Siz o‘tgan o‘quv yilida «Hozirgi o‘zbek adabiy tili» predmeti, hozirgi

126-mashq. Ashula payrovi bo‘yicha Erka qori aytgan quyidagi 
askiyadagi «galdir» so‘zining ma’nolarini ayting. 

---

Erka qori: — Saydali, bu Rasuljonni shogirdlikka olganingizdan keyin 
ahvolidan ham xabardor bo‘lib turing-da. Kechagi kuni to‘yda yuz grammni 
otvolib, galdirab yuribdi. 
127-mashq. Askiyani o‘qing, shakldosh so‘zlarni topib, ularni izohlang. 
ASKIYA 
QODIRJON AKA: — Aminbuva, ho‘ anavi oshpazni ko‘rdingizmi, 
QOVOQ OSHga kerak deyapti. 
AMINBUVA: — Mulla Qodirjon, avval meva-chevalardan olsangiz-chi, 
darrov OSH QOVOQSIZ bo‘lsin demasdan. 
QODIRJON AKA: — Bo‘lmasa, yozgi mevalardan to‘yib yeb oling, 
QOVOQ OSHSIZ ketasiz. 
AMINBUVA: — Ho, Ikromiddin, uka ho! Qodirjonning gaplarini 
eshityapsizmi? Ataylab shahardan kelib QOVOQ OSHSIZ ketmaylik 
deydilar. OSHQOVOQDAN QOVOQ OSH qilib qo‘yaqoling. 
QODIRJON: — Ikromiddin, bu yoqqa qarang, bizga pishirishingiz bitta 
OSh-ku, QOVOQ ham solasiz-a! 
IKROMIDDIN; — Qodirjon aka, sizlardaqa aziz mehmonlarga atab har 
xil ovqat qilganmiz, bu sho‘r OSHQOVOQ-da. 
AMINBUVA: — Mulla Ikrom, Qodirjon akadan tashvish qilmang, bu 
kishiga OSH QOVOQDAN olinsa bo‘ldi. 
QODIRJON AKA: — Aminbuva, ajoyib xushfe’l odamsizda, indamay 
olaverasiz: OSHGA QOVOQ SOLINMAYDI deb. 
AMINBUVA: — Тirikligimda yeb olay, bir qozonni tushirsangiz-a, 
OSH QOVOQDAN ketadi deb. 
IKROMIDDIN: — Qo‘yinglar, qovun sayliga kelgansizlar, bunaqa 
sovuq gapirmanglar. Qayoqdan ham tansiq ovqat qilaman dedim. Qodirjon 
aka, biroz u yoq, bu yoqdan gaplashib o‘tiringlar, boshqa ovqat qilaman! 
«QOVOQSIZ!» 
128-mashq. Ma’lumki, shakldosh so‘zlardan foydalanganda ham 
shakliy, ham mazmuniy go‘zallik aks etadi. Shakldoshlik so‘zning ma’no 
jilolarini 
namoyish 
qiluvchi 
lisoniy 
hodisalardandir. 
U 
nutqda 
ohangdoshlikni yuzaga keltiradi. E’tibor bering. 
Bunim yo‘q, unim yo‘q,
Uyimda unim yo‘q.
Ishimda unum yo‘q,

---

Aytishga unim yo‘q
(Kamiy) 
Yuqoridagi tuyuqni tahlil qilib, shakldosh so‘zlar (lug‘aviy 
omonimlar)ning izohini yozing. 
129-mashq. Ko‘chiring. Lug‘aviy omonimlarni toping, ma’nosini 
izohlang. 
1. Kamina 80 yoshni qoralayapman, mustaqil davlat O‘zbekistonning 
ardoqli farzandiman. 2. Men otam haqida roman qoralayapman. 3. Ham-
mang o‘z aravangni tort. 4. Odinaxon dasturxon ustiga tort tortdi. 5. 31- 
avgust sanasi hech qachon, hech kimning yodidan ko‘tarilmaydi. 6. 
Keltirilgan mollarni birma-bir sana. 7. Yuzta nomarddan bitta mard 
yaxshidir. Yuz terisini toza saqlamoq uni har xil mikroblardan xoli qiladi. 
Siz ham yuqoridagidek gaplar tuzib, mashqni davom ettiring.