Signallarni kvantlash Reja: Signallarni kvantlash usullar

Kvantlash (signalni qayta ishlash). Kvantlash (ing, quantization ) – 
informatikada to’xtovsiz belgili diapazonni ochish yoki diskret kattaliklarni chekli 
oraliq soniga aytiladi. Yana vektor kvantlash mavjud bo’lib – fazoga oid vektor 
kattaliklarni chekli sonlar to’plamida ochish imkoniyati mavjud. Kvantlash 
signalni qayta ishlash jarayonida tez-tez ishlatiladi, shu bilan birga ovoz va 
tasvirlarni siqishda ishlatiladi. Kvantlashni oddiy ko’rinishi natural sonlarga butun 
sonlarga bo’linishini bildiradi va kvant koffiysentlarida nomlanadi. 
5- rasm. Kvantlangan signal. 
Bir 
tomonlama
(chiziqli) kvantlash
– qirqilgan to’gri 
uzunlikdagi 
diapazonni ochishini anglatadi. Uni doimiy kattalik(kvantlash 
qadami)da va butun qismidan bir qismini olib taqdim etish mumkinligi, 
chiqishning bo’linishi tushuniladi: 
6- rasm. Diskret vaqtdagi kvantlanmagan signal. 

---

Diskret bilan kvantlashdan keyin chalkashtirmaydi (mos ravishda, kvant qadami 
bilan diskret chastotasi). Diskretizatsiya paytida vaqt kattaligi(signal) o’zgaradi, 
berilgan chastota bilan o’lchanadi(diskretizatsiya chastotasi), bunday shakl, 
diskretizatsiya signalni hosil qilish vaqt tuzish (grafikda - gorizontal bo’yicha). 
Kvantlash ham berilgan manoli signal holiga olib keladi, yana signal balandligini 
quradi (grafikda – vertikal bo’yicha). 
Signal- har bir diskretizatsya va kvantlashdan keyin raqamli deb ataladi. 
7– rasm. Raqamli signal. 
Raqamlash jarayonida signalning uroveni diskret glubina yoki bitnost deb 
ataladi. Glubina diskretizatsiya bitlarda o’lchanadi va uning kichik birligi bit, 
amplitudaviy signal ekanini bildiradi. Shuningdek glubina diskretizatsiya, analog 
signalni raqamli aniqligi mos keladi. Mabodo bir xil glubina diskretizatsiya 
kvantlash dinamik diapazon deb ataladi va detsiBellarda o’lchanadi(1 bit ≈ 6 dB 
). 
Uroven bo’yicha kvantlash – raqamli signalni hisoblab kattaliklarini taqdim 
etadi. Kvantlash uchun diapazon kuchlanishi signalini 2ta kodidan Umin dan 
Umax gacha 2n intervalida taqsimlanadi. Qabul qiluvchi interval kattaligi 
(kvantlash qadami): 

---

Har bir interval n – razryadli ikkilik kod – interval nomeri, yozilgan ikkilik 
raqamni o’zlashtirib oladi.Har bir hisoblashda interval kodini o’zlashtiradi, o’sha 
hisoblash kuchlanishni bildiradi. Bunday ko’rinishdagi analog signal oxigi ikkilik 
chiselni taqdim etadi, aniq vaqt davriga mos ravishda signal kattaligi- raqamli 
signaldir. Har bir ikkilik raqam oxirgi impulsni – yuqori(1) va past(0) urovenni 
taqdim etadi. Anallog signallarni kodlashda asosiy ikkita koddan tashkil topgan 
bo'lib bular: 0 va 1 hisoblanadi ya'ni signal yo'q bo'lsa 0, signal bor bo'lsa 1 bo'ladi.