Shaxs kamolotidagi roli
Download 354.84 Kb. Pdf ko'rish
|
uzluksiz talim tizimida kasb-hunar kolejlarining roli
SHAXS VA DEMOKRATIYA SHaxs mokiyatining ko‗pgina muxim qirralari, uning tabiatdagi qator jixatlari , imkoniyati, bajarishi lozim bo‗lgan vazifalari va xakozolar qadimgi davrlardan boshlab insoniyatning butun tarixi davomida kishilar xayoti jamiyat tarzida qanday tashkil qilinganiga siyosiy xokimiyatning o‗rniga kamda amaldagi xuquqiy tizimlar qay tarzda mavjudligiga bog‗liq bo‗ladi. Boshqacha aytganda, shaxs jamiyatining demokratiyaviylik darajasiga bog‗liq kolda shakllanadi .
SHaxs erkinliklari, uning davlat oldidagi burch va majburiyatlari demokratiyaviy konstitustiyalarda qonunlashtirilgan bo‗ladi. Unda birinchi navbatda, xalqning irodasi erkin ifodalanishi, shu xalqning xokimiyat manbai ekanligi o‗z aksini topadi. SHuning uchun kam xalq davlat uchun emas, davlat xalq uchun xizmat qilishi lozim .
Konstitustiyada shaxsning vijdon erkinligi, so‗z erkinligi, mulkiy daxlsizligi va xokazo xuquqlari aks etgan bo‗lib, ularda inson borligining asosiy shartlari qamrab olinadi. Davlat iqtisodiyoti, siyosat va ma‘naviyat soxalarida o‗z manfaatlari talablariga ko‗ra qanday qonung‗ qoida ishlab chiqib kuchga kirishmasin, bu mamlakat asosiy qonuniga ko‗ra, shaxsning unda belgilab qo‗yilgan maqomiga zid kelmasligi kerakyu. Qar qanday demokratik davlatda shaxs maqomi faollikni nazarda tutadi. ¡zining faolligi tufali shaxs mavjud siyosiy institutlar yordamida jamiyatga muntazam ta‘sir ko‗rsata oladi. Bunda takidlanmagan barcha xarakatlarga yo‗l qo‗yiladi . SHaxsning jamiyatga ko‗rsatadigan ta‘siri parlament demokratiyasi yuli bilan olib borilganda maqsadga muvofiqdir.
Qar bir shaxs g‗ bu muayyan bir siymo. Demak, u tarixda o‗zining katta yo kichik o‗rniga ega. SHaxslarning buyukligi o‗zlari mansub bo‗lgan ijtimoiy guruk, elg‗ elat yoki xalqning fikrg‗ o‗yini to‗la ifodalab,ularning asosiy maqsadg‗ vazifalarini tarixiy jarayon kechishining ob‘ektiv mantig‗i talablariga mos ravishda amalga oshirishda xal qiluvchi ishlarni bajara olishdadir. SHaxs saloxiyatining kuchi ¡zbekistonda davlat mustaqilligini qo‗lga kiritishda va mustaxkamlashda yana bir marta namoyon bo‗ldi. Preziden I.A.Karimovning aqlg‗ zakovati, siyosiy irodasi va qatiyati tufayli jiddiy buxronlarsiz, qurbonlarsiz, qon to‗kilmasdan tinch ijtimoiy rivojlanish yo‗liga chiqib olindi. Xuqukiy demokratik davlatni barpo etish, demoktatik tamoyillarni chuqurlashtirish, insonparvar fuqarolik jamiyatini kurish yo‗lida barcha qiyinchiliklarni juda katta siyosiy qudrat, qatiyat va sobitqadamli bilan engib borilmoqda. xar bir
davlatning jamiyat
va strategik maksadi buladi.Strategik maksad – uzokka muljallangan umumiy anik rejadir.Bizning bosh strategik maksadimiz – ozod va obod Vatan, erkin farovon xaet barpo etishdir. Bu maksadga bozor iktisodietiga asoslangan erkin demokratik jamiyat kurish orkali erishish mumkin. Buning uchun avvolom bor xokimiyat tarmoklarini konstitustiyaviy asosda tulik mustakil faoliyat yuritishga erishish, bozor iktisodietini karor toptirish, yangi texnologiyalar bilan ishlash mexanizimini shakllantirish lozim. Bizning tarakkiet yulimiz Prezidentimiz tomonlaridan asoslab bergan ijtimoiy larzalarsiz,inkilobiy sakrashlarsiz,tadrijiy tarzda rivojlanish yulidir. Milliy istiklol g‗oyasi ana shu yulda xalkimizni birlashtiradi,ularni yagona maksad sari xamjixatlikda safarbar etadi, ijtimoiy faollikka yunaltiradi. Ushbu yunalishda kuyidagi vazifalarni amalga oshirishni takoza etadi: Siesiy soxada demokratlashtirish jaraenini yanada chukurlashtirish, uning izchilligi va samaradorligini taminlash – siesiy isloxatlarning eng asosiy yunalishidir.Bunda xokimiyatni mustakil tarmoklarga bulinishi yani konun chikaruvchi xokimiyat, ijro etuvchi xokimiyat va sud xokimiyatini tarkib topishi eski totalitar jamiyatdan tubdan fark kiladi. Demokratlashtirish jaraeni – davlatni boshkarish soxasidagi vazifalarning davlat zimmasidan jamiyat zimmasiga utib borishni, bu jaraenda xalk vakillarining faol ishtirok etishini uzida ifodalaydi.Binobarin, uzbekiston Respublikasi
Konstitustiyasida xalk g‗ davlat xokimiyatining birdan bir manbaidir deb kursatilgan. SHu bois xakimizning dunekarashi va siesiy madaniyatini,uz xak g‗ xukuklarini, manfaatlarini anglaydigan darajaga etkazishda,siesiy yunalishimizni erkinlashtirishda uzluksiz talim tizimi, uning DTS doirasidagi talim mazmuni, pedagoglik kasbining zamonaviy sifatlari xamda talim jaraenini yangi pedagogik texnologiya asosida tashkil etishi va ukuvchi shaxsi bulgan demokratik, gummanistik munosobatlari umum davlat mikesidagi ijtimoiy axamiyatga ega. Respublikamizda barpo etilaetgan jamiyatimizning siesiy tuzilishi – demokratik, xukukiy davlat shaklida bulsaoiy tuzilishi - konun ustivor bulgan fukarolik jamiyatidir.Binobarin, respublikamiz uz tarakkietida konunning ustivorligi tamoyiliga asoslanadi. Bu yunalishda davlat bosh isloxatchi sifatida sud nazort organlari faoliyati islox kilindi Mamlakatimizda xukukiy
tarbiya,xukukshunoslik talim
mazmunini takomillashtirishga katta etibor berildi.Umumiy urta talim ukuv programmalariga Prezidentimiz Farmonlariga binoan (2001yil,4yanvar) O‗zbekiston Respublikasi Konstitustiyasini urganish kiritildi. Urta maxsus ukuv yurtlarida,oliy talimning bakalavr, magistratura boskichlarida xukukshunos pedagog tayerlashga katta etibor berildi. Iktisodiy soxada :iktisodietning barcha soxa va tarmoklarida erkinlashtirish jaraenini izchillik bilan amalga oshirish, tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish, ijtimoiy ximoyalangan bozor munosobatlariga utish jaraenlarini yanada chukurlashtirib boradi. Xususiylashtirish jaraenini yanada chukurlashtirish va xakikiy mulkdorlar sinfini shakllantirish xam iktisodiy soxadagi muxim vazifadir. Mamlakat eksport saloxiyatini oshirish,uning xalkaro mexnat taksimotida teng xukukli va uzaro manfaatli shartlar asosida ishtirok etishi, iktisodietimizning jaxon iktisodiy tizimiga xar tomonlama uyg‗unlashuvi jaraenini tezlashtirish vazifasi xam
biz barpo
etaetgan jamiyatning iktisodiy poydevorini mustaxkamlashga xizmat kiladi. Iktisodiy soxani yuksaltirish birnchi navbatda
talim tizmi, uning zamonaviy mazmuni bilan bog‗lik. Bu yunalishda politexnik bilim doirasini jaxon andozalari doirasiga kutarish,iktidorli talabalarni chet ellarga ukishga yuborilmokda Prezident granti soxibi bulmokdalar.Umumtalim maktablarida iktisodiy tarbiyaga katta e‘tibor
berildi. «Iktisod alifbosi»,»Iktisodshunoslik»fanlari ukuv programmalaridan urin olgan. Aynan esh avlodni iktisodiy bilimlar bilan kurollantirmay turib iktisodiy soxada belgilangan strategik yunalishlarni amalga oshirish mumkin emas.Kurinib turibdiki bu yunalishimizda xam talim tarbiya, maktab maorif tizimi asosiy omillardan biri ekanligini kursatmokda. Ijtimoiy soxada: jamiyatimizda kuchli ijtimoiy siesat yuritish, fukarolarga g‗amxurlik kilish
tarakkietimizning asosiy
tamoyillaridan biridir.Insonparvarlik,beva bechoralarni kullab kuvvatlash milliy mafkuramizdan urin olgan. Respublikamizda faoliyat kursataetgan uzluksiz talim tizimida jamiyatimizning xar bir fukarosi ijtimoiy kelib chikishidan,jinsidan, millatidan katiy nazar bilim olishi Talim tug‗risida £onun asosida va Konstitustiya asosida kafolatlangan. Ayniksa,umumiy majburiy ixtieriy talimni joriy etilishi demokratik jaraenlarni talim tizimiga keng ravishda kirib boraetganligini kuramiz.Bu urinda talim jaraenida ukuvchi shaxsiga demokratik,insonparvarlik munosobatda bulish, xamkorlik pedagogikasini yuzaga kelishi ijtimoiy zarurat ekanligini kuramiz. Ushbu ijtimoiy zarurat zaminida talim soxasida ukuvchi shaxsiga bulgan munosobat, talim jaraenini yangi pedagogik texnologiya asosida tashkil etish,ukuvchi shaxsini xurmatlash,avtoritar pedagogikadan voz kechish,dogmatik talim mazmunini islox kilish,mustakil erkin fikrlashga urgatish dolzarb masala bulib kolmokda. Barkamol avlodni tarbiyalash O‗zbekistonda yangicha dunekarashga ega bulgan avlodni tarbiyalash biz barpo etaetgan jamiyatimizning muxim shartidir.Ushbu yunalishda talim soxasida tubdan isloxatlar amalga oshirilib kelinmokda. Manaviy soxada: manaviy kadriyatlarimizni zamonaviy ilm fan va tarakkiet yutuklari bilan boyitib borish – asosiy vazifamizdir.. Milliy istiklol g‗oyasi yurtdoshlarimizni manaviy kadriyatlarni tug‗ri baxolay bilishga davat etadi.Bu yunalishda milliy kadriyatlarga,madaniy merosga ilmiy asosda tug‗ri endashish kelib chikadi. YUrtimizda yashaetgan barcha
millat va
elatlarning kadriyatlari,tili,madaniyati,diniy etikodi,urf odatlariva ananalarini xurmat
kilish,ularni avaylab asrash xamda rivojlantirishga kumaklashish yangi jamiyatimizning markaziy vazifalaridan biri xisoblanadi. SHu bilan birga milliy va umuminsoniy kadriyatlarni urganish, e‘zozlash talim tarbiya mazmunidan keng urin berish pedagogik jaraenning dolzarb masalalaridan biri bulib kolmokda. YUkorida kayd etilgan iktisodiy, siesiy, ijtimoiy, ma‘naviy yunalishlarni amalga oshirishda talim tarbiya asosiy omil ekanligining guvoxi bulamiz. Aynan talim tarbiya ijtimoiy tarakkietning asosiy yadrosi ekanligi,isloxatning dastlabki yillaridan boshlab Prezidentimiz sa‘y xarakatlarida uzluksiz talim tizimini islox kilish,Kadrlar tayerlash milliy dasturi ishlab chikilishi va boskichma boskich xaetga joriy etilishi ijtimoiy tarakkietda muxim rol uynaetganligiga ishonch xosil kilamiz. Endi Prezidentimiz suzlarining moxiyatiga e‘tibor bering va mushokada kiling. Mustakil ¡zbekiston Respublikamiz maorifining dastlabki yo‗nalishlarida kabul kilingan davlat me‘yoriy kujjatlarida(Ta‘lim to‗g‗risida Konun,Kadrlar tayyorlash milliy dasturi, Umumiy o‗rta talim konstepstiyasi,DTS) bola shaxsini shakllantirishda umuminsoniy,milliy kadriyatlarga asoslanish va talim tarbiya jarayonida demokratik,insonparvarlik tamoyillariga asoslanish birinchi navbatda ko‗rsatib o‗tilgan.
Respublikamizda isloxatlarni amalga oshirishda ma‘naviy soxadagi vazifalar
Ma‘naviy kadriyatlarni ilmg‗fan va tarakkiyot yutuklari bilan boyitish.Din va tarixni soxtalashtirishga, ulardan siyosiy maksadda foydalanishga yul kuymaslik
1.YUrtdoshlarimizni ma‘naviy yangilanish va isloxatlar jarayonining faol ishtirokchisiga aylantirish
2.Kuch va saloxiyatni ijtimoiy xamkorlik va millatlararo totuvlik, diniy bag‗rikenglikka xizmat qildirish
3.Ijtimoiy qatlam, siyosiy
kuch va
xarakatlarning intilishlarini uyg‗unlashtiruvchi g‗oyalarg‗ Vatan ravnaki, yurt tinchligi, xalk farovonligini yurtdoshlarimiz maksadiga aylanishga erishish
4.Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish, ta‘limg‗tarbiya tizimini takomillashtirish
5.Milliy kadriyatlar, til, madaniyat, diniy e‘tikod, urfg‗odat va an‘analarni xurmat kilish
Download 354.84 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling