Shaxs axloqiy ongi borasidagi nazariy tahlillar

Ключевые 
слова: 
нравственность, 
нравственное 
сознание, 
нравственное качество, чистота, правдивость. этический принцип, этическое 
понимание. 
Annotatsiya: mazkur maqolada shaxs axloqiy ongiga nisbatan olimlar va 
muttafakirlar tomonidan bildirilgan qarashlar nazariy jihatdan tahlil qilingan. Axloqiy 
munosabatlarda individual ong (shaxsiy e’tiqod, motivlar va o‘ziga baho berish) katta 
rol o‘ynaydi, bu esa insonda o‘zini ichki nazorat qilishni, o‘z harakatlarini 
rag‘batlantira olishni, ularga baho berish va xatti-harakatlarini tartibga solish va 
rivojlantirish imkonini beradi.
Kalit so‘zlar: axloq, axloqiy ong, axloqiy sifat, pokizalik, rostlik. axloqiy 
me’yor, axloqiy tushuncha. 
 
 

---

INTERNATIONAL JOURNAL OF PHILOSOPHICAL STUDIES AND 
SOCIAL SCIENCES 
ISSN-E: 2181-2047, ISSN-P: 2181-2039 
http://ijpsss.iscience.uz/index.php/ijpsss
Vol 2, Issue 1 2022
Copyright © Author(s). This article is published under the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0) licenses. Anyone may reproduce, 
distribute, translate and create derivative works of this article (for both commercial and non-commercial purposes), subject to full attribution to 
the original publication and authors. The full terms of this license may be seen at
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode
43 
-Kirish (Introduction) 
So‘nggi paytlarda shaxsning axloqiy ongi muammosi olimlarning alohida e’tiborini tortmoqda. 
Bilamiz-ki, axloq muayyan jamiyatdagi huquqiy qonun-qoidalar, tamoyil, me’yorlar, urf-odatlar 
negizida vujudga keladi. Axloq san’at va fan bilan bog‘liq bo‘lib, yoshlarda axloqiy ideallarni 
shakllantirishga xizmat qiladi. Axloq ayniqsa, ijtimoiy fanlar bilan bog‘liq. Ilmiy qarashlar, nazariyalar 
insonni yuksak axloq egasi, donishmand va halol inson bo‘lishga chaqiradi.
Axloqiy ongning tuzilishi – bu bir butunlik bo‘lib, unda hamma narsa o‘zaro bog‘liq va har bir 
element faqat boshqa elementlar bilan alohida aloqada ma’no oladi. Shaxsning axloqiy madaniyati 
darajasining keskin pasayib ketidhi, ijtimoiy befarqlik, shubhali ma’naviy-axloqiy qadriyatlarning 
jamoatchilik ongiga kirib borishi zamonaviy jamiyat rivojlanishining salbiy tendentsiyalariga olib 
keladi. Axloqiy ongning o‘ziga xos va ayni paytda eng muhim elementi shaxsning axloqiy sifatlaridir. 
Axloqiy sifatlar ijobiy sifatlarning fazilatlaridir. Salbiy sifatlarni esa illatlar, deymiz. Mehnatsevarlik, 
kamtarlik, xushmuomalalik, ezgulik, samimiylik, andisha, sadoqat, g‘urur singarilar turizm (servis) 
sohasida ham, boshqa sohalarda ham bizning axloqiy qadriyatlarimizdir. Xoinlik, befarqlik, 
ikkiyuzlamachilik, qo‘pollik, irodasizlik, xudbinlik, mansabparastlik, dangasalik kabilar esa salbiy 
illatlardir.