c) mediana taqsimlanish qonuni 
10. Mediana qanday belgi bilan ifodalanadi? 
a)X b)M 
c)D 
11. Qaysi atama juda qiyin formulalar bilanbog'langan? 
A)Statistika B)Matematika 
C)Tanlanma 
12. Ikki o'zgaruvchanlikning qanday bog'kimligini aniqlash imkonini qanday harakat 
yaratadi? 
A)Induktiv statistika B)Korrelatsiyani o'lchash C)Korrelatsiya 
13. Har qanday reallikni aks ettiradigan sonlar qatori qanday nomlanadi? 
A)Tanlanma B)Korrelatsiya 
C)O'lchov 
14. Qaysi statistika turida son ko'rsatkichlarni tahlil qilish va tashkillashtirish talab 
qilinadi? 
A)Induktiv statistika 
B)Korrelatsiya o'lchash 
C)Tavsiflash statistika 
15.Variantlar yana qanday nom bilan ataladi? 
A)Diskupt 
B)Ko'plik 
C)Limit 
16.Berilgan qatordagi sonlarning minimal va maksimallari qanday nomlanadi? 
A)Limit 
B)Ranjirovka 
C)Mediana 
17 Mediana qanday belgi bilan belgilanadi? 
A)Me 
B)M 
C)X 
18. 
Sonlar taqsimlanishining o'rtasida nima turadi? 
A)Ranjirovka 
B)Limit 
C)Mediana 

---

19. 
Ma'lumotlarni guruhlashtirishning asosiy shaklini nima yordamida aniqlash 
mumkin? 
A)Statistik qator 
B)Limit 
C)Ranjirovka 
20. 
110 112 115 118 120 berilgan sonlarning medianasini toping? 
A)5 
B)116 
C)115 
21. 
Reprezentativlik so'zi qanday ma'noni bildiradi? 
A) vakillik 
B)qarshilik 
C)tartiblash 
22. 
Aksiomalarga asoslangan ilmiy nazariya usuli qanday nomlanadi? 
A)Adekvatlik B)Aksiomatik metod 
C)Aksiomalar qatori 
23. 
Testning sifatini belgilaydigan eng asosiy tushuncha qaysi? 
A)Adekvatlik 
B)Validlik 
C) Ishonchlilik 
24. 
Qaysi atama bilish, idrok qilish, tushunish degan ma'nolarni anglatadi? 
A)intelekt 
B)korrelatsiya 
C)shkala 
25. 
"Korrelatsiya- bir butun organizmda belgilarning o'zaro bog'liqligidir" deb kim 
ta'kidlagan? 
A)J.Kyuve 
B)Pavlov 
C)Lamark 
26. 
Sinaluvchilar ko'rsatgan natijalar tartib bilan joylashtirilishi qanday nomlanadi? 
A) reprezentativlik B)adekvatlik 
C)tartib shkalasi 
27. 
Qaysi statistika matematik ehtimollar nazariyasiga asoslangan bo'ladi? 
A)tavsiflovchi 
B)induktiv 
C)matematik 
28. 
Diskret va uzluksiz belgilar qanday belgilar sirasiga kiradi? 
A)asosiy 
B)sifat 
C)miqdor 
29. 
Psixologik tadqiqotlarda inson psixikasini o'rganishda ko'proq kimning yo'nalishi 

---

yordamid o'rganiladi? 
A)Fexner 
B)Freyd 
C) Vundt 
30. 
Berilgan sonlar qarorining medianasini qanday aniqlash mumkin? 
A)Limit orqali 
B)Aranjirovka bilan 
C)Hisoblash orqali 
Nazorat savollari: 
1. Psixologik tadqiqotlarda dastlabki o'lchovlar qachondan boshlab qollanilgan? 
2. Ijtimoiy farazlarni va taxminlarni qanday tekshirish mumkin? 
3. Psixologik tadqiqotlarda narsa va xodisalar qanday o'lchanadi? 
4. Falsafa va psixologiya fanlarida sifat va miqdor tushunchalarining 
o'zaroaloqadorligini qanday izohlash mumkin? 
5. Xozirgi zamon fanida va psixologiyada o'lchov tushunchasi. 
6. Psixofizik ma'lumotlarning to'g'riligi qanday tekshiriladi? 
7. Shaxs xususiyatlarining aloqadorligi va bog'liqligi nima? 
8. Dispersiyani aniqlash usullari qachon va kim tomonidan ishlab chiqilgan? 

---

9. Sifat va miqdor tushunchasining o'zaro bog'liqligini qanday izohlash 
mumkin? 
10. O'lchash uslubini gnesologik asoslash nima? 
11. Eklektika nima? 
12. Kvantifikatsiya deganda nimani tushunasiz? 
13. Psixologiyada o'lchov necha jarayonda qollaniladi? 
14. Miqdor va sifat korsatkichlari nima? 
15. O'lchov deganda nimani tushunasiz? 
16. Psixologiyada dastlabki tadqiqotlar qaysi olimlar nomlari bilan bog'liq? 17. 
Matematik statistika nima? 
18. Qvantifikatsiya nima? 
19. Ekstensiv rivojlanish nima? 
20. Tavsiflovchi statistika nima? 
21. Tanlanmaning reprezentativligi qanday belgilanadi? 
22. Bosh koplik deganda nimani tusunasiz? 
23. Metrik va metrik bolmagan shkalalarga misollar keltiring. 
24. Nisbatlar shkalasining ustunlik jihatlari haqida gapiring? 
25. Intervallar shalasi va Tartib shkalasi bir-biridan qanday farq qiladi? 
26. Psixologik tadqiqotlarda ozgaruvchilar deb nimaga aytiladi? 
27. Chastota deb nimaga aytiladi? 

---

1. 
Statistika (lot. ctatus - boylik, davlat) - 1) turli hodisalar va jarayonlarni miqdoriy hisoblash, 
ma'lumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish yo'li bilan ijtimoiy hayotning umumiy 
qonuniyatlarini o'rganadigan ijtimoiy fanlar tarmog'i. 
2. 
Adekvat (lot. adaeguatus - tenglashgan, mos, aynan bir, o'xshash) - bilish nazariyasida narsa 
va hodisalarning xossalari va aloqalarini ularning ob'yektiv mazmuniga to'g'ri keladigan, aniq 
va mos qilib olish. Inson ongi ob'ektiv borliqni ijtimoiy amaliyot asosida Adekvat aks ettira 
boradi. 
3. 
Validlik testning sifatini belgilaydigan eng asosiy tushuncha bo'lib, u testning maqsadidan 
kelib chiqqan holda test natijalari yordamida chiqariladigan xulosalarning qay darajada ilmiy 
va empirik jihatdan asosli ekanligi tushuniladi. 
4. 
Intellekt (lotincha: intellects - bilish, tushunish, idrok qilish) insonning aqliy qobiliyati; 
hayotni, atrof muhitni ongda aynan aks ettirish va o'zgartirish, fikrlash, o'qish-o'rganish, 
dunyoni bilish va ijtimoiy tajribani qabul qilish qobiliyati; turli masalalarni hal qilish, bir 
qarorga kelish, oqilona ish tutish, voqea-hodisalarni oldindan ko'ra bilish layoqati. 
5. 
Korrelyasiya (genetikada) -bir butun organizmda belgilarning o'zaro bog'liqligi 
6. 
REPREZENTATIVLIK (fr. vakillik)-tadqiqot qilinayotgan birlikning xususiyatlarini aks ettiruvchi 
tanlov belgisi. 
7. 
Matematik statistika - statistik ma'lumotlarni to'plash, ularni tizimga solish, qayta ishlash 
hamda ulardan ilmiy va amaliy xulosalar chiqarish usullarini o'rganadigan fan. 
8. 
Induksiya - muhim isbotlash usullaridan biri, matematik induksiya aksiomasiga asoslanadi. 
Induksiya arifmetik va geometrik progressiya formulalarini, logarifmlarni o'rganishda 
uchraydigan formulalarni, Nyuton binomi va kombinatorikaga doir formulalarni chiqarish va 
boshqa hollarda keng qo'llanadi. 
9. 
Moda deb statistik to'plamda eng katta songa va salmoqqa ega bo'lgan miqdor tushuniladi. 
Moda aniq miqdordir. 
10. 
Mediana deb tartibga solingan variasion qatorlar o'rtasida joylashgan belgi miqdorini 
ifodalovchi ko'rsatkichga aytiladi.Boshqacha aytganda, to'plamni teng ikkiga bo'luvchi miqdor 
mediana deyiladi. 
11. 
Ranjirovka (nemischa Rang - daraja, qimmat degan so'zdan olingan)-viborkalar materialini 
4- topshiriq GLASSARIY 

---

minimal kattalik Xp-sh dan tortib maksimal kattalik Xtax gacha bitta variatsiya qatori holida 
joylashtirib chiqishdir. 
12. 
Shkala (lot. vsala - zinapoya, narvon) - 1) o'lchash asboblarining hisoblash qurilmasidagi 
belgilar yoki raqamlar majmuidan iborat qism. 
13. 
Tartib shkalasida simvollar xususan sonlar ob'ektlarning teng yoki teng emasligi, 
ekvivalent yoki ekvivalent emasligini aks ettirishi bilan birga ularning o`lchanayotgan 
xususiyatga nisbatan 
munosabatini ham tartibga soladi. 
14. 
Tavsiflovchi statistika olingan ma'lumotlarni sharhlash va tasniflash, vizuallashtirish uchun 
olib boriladigan empirik metodlar majmuidir. 
15. 
Induktiv statistika- matematik ehtimollar nazariyasiga asoslangan texnika bo'lib, bosh 
ko'plik va uning reprezentativligini belgilaydi. 
16. 
Tartib shkalasi-sinalhvchilar ko'rsatgan natijalar tartib bilan joylashtirilishi. 
17. 
Aksiomatik metod- aksiomalarga asoslangan ilmiy nazariya usuli. 
18. 
Adekvatlik-bilish nazariyasida narsa va hodisalarning xossalari va aloqalarini ularning 
obyektiv mazmuniga to'g'ri keladigan aniq va mos qilib olish. 
19. 
O'lchansa bo'ladigan psixik ko'rsatkichlar psixikaning formal dinamik miqdori hisoblanadi. 
20. 
Tanlanma- har qanday tezlikni aks ettiradigan sonlar qatori.