Солиқ элементлари ва солиққа тортиш тамойиллари Тақдимот таркиби Солиқ тизимининг таркибий элементлари

Умумлаштирилган фундаментал талаб сифатида
Замонавий солиққа оид принципларни ҳар қандай солиқ тизимига қўйиладиган фундаментал талаблар сифатида бирлаштириш мумкин
самарали
қайишқоқ
ишончли (етарли)
адолатли
содда
Солиққа тортишнинг адолатлилиги – солиқ юки даражаси ва унинг адолатли тақсимланиши назарда тутилади
Солиққа тортишнинг соддалиги – солиққа тортиш механизмларининг имкон қадар содда шакллантирилиши назарда тутилади
Солиқ тизимининг самарадорлиги – иқтисодиётни тартибга солиш, ресурслар ва вақтнинг тежалиши нуқтаи назаридан
Солиққа тортишнинг қайишқоқлиги – ижтимоий-иқтисодий вазият ўзгаришларига мослашувчанлик нуқтаи назаридан
Солиққа тортишнинг етарлилиги – давлат фаолиятини молиявий таъминлаш нуқтаи назаридан
Солиқ тизимига қўйиладиган асосий фундаментал талаблар
(3)
Солиқ тизимининг адолат асосида ташкил қилиниши

Солиқ тизимидаги адолат

Горизонтал адолат —

солиқ тизими шундай ташкил этилиши керакки, унга биноан мамлакатда яшаётган, фаолият юритаётган, даромад олаётган, солиқ объектларига эга бўлган ҳар қандай шахс солиққа жалб қилиниши зарур

Солиқ тизимидаги адолат

Вертикал адолат —

жамиятнинг барча аъзолари ўз тўлов қобилияти, моддий ва мулкий имкониятига яраша солиққа тортилиши керак

Солиқ тизимидаги адолат

Юкка мутаносиб манфаат —

аҳоли ўзига юкланган солиққа (тўлаган солиқларига) яраша манфаат кўриши ёки давлат ундираётган солиқларига мутаносиб хизмат кўрсатиши адолатдан ҳисобланади

Солиқ тизимидаги адолат

Солиқ тизимининг адолатли деб тан олиниши

• Солиқ тизими аҳоли ва хўжалик субъектларининг аксарият кўпчилиги томонидан адолатли деб тан олинган бўлиши керак.
• Ўрнатилган солиқлар уларнинг тўловчиларида давлатга нисбатан норозилик кайфиятини уйғотмаслиги лозим.
• Солиққа тортишнинг адолатли даражаси ўрнатилиши зарур.