sinf anorganik va organik kimyo 68 soat, haftasiga soat,A

Darsda qo’llaniladigan metod : Aralash , Interfaol metodlar.

Mashg’ulot bosqichlari:

№	Bosqichlar	Vaqti
1	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2	O’tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3	Yangi mavzuni bayoni	12 daqiqa
4	Mustahkamlash	15 daqiqa
5	Mashg’ulot yakuni. Uyga vazifa berish	3 daqiqa

Foydalanilgan adabiyotlar : Kimyo 9.Toshkent-2010. R.Asqarov,N.X.To’xtaboyev,K.G’.G’opirov.

Darsning borishi : Tashkiliy qism: 1.Salomlashish. 2. Davomat. 3. Darsga tayyorgarlik ko’rish.

Uyga vaziufani tekshirish: Konspektni tekshirish , savol-javob tariqasida uyga vazifani so’rash.

Yangi mavzuni bayoni:   

Karbonat kislota va karbonatlarning o'ziga xos kimyoviy xossalari qanday?

Karbonat kislota ti,C0₃ - beqaror modda bo'lib, faqat suvli eritmalardagina mavjud bo'la oladi.

h₂o + co₂ = h₂co₃

H₂C0₃ - kuchsiz, ikki negizli kislota. Suvli eritmasida ikki bosqichda dissotsiatsiyalanadi:

H₂C0₃ = HC0₃ + H⁺ HC0₃ = H⁺ + CO ²

Karbonat kislota faqat ishqoriy va ishqoriy-yer metallari oksidlari va gidroksidlari bilan ta'sirlashadi. Uning o'rta tuzlari karbonatlar. K,C0₃ - kaliy karbonat, CaC0₃ - kalsiy karbonat; nordon tuzlari giclrokarbonatlar. KHC0₃ - kaliy gidrokarbonat, Ca(HC0₃), - kalsiy gidrokarbonat deb ataladi.

H₂C0₃ + CaO = CaC0₃l + H₂0 H,C0₃ + 2NaOH = Na,C0₃ + 2H,0

Kislota mo'l bo'lganda nordon tuz hosil qiladi:H,C0₃ + NaOH = NaHC0₃ + H,0

Ishqoriy metallar va ammoniy karbonatlar, barcha gidrokarbonatlar suvda erib, gidrolizga uchraydi; boshqa karbonatlar suvda erimaydi.Kuchli kislotalar karbonatlar, gidrokarbonatlarga ta'sir etganda karbonat angidrid ajralib chiqadi:Na₂C0₃ + 2HC1 2NaCl+ C0₂| + H₂0 Ca(HC0₃)₂ + 2HC1 CaCl₂ + 2C0₂| + 2H₂0

Bu reaksiyalarning qisqartirilgan ionli tenglamalari quyidagicha bo'ladi:

CO-; + 2H⁺ C0₂t + H₂0: HC0₃+ H⁺ C0₂| + H₂0

Natriy karbonat Na,C0₃ - suvsizlantirilgan soda sun'iy ravishda olinadi va shisha, sovun olishda, qog'oz, to'qimachilik, neft sanoatida, turmushda ishlatiladi.Natriy gidrokarbonat NaHC0₃ - ichimlik sodasi tibbiyotda, non mahsulotlari tayyorlashda, o't o'chirish ballonlarini zaryadlashda ishlatiladi.