Sifat darajalari. Orttirma sifat va qon aylanish tizimi va anatomic terminlari

Sifat darajalari.Orttirma sifat va qon aylanish tizimi va anatomic terminlari

KIUT University MED 75U

Maqsad: Lotin tilida sifatning grammatik kategoriyalarini, lug‘at shakli tarkibini, sifatning ot bilan moslashish tartibini bilib olish.-us va -is sifatlarining lug‘at shaklini tuzishni; -us, -a, -um, -is, -e sifatlarining Gen. sing.shaklini hosil qilishni; terminlarni lotin tilidan o‘zbek tiliga va o‘zbek tilidan lotin tiliga moslashgan aniqlovchi bilan tarjima qila olish.

	I guruh sifatlar			II guruh sifatlar
Rod	M	f	n	m	f	n
Nom.sing	Us	a	um	is	is	e
Gen. sing	I	ae	i	is

• I va II guruh sifatlarining bosh va qaratqich kelishigidagi qo’shimchalari:

M	F	n
longus	A	um	uzun
Liber	era	erum	erkin
dexter	tra	trum	o‘ng

2. Sifatlar lug‘atda mrodida to‘liq yoziladi, so‘ngraf va nrodtugallanmalari yoziladi

m, f	N
Vertebralis	E	umurtqaga oid
Frontalis	e	peshonaga oid

3.Sifatlarning katta guruhi m va f rodida bir xil-is qoshimchasiga ega.Bunday sifatlar lug‘at shakli ikki komponentdan: m va f rodidagi bir xil shakldan (-is) hamda n ro qoshimchasidan (-e) iborat:
Anatomik terminda birinchi o‘rinda doim bosh kelishikdagi ot turadi, undan so‘ng bir yoki bir nechta tobe so‘z keladi. Bunday aniqlovchilar lotin terminsi boshlanuvchi ot turkumiga mansub bosh so‘z bilan doim moslashadi va ko‘p holatlarda oxirgi o‘ringa qo‘yiladi: protuberantia occipitalis externa–tashqi ensa do‘ngligi, linea nucha suprema– eng yuqori ensa chizig‘i, canalis palatinus major– katta tanglay kanali.

Terminlar tuzilish turlari
Bir so‘zli	Qo‘shmaterminlar-so‘z birikmalari
	Ikki so‘zli		Ko‘p so‘zli
Bosh kelishik birlikdagi yoki ko‘plikdagi ot: cor, ossa	Bosh kelishikdagi ot + moslashgan aniqlov- chi (sifat, sifatdosh, tartib son): vertebra thoracica	Bosh kelishikdagi ot + moslashmagan aniq-lovchi (qaratqich kelishigidagi ot): caput costae	Moslashgan yoki moslashmagan aniqlovchili so‘z birikmasi + butun so‘z birikmasiga aniqlovchi: fovea articularis superior