Sharq miniaturasi


Download 80.32 Kb.
Pdf ko'rish
Sana20.12.2017
Hajmi80.32 Kb.
#22658

 

 



O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI 

 

 

 



 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“SHARQ MINIATURASI” TO‘GARAGI 

O‘QUV DASTURI 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TOSHKENT-2016 

 

 



Muallif: 

O‘.Rasulov  –  “Barkamol  avlod”  respublika  bolalar  badiiy 

ijodiyot markazi to‘garak rahbari 

 

D.Ermatov  -  “Barkamol  avlod”  respublika  bolalar  badiiy 

ijodiyot markazi direktori 

 

Z.Tovboev – Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika 

universiteti mustaqil izlanuvchisi 

 

 

Taqrizchilar:  



N.Shomansurova  -  “Barkamol  avlod”  respublika  bolalar 

badiiy ijodiyot markazi direktor o‘rinbosari 



 

F.Ziyatov  -  “Barkamol  avlod”  respublika  bolalar  badiiy 

ijodiyot markazi uslubchisi 

 

A.Aliboev  -  K.Bekzod  nomidagi  milliy  rassomlik  va  dizayn 

instituti o‘qituvchisi 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

Ushbu  o‘quv  dasturi  Respublika  Ta’lim  markazi  huzuridagi  Ma’naviy-



ma’rifiy  yo‘nalishdagi  Ilmiy  metodik  kengashining  2016  yil  15  iyuldagi  

6-sonli  navbatdan  tashqari  yig‘ilish  qarori  bilan  foydalanishga  tavsiya  etilgan 

hamda  Xalq  ta’limi  vazirining  2016  yil  1  avgustdagi  194-sonli  buyrug‘i  bilan 

tasdiqlangan. 



 

“SHARQ MINIATURASI” TO‘GARAGI O‘QUV DASTURI 



 

KIRISH 

 

O‘zbek  xalqining  ko‘p  asrlik  tarixida  miniatura  san’ati  boy  madaniy 

merosimizning  ajralmas  qismi  hisoblanadi.  Miniatura  san’ati  insonlarning 

ma’naviy olamini boyitadi va dunyoqarashini shakllantiradi.  

Markaziy  Osiyoda  yaratilgan  badiiy  bezakli  qo‘lyozmalarning  aksariyati 

Kamoliddin  Behzod  ijodiga  mansub.  Markaziy  Osiyoda  miniatura  maktabining 

asoschisi bo‘lgan Kamoliddin Behzod adiblar asarlariga mo‘‘jaz rasmlar yaratgan. 

Buyuk  rassom  tomonidan  yaratilgan  tasvirlarda  inson  obrazi,  ularning  individual 

xususiyatlari va ichki dunyosini namoyon eta olgan.  

“Yosh  musavvir”  to‘garagida  o‘quvchilar  musavvirlik  san’ati,  ularda  sharq 

miniaturasining uslubi, ranglarning farqini va mustaqil chizishni o‘rganadi. 

“Yosh  musavvir”  to‘garagiga  6  yoshdan  16  yoshgacha  bo‘lgan  o‘quvchi-

yoshlar jalb qilinadi. 

“Yosh musavvir” to‘garagining o‘quv rejasi ikki o‘quv yiliga mo‘ljallangan. 

Mazkur  o‘quv  dasturi  Xalq  ta’limi  vazirligining  2015  yil  31  martdagi  

7-mh-sonli  buyrug‘i  bilan  tasdiqlangan  maktabdan  tashqari  ta’limga  qo‘yiladigan 

davlat talablari asosida ishlab chiqilgan. 

Ushbu  o‘quv  dasturida  berilgan  mavzular  va  mavzuga  oid  soatlar  miqdori 

(216  soatdan  chiqmagan  holda)  hududning  va  to‘garaklarga  jalb  qilingan 

bolalarning yosh xususiyatlaridan kelib chiqqan holda to‘garak rahbari tomonidan 

25 foizgacha o‘zgartirilishi mumkin. 

 

“SHARQ MINIATURASI” TO‘GARAGINING BIRINCHI O‘QUV YILIGA 



MO‘LJALLANGAN O‘QUV DASTURI 

 

 

T/r 

Mashg‘ulot mavzulari 



Nazariy 

soat 


Amaliy 

soat 


Jami  

soat 


1. 

Kirish 


 



2. 

Oddiy naqsh namunalarini qalamda chizish 

30 


33 

3. 


Oddiy naqsh namunalarini bo‘yash texnikasi 

33 



36 

4. 


K.Behzod uslubida kompozitsiya yaratish 

24 



27 

5. 


Oraliq nazorat ishi 

 



6. 


Eron 

miniatura 

maktabi 

uslubida 

kompozitsiya yaratish  

14 



15 

7. 


Ozarbayjon  miniatura  maktabi  uslubida 

kompozitsiya yaratish 

14 


15 

8. 


Hirot 

miniatura 

maktabi 

uslubida 

kompozitsiya yaratish 

14 



15 

9. 


Aylana yuziga kompozitsiya ishlash 

 



10.  “Ov” mavzusida kompozitsiya ishlash 

 





 

11. 



Tabiat,  hayvonot  olami  va  inson  tasviri  aks 

etgan kompozitsiya ishlash 

 





12. 

Me’morchilik  obidalari  aks  etgan  murakkab 

kompozitsiya yaratish 

 



13. 


Sopol 

yoki 


chinni 

buyumlar 

uchun 

kompozitsiya ishlash 



 



14. 

“Buyuk  ipak  yo‘li”  mavzusida  kompozitsiya 

yaratish 

 

15 



15 

15.  Liboslar aks etgan kompozitsiya yaratish 

 





16.  Yakuniy nazorat ishi 

 





Jami 

15 

201 

216 

 

1. Kirish.  

Sharq  miniaturasi  tarixi.  Miniaturaning  o‘tmish  va  hozirgi  davrdagi 

ahamiyati.  Sharq  miniaturasi  maktablari.  K.Behzodning  ijodiy  faoliyati. 

Miniaturada  ishlatiladigan  xom-ashyolar  va  foydalaniladigan  asbob-uskunalar, 

jihozlar. Kompozitsiya.  

 

2. Oddiy naqsh namunalarini qalamda chizish. 

 

Oddiy  naqsh  namunalari.  Uni  hosil  qilish  geometriyasi  va  ularni  chizish 

texnikasi.  

Amaliy mashg‘ulot: Oddiy naqsh namunalarini bosqichma-bosqich qalamda 

chizish. 



 

3. Oddiy naqsh namunalarini bo‘yash texnikasi. 

Naqshlarni  buyoshda  ishlatiladigan  bo‘yoqlar  va  uning  turlari.  Qadimda 

miniatura  san’atida  foydalanilgan  bo‘yoq.  Oddiy  naqsh  namunalarini  bo‘yash 

texnikasi, ranglarning uyg‘unligi. 



Amaliy mashg‘ulot: Oddiy naqsh namunalarini bo‘yash. 

 

4. K.Behzod uslubida kompozitsiya yaratish. 

K.Behzodning  ish  uslubi  va  uning  boshqa  maktabdan  farqli  tomonlari. 

K.Behzod yaratgan ijodiy ishlar namunalari va ularning o‘ziga xosligi va texnikasi.  

Amaliy mashg‘ulot: K.Behzod uslubida kompozitsiya yaratish. 

 

5. Oraliq nazorat ishi. 

Amaliy  mashg‘ulot:  O‘quv  yilining  birinchi  yarim  yilligi  davomida  o‘tilgan 

mavzular bo‘yicha oraliq nazorat ishi. 



 

6. Eron miniatura maktabi uslubida kompozitsiya yaratish. 

Eron  miniatura  maktabi  ish  uslubi.  Eron  miniatura  maktabiga  xos 

kompozitsiyalar bilan tanishish. Eron miniatura maktabi namoyondalari.  

Amaliy  mashg‘ulot:  Eron  miniatura  maktabi  uslubida  kompozitsiya 

yaratish. 



 

 

7. Ozarbayjon miniatura maktabi uslubida kompozitsiya yaratish. 

Ozarbayjon  miniatura  maktabi  ish  uslubi.  Ozarbayjon  miniatura  maktabiga 

xos kompozitsiyalar bilan tanishish. Ozarbayjon miniatura maktabi namoyondalari.  



Amaliy  mashg‘ulot:  Ozarbayjon  miniatura  maktabi  uslubida  kompozitsiya 

yaratish. 



 

8. Xirot miniatura maktabi uslubida kompozitsiya yaratish. 

Xirot  miniatura  maktabi  ish  uslubi.  Xirot  miniatura  maktabiga  xos 

kompozitsiyalar bilan tanishish. Xirot miniatura maktabi namoyondalari.  

Amaliy  mashg‘ulot:  Xirot  miniatura  maktabi  uslubida  kompozitsiya 

yaratish. 



 

9. Aylana yuziga kompozitsiyasi ishlash. 

 

Amaliy  mashg‘ulot:  Kompozitsiya  uchun  doira  shaklini  chizish.  Doira  

markazini aniqlash. Aylana yuziga kompozitsiyasi ishlash. 



 

10. “Ov” mavzusida kompozitsiya ishlash. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Amir  Xusrav  Dehlaviy,  Nizomiy,  Alisher  Navoiyning 

“Xamsa”  dostonlariga  ishlangan  “SHikor”  mavzusiga  oid  miniatura  rasmlarini 

chizish va unga rang berish. 

 

11.  Tabiat,  hayvonot  olami  va  inson  tasviri  aks  etgan  kompozitsiya 



ishlash. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Tabiat,  hayvonot  olami  va  inson  tasvirini  tasvirlash. 

Uyg‘un rang berish va kompozitsiya yaratish. 

 

12. Me’morchilik obidalari aks etgan murakkab kompozitsiya yaratish. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Me’morchilik  obidalari  tasvirini  tasvirlash.  Uyg‘un 

rang berish va kompozitsiya yaratish. 

 

13. Sopol yoki chinni buyumlari uchun kompozitsiya ishlash. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Sopol  yoki  chinni  buyumlari  uchun  kompozitsiya 

tanlash, uni chizish va unga rang berish. Kompozitsiya yaratish. 



 

14. “Buyuk ipak yo‘li” mavzusida kompozitsiya yaratish. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Buyuk  ipak  yo‘li  manzarasini  qalamda  chizish. 

Tasvirga rang berish va “Buyuk ipak yo‘li” mavzusida kompozitsiya yaratish. 



 

15. Liboslar aks etgan kompozitsiya yaratish. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Qadimiy  va  zamonaivy  liboslar  tasvirini  chizish. 

Tasvirga rang berish va kompozitsiyani bezash. 



 

16. Yakuniy nazorat ishi. 

Amaliy  mashg‘ulot:  O‘quv  yili  davomida  o‘tilgan  mavzular  bo‘yicha 

yakuniy nazorat ishi. 



 

“SHARQ MINIATURASI” TO‘GARAGINING IKKINCHI O‘QUV YILIGA 



MO‘LJALLANGAN O‘QUV DASTURI 

 

T/r 


Mashg‘ulot mavzulari 

Nazariy 


soat 

Amaliy 


soat 

Jami 


soat  

1.    Kirish 

 



2.   

Gul  va  daraxtlar  tasvirini  miniaturalarda  aks 

ettirish va ularga rang berish 

14 



15 

3.   


Tog‘lar  tasvirini  miniaturalarda  aks  ettirish 

va ranglarda bo‘yash 

14 


15 

4.    Hayvonlar tasvirini miniaturada aks ettirish 

14 


15 

5.    Odamlar tasvirini miniaturalarda aks ettirish 

14 


15 

6.    Binoning tasvirini miniaturada aks ettirish  

14 


15 

7.   


Ikki  figurali  miniatura  kompozitsiyasini 

yaratish 

20 


21 

8.    Oraliq nazorat ishi 

 



9.   


Ko‘p  figurali  miniatura  kompozitsiyasini 

yaratish 

14 


15 

10.   K.Behzodning sharq miniaturasidagi uslubi 

14 


15 

11.   Pannoga miniatura ishlash 

14 


15 

12.  


Qutichaning  ustki  qismiga  miniaturalar 

kompozitsiyasini ishlash  





13.  

Qutichaning  ichki  va  yon  tomonlariga 

miniatura kompozitsiyasini ishlash 



10 

14.   Xusrav Dehlaviy asaridan nusxa ko‘chirish 

14 


15 

15.  


Miniaturada ishlatiladigan edirma chiziqlarni 

chizish  





16.  

Qog‘ozga 

ertaklar 

asosida 


miniatura 

asarlarini yaratish 

14 


15 

17.  


Miniaturalarning  chetida  frizm  naqshlarini 

chizish 




18.   Ko‘rgazma  

 



19.   Yakuniy nazorat ishi 

 





Jami 

17 

199 

216 

 

 



1. Kirish. 

Sharqning  miniatura  san’ati  va  uning  xalqimiz  hayotida  tutgan  o‘rni. 

Miniaturada  ishlatiladigan  asbob-uskunalar,  xom-ashyolar  va  jihozlar.  To‘garak 

faoliyatida  asbob-anjomlardan  foydalanishda  texnika  xavfsizligi  qoidalari.  Sharq 

miniaturasi maktabi asoschisi. Yaratilgan tasvirlarda inson obrazining tasviri.  

 


 

2.  Gul  va  daraxtlar  tasvirini  miniaturada  aks  ettirish  va  ularga  rang 



berish. 

Miniaturada  bezak  sifatida  ishlatiladigan  gul  va  daraxtlar.  Ularni  bo‘yash 

usuli. 

Amaliy mashg‘ulot: Miniatura san’atida bezak sifatida ishlatiladigan gul va 

daraxtlar rasmini chizish, ularga rang berish.  



 

3. Tog‘lar tasvirini miniaturada aks ettirish va ranglarda bo‘yash

Miniaturada  ishlatiladigan  tog‘lar  tasvirini  qalamda  chizish  usullari.  Ularni 

turli ranglarda bo‘yash usullari. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Miniaturada  ishlatiladigan  tog‘lar  tasvirini    qalamda 

chizish va ranglarda bo‘yash. 

 

4. Hayvonlar tasvirini miniaturada aks ettirish. 

Miniatura  san’atida  chiziladigan  hayvonlar.  Ularni  qalamda  chizish  va 

ranglarda bo‘yash usuli.  

Amaliy  mashg‘ulot:  Miniatura  san’atida  turli  ranglarda  hayvonlar  tasvirini 

chizish va bo‘yash.  

 

5. Odamlar tasvirini miniaturada aks ettirish. 

Turli  xil  miniaturalarni  yaratishda  mavzusiga  qarab  odamlarni  chizish  va 

miniaturaga rang berish usuli.  

Amaliy  mashg‘ulot:  Turli  xildagi  miniaturalarni  yaratish.  Odamlarni  

tasvirini chizish va miniaturaga rang berish. 

 

6. Binoning tasvirini miniaturada aks ettirish. 

Miniaturalarni  yaratishda  binolarni  tegishli  davrga  mosligi.  O‘sha  davrga 

xos ranglar. Miniatura binolari tasvirini chizib rang berish usuli. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Miniatura  binolarni  tegishli  davrga  moslab  chizish  va 

rang berish.  



 

7. Ikki figurali miniatura kompozitsiyasini yaratish. 

Ikki kishidan iborat miniatura kompozitsiyasini tuzish usuli. Uni yaratishda 

mavzu qahramonlarining xislatlari aks ettirilishi. 

Amaliy mashg‘ulot: Qahramonlarining xislatlari aks ettirilgan ikki kishidan 

iborat miniatura kompozitsiyasini tuzish. 

 

8. Oraliq nazorat ishi. 

Amaliy  mashg‘ulot:  O‘quv  yilining  birinchi  yarim  yilligi  davomida  o‘tilgan 

mavzular bo‘yicha oraliq nazorat ishi. 

 

9. Ko‘p figurali miniatura kompozitsiyasini yaratish. 

Ko‘p  kishidan  iborat  miniatura  kompozitsiyasini  tuzish  haqida  tushuncha. 

Kompozitsiyaga rang berish usullari. 

Amaliy mashg‘ulot: Ikki kishidan ortiq miniatura kompozitsiyasini tuzish va 

rang berish. 



 

 



10. K.Behzodning sharq miniatura uslubi. 

K.Behzodning hayoti va ijodiy faoliyati. K.Behzodning ish uslublari.  



Amaliy  mashg‘ulot:  K.Behzod  va  uning  ish  uslubida  amaliy  mashqlar 

bajarish.   



 

11. Pannoga miniatura ishlash. 

Pannoga  miniatura  chizish  usullari.  Pannoga  rang  berish  hamda  bezash 

haqida. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Turli  uslublarda  va  mavzularda  pannoga  miniatura 

ishlash.  



 

12. Qutichaning ustki qismiga miniaturalar kompozitsiyasini ishlash. 

Sharq miniaturasini turli hajmdagi qutichalarning ustki qismiga ishlash usuli. 

Ishlatiladigan asboblardan to‘g‘ri foydalanish tavsifi. 

Amaliy 

mashg‘ulot: 

Qutichaning 

ustki 

qismiga 


miniaturalar 

kompozitsiyasini ishlash. 



 

13. Qutichaning  ichki  va  yon  tomonlariga  miniatura  kompozitsiyasini 

ishlash. 

Sharq  miniaturasini  turli  hajmdagi  qutichalarga  ayrim  mavzulardagi 

kompozitsiyalarni ishlash. 

Amaliy  mashg‘ulot:  Qutichaning  ichki  va  yon  tomonlariga  miniatura 

kompozitsiyasini ishlash. 

 

14. Xusrav Dehlaviy asaridan nusxa ko‘chirish. 

Xisrav  Dehlaviy  asarlari.  Ushbu  asarlardan  nusxa  ko‘chirish va  rang berish 

usuli. 

Amaliy mashg‘ulot. Xusrav Dehlaviy asaridan nusxa ko‘chirish.  

 

15. Miniaturada ishlatiladigan edirma chiziqlarni chizish. 

Miniaturada ishlatiladigan edirma chiziqlar va ularni chizish texnikasi.  



Amaliy  mashg‘ulot:  Turli  xil  kompozitsiyalarni  tasvirlashda  edirma 

chiziqdan foydalanish.  



 

16. Qog‘ozga ertaklar asosida miniatura asarlarini yaratish. 

Qog‘oz sathida turli xil ertaklar asosida miniatura asarlarini yaratish usuli. 



Amaliy mashg‘ulot: Ertaklar asosida miniatura asarlarini yaratish.  

 

 

17. Miniaturalarning chetida frizm naqshlarini chizish. 

Frizm naqshlari, uni chizish tartibi va texnikasi.  



Amaliy mashg‘ulot: Asar chetida frizm naqshlarini chizish.  

 

18. Ko‘rgazma. 

 

O‘quv  yili  davomida  turli  hajmdagi  sharq  miniaturasi  ishlangan 



buyumlardan ko‘rgazma tashkil etish. 

 

19. Yakuniy nazorat ishi. 



Amaliy  mashg‘ulot:  O‘quv  yili  davomida  o‘tkazilgan  mavzular  bo‘yicha 

yakuniy nazorat ishi. 



 

10 

 

Foydalanilgan adabiyotlar 

 

1. Karimov  I.A.  Yuksak  ma’naviyat  –  yengilmas  kuch.  –  T.:  Ma’naviyat, 



2008. 

2. Maktabdan  tashqari  ta’limga  qo‘yiladigan  Davlat  talablari.  O‘zbekiston 

Respublikasi 

Xalq 


ta’limi 

vazirining 

2015 

yil  


31 martdagi 7-mh-sonli buyrug‘i. 

3. H.Egamov.  Qalamtasvir,  rangtasvir  va  kompozitsiya  to‘garaklarining 

dasturi. – T.: Toshkent, 2006. 

4. M.Nabiev,  B.Azimova.  Rasm  chizishga  o‘rgatish  metodikasi.  –  T.: 

O‘qituvchi, 1996. 

5. Ten  N.D.  Gips  modellarining  rasmi  o‘quv  qo‘llanmasi.  –T.:O‘qituvchi, 

1994. 

6. Amaliy san’at qisqacha lug‘ati. Toshkent. Qomuslar bosh tahririyati.  



 

Elektron manbalar: 

 

1.Ziyonet.uz 



 

  2.Tasviriy 

oyna@.ru

  

 



Download 80.32 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling