Шундай =илиб, янги конни фойдаланишга тайёрлашда беш-етти йил керак былади, сынгги 15 давомида эса ишлаб чи=аришга янги очилган конлардан эмас, балки фа=атгина амал =илиб келаётган конлардан =азиб олинаётган нефть келтирилган

74 
Фикр: 
 
“Товар эмас, уни ишлатиш завқини сотинг” 
Концепция асоси:
Таҳлил ва оптимал тизим гипермаркетларда гигиеник фактор 
ҳисобланади. Рухлантирувчи фактор – бу товарнинг эмоционал фаол 
устунлигидир.
Изоҳ: Бу ҳолатда гигиеник факторлар деб одатий қулайликлар 
(масалан, кридит картаси орқали тўлов в.х.к.), яъни харидорнинг ўзи 
билан олиб юрмаган тақдирда негатив эмотсия туғдирувчи 
факторлар. Рухлантирувчи факторларга харид қилишга чорловчи, 
қоидаси бўйича харидор магазинда учратиши кутилмаган қўшимча 
хизмат турлари киради(масалан, кийимни харидорнинг бўйига ва 
қоматига бепул созлаш). 
Инновациялар:
Ҳис қилиш органларига таъсир кўрсатиш орқали маҳсулотни 
намойиш қилиш уни жозибасини оширади.
Қўшимча товарлар намойиши (кросс - мерчендайзинг) мижозга 
унинг муаммолари ечимини таклиф қилади ва қўшимча аксесуарлар 
савдосини оширади.

---

75 
Рейтинги баланроқ товарлар намойиши фикри премиум-класс 
товарлари савдосини тезлаштиради (тақлид эффекти) 
Ёппасига намойиш принсипи (mass in limits) Алоҳида товар 
маркаси учун ҳам ишлатилиши мумкин. “Товар босими” 
харидорнинг савдо нуқтасида нарх қабул қилиш ҳиссиётини 
белгиловчи энг муҳим факторга айланади. Ва бу ҳолатда ёппасига 
намойиш қилиш принсипи оптимал сифат ва нарх тушунчаси 
туг’илишига сабаб бўлади. 

---

76 
III-БОБ. ИҚТИСОДИЙ ГЛОБАЛЛАШУВ ШАРОИТИДА 
ИСТЕЪМОЛ ТОВАРЛАРИ БОЗОРИНИ ТАДҚИҚ ҚИЛИШДА 
НЕЙРОМАРКЕТИНГДАН ФОЙДАЛАНИШНИ ЯНАДА 
РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ 

3.1. Нейромаркетингда истеъмолчилар томонидан қарорлар 
қабул қилишнинг замонавий усуллари
 
Баҳолаш мезонлари – вариантларни танлашда кўриб 
чиқиладиган аниқ кўрсаткичлардир. Машинани харид қилишда 
истеъмолчи хавфсизлик, ишончлилик, баҳо, марка, ишлаб чиқарган 
мамлакат, кафолат, ёнилғи сарфи каби омилларни кўриб чиқади. 
Истеъмолчи баҳолаш учун мезонларни ва ўз ҳарактерига кўра 
янада гедонистик мезонларни танлаши мумкин, масалан, нуфуз ва 
мақом ёки автомобилни ҳайдашдан кониқиш ёки ҳаяжонланиш.
Баҳолашнинг 
муҳим 
мезонларидан 
бири 
бўлиб 
баҳо 
ҳисобланади. Бироқ турли хил истеъмолчилар ва маҳсулотлар учун 
баҳонинг аҳамияти бир хилда эмас. Шу сабабли истеъмолчининг 
баҳога 
сезгирлиги 
бозорни 
сегментлаштиришдаги 
муҳим 
кўрсаткичлардан бири бўлиб қолади. Бироқ ушбу омилнинг 
аҳамиятини кўпроқ баҳолашади. Супермаркет харидорларидан сўров 
пайтида улардан ҳозиргина ўз саватларига солган маҳсулотлари неча 
пул туришини сўрашганда, уларнинг ярмидан камроғи тўғри жавоб 
беришган. Ушбу харидарларнинг ярмидан ками нархи туширилган 
товарни харид қилишганини айтишган. Барча харидорлар ҳам нархи 
туширилган товарни ёки баҳо ва сифатнинг энг яхши нисбатини 

---

77 
излашмайди. Қўлайлик ёки марканинг номи каби бошқа омиллар ҳам 
бунда катта аҳамиятга эга бўлади.
Харид тўғрисида қарор қабул қилувчи истеъмолчи учун 
буюмнинг савдо маркаси номи аҳамиятга эга бўлади. Марка номи 
кўпинча баҳолашнинг муҳим мезони сифатида қаралади, масалан, 
кечки костюмларни харид қилишда. Марка номи патент қилинган 
дори-дармонларни сотиб олишда ҳам муҳим аҳамиятга эгадир. 
Бундай ҳолларда марка номи буюмнинг сифат кўрсаткичи бўлиб 
хизмат қилади. Марка номининг истеъмолчилар томонидан буюмни 
баҳолашга таъсири тадқиқотлар орқали тасдиқлангандир.