Sig‘imli filtrni ishlash prinsipi silliqlashda induktivlikning

IV. Xisoblash qismi
4.1 Xisoblash uchun vazifa
Boshqariluvchi to’g’rilagichni hisoblash. Tanlangan kuch sxemasini asoslang. Tiristorlarning RC zanjirlarini tanlang va hisoblang. Moslovchi transformator hamda filtr elementlari ko’rsatkichlarini aniqlang. Kuch sxemasini tanlashda transformatorning FIK 95% deb oling.
To’g’rilagichning rostlanuvchi tavsifini hisoblang va quring (haqiqiy qiymatlarda).
To’g’rilagichning tashqi tavsiflari majmuasi boshqaruv burchagining α = 0°, α =30°, α = 60° qiymatlari uchun hisoblansin va qurilsin. To’g’rilagichning tashqi tavsiflarini hisoblashda ventillar kommutatsiyasi hisobga olinsin. Bunda ta’minot manbai va transformator qisqa tutashuv kuchlanishining reaktiv tashkil etuvchisini 10% deb olinsin. Kuchlanishning aktiv tashkil etuvchisi hisobga olinmasin.
To’g’rilagich tiristorlarining boshqaruv tizimi funksional sxemasi ishlab chiqilsin va to’g’rilagich kuch sxemasining ishlashini boshqaruv tizimi funksional sxemasi bilan birgalikda bayon etilsin.
4.2 Berilgan birlamchi ma’lumotlar.
Yuklanish kuchlanisshi qiymati - U_d=320V
Yuklanish tokining qiymati - I_d=400A
To’g’irlangan kuchlanishning tepkili koeffitsienti – q=3,1%
To’g’irlagich sxemasining FIKi – η=94%
Tanlangan to’g’irlagich sxemasi transformotorining FIKi – η=95%
Ta’minlovchi tarmoqning linya kuchlanishi – U₁=380V
4.3 To‘g‘rilagich sxemasini tanlash va hisoblash.
To’g’rilangan kuchlanishning tepkiligi q=3,1 % = 0.031 bo’lgani uchun
to’g’rilanish fazalari soni m = 6 deb qabul qilamiz.
To’g’rilagichning kuch sxemasi uchun uch fazali ko’prik sxemasini tanlaymiz va berilgan FIK bilan ushbu sxemaning FIK ni solishtiramiz. Hisoblash vaqtida ventildagi to’g’ri yo’nalishdagi kuchlanish pasayishini U_v 1,5 V deb qabul qilamiz.
Uch fazali ko„prik sxema (Larionov sxemasi) FIK:
YUklanish quvvati:
P_d=U_d*I_d=320V*400A=128000Vt
Tiristordagi quvat isrofi:

P_v=2U_v*I_d=2*1.5V*400A=1200Vt

Tiristorning FIK:
_V=
Larionov sxemasining FIK:
_sx _tr _v  0,950,9907  0,9411
Tenglashtiruvchi reaktorli olti fazali to’g’rilagichning FIK:
Yuklanish quvvati:
P_d=U_d*I_d=320V*400A=128000Vt
Tiristordagi quvvat isrofi:
P_v =2U_v* 2*1.5V * =600Vt
Tiristorning FIK:
_V=
Sxemasining FIK:
_sx _tr _v  0,950,9907=0.9411

Ko„rib chiqilgan to„g„rilagich sxemalaridan Larionov sxemasining FIK birlamchi vazifada berilgan to’g’rilagich sxemasi FIK qiymatiga yaqin bo’lgani uchun shu sxemani tanlaymiz.
 _sl  0,94
1 – rasm. Uch fazali ko’prik sxemali to’g’rilagichning kuch sxemasi (Larionov sxemasi).
3.2. Moslashtiruvchi transformator ko’rsatkichlarini aniqlaymiz.
U_d= , bu erda m – to’g’rilanuvchi fazalar soni.
U_2lin= U_2f ; m=6 ;
U_d= U_2f
U_2f= =136,75V
Transformatorning ikkilamchi chulg’amidagi tok I₂ning qiymati:
I₂=
Transformatsiya koeffitsienti:
K_T= =0.359
Bu koeffitsient asosida transformatorning birlamchi chulg’amidagi tok qiymatini aniqlaymiz:
I₁=K_T I₂=0.359*328=117.752A
Transformator chulgamlari quvvatlari:


S_T=S_1+S_2/2=2∙S_1/2=133.88kVt
3.3. Filtr ko’rsatkichlarini aniqlash.
Katta quvvatli to’g’rilagichlar (10 kVt dan yuqori quvvatili) uchun induktiv filtr qo’llash tavsiya etiladi, chunki yuklanishning qiymati ancha kichik bo’ladi.
Larionov sxemasi tepkilik koeffitsienti:
q_sx=
Birlamchi berilgan tepkilik koeffitsienti:
=0.029
Silliqlash koeffitsienti:
=1.9
Yuklanishning qarshiligi:
=0.8Om
Filtrning induktivligi:

3.4. Tiristorlarni hisoblash va tanlash:
Tiristordan o’tayotgan eng katta o„rtacha tokning qiymati:

Tiristordan o’tayotgan eng katta tokning qiymati:

Tiristorga qo’yilgan eng katta kuchlanish qiymati:

Tiristorga qoyilgan eng katta teskari kuchlanish qiymati:

Tiristorni tanlash aniqlangan ko’rsatkichlari asosida amalga oshiriladi. Tiristorlarni sovutish tizimisiz qo’llanishini hisobga olib tiristorning o’ratcha tok qiymatini hisoblangan o’rtacha qiymatidan 3 baravar katta deb olamiz, chunki tirstorlar tabiiy holda sovutilganda ularning tokli yuklanishi qariyib 3 baravar kamayadi (I_vo’r=1000A).
Tanlangan tiristorimizning tipi – T253-1000.
Tiristoning asosiy ko’rsatkichlari:
tiristorning maksimal kuchlanishi:U_vmax=2000V
tiristordan o’tayotgan o’rtacha tok: I_o’r=1000A
o’ta yuklanish ishchi toki (yarim davr ichida tiristor ochiq holatida o’tadigan ruhsat etilgan tokning eng katta qiymati) I_o’yuit=10000A
tiristorning yopiq holatida kuchlanishning kritik o’sish tezligi
T253-1000 tiristor O153-150 sovutkich bilan ham ishlatiladi.
3.5. Tiristorlarning RC-zanjirlarini hisoblash.

3.5. Tiristorlarning RC-zanjirlarini hisoblash.


Kondensatorning razryadlanish vaqtida tiristordan o’tayotgan tok:
I_{max.разряда}=I_РП – I_Vmax=10000A – 418.6A=9581.1A=I_st
Rezistor qarshiligini hsoblash:

Rezistorni zahira bilan tanlaymiz:
.2∙0.03=0.036 Ω
Rezistor quvvatini hisoblaymiz:
Kondensatrda yig„ilgan energiya:

Rezistorda ajralib chiqadigan quvvat:
f=50Гц