Soliq xavfini boshqarish, soliq xavfi mavjud soliq to‘lovchilarni (soliq agentlarini) aniqlash va soliq tekshiruvlarini tashkil etish va o‘tkazish to‘G‘risida

3-§. Hudud va binolarni ko‘zdan kechirish

145.  Soliq  organlarining  bevosita  soliq  tekshiruvini  o‘tkazuvchi  mansabdor  shaxslari  ko‘rsatilgan  obyektlar  to‘g‘risidagi  aniq

ma’lumotlarning tekshirilayotgan shaxs tomonidan taqdim etilgan hujjatlarga asoslangan ma’lumotlarga muvofiqligini aniqlash maqsadida

tekshirilayotgan  shaxsning  tadbirkorlik  faoliyatini  amalga  oshirish  uchun  foydalaniladigan  hududlarini  yoki  binosini  yoxud  soliq  solish

obyektlarini ko‘zdan kechirish mumkin.

Ko‘zdan kechirish davomida suratga olish va videoyozuvlar amalga oshiriladi, hujjatlardan nusxa olinadi yoki tekshirish bilan bog‘lik

boshqa harakatlar amalga oshiriladi.

Soliq to‘lovchining talabiga binoan ko‘zdan kechirish xolislar ishtirokida amalga oshiriladi.

146. Bevosita soliq auditini o‘tkazuvchi soliq organlari mansabdor shaxslarining tekshirilayotgan shaxsning hududiga yoki binosiga

kirishi  ushbu  mansabdor  shaxslar  tomonidan  xizmat  guvohnomalari  ko‘rsatilgan  va  soliq  organi  rahbarining  (rahbari  o‘rinbosarining)

ushbu shaxsning soliq auditini o‘tkazish to‘g‘risidagi buyrug‘i taqdim etilgan taqdirda amalga oshiriladi.

Soliq organlarining soliq auditini o‘tkazuvchi mansabdor shaxslariga mazkur hududlarga yoki binolarga (bundan turar joy binolari

mustasno) kirishiga to‘sqinlik qilingan taqdirda, soliq organining mansabdor shaxsi o‘zi va tekshirilayotgan shaxs tomonidan imzolanadigan

---

dalolatnomani  ushbu  Nizomga  17-ilovaga  muvofiq  shaklda  tuzadi.  Bunday  dalolatnoma  asosida  soliq  organi  tekshirilayotgan  shaxs

to‘g‘risida o‘zida mavjud bo‘lgan ma’lumotlar yoki xuddi shunday soliq to‘lovchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida to‘lanishi lozim bo‘lgan

soliq summasini mustaqil tarzda aniqlashga haqli.

147. Soliqlarni hisoblash uchun buxgalteriya hujjatlari yo‘qotilgan yoki yo‘q qilingan taqdirda, birinchi navbatda, soliq organlarida

mavjud bo‘lgan va soliq to‘lovchidan olingan ma’lumotlar o‘rganiladi.

Bunday axborotga quyidagilar kiradi:

soliq to‘lovchining o‘tgan davrlar uchun taqdim etilgan soliq va moliyaviy hisoboti;

soliq to‘lovchi to‘g‘risidagi hisob ma’lumotlari;

davlat soliq xizmati organlariga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda axborot taqdim etadigan organlar va tashkilotlardan olingan

ma’lumotlar.

148.  Agar  soliq  to‘lovchi  tomonidan  soliqlar  hisoblash  uchun  zarur  bo‘lgan  buxgalteriya  hujjatlari  yo‘qotilgan  yoki  yo‘q  qilingan

yoxud  hujjatlar  taqdim  etilmagan  taqdirda  soliq  organlari  mustaqil  ravishda  soliqlarni  yalpi  hududiy  mahsulot  deflyatori  miqdorida  mos

davriga nisbatan hisoblaydi.

Mol-mulk solig‘ining hisob-kitobi mol-mulkning qiymati to‘g‘risidagi ma’lumotlar, amortizatsiya normalari va belgilangan stavkalar

asosida amalga oshiriladi.

Yer solig‘i summasining hisob-kitobi yer uchastkasining maydoni to‘g‘risidagi ma’lumotlar va belgilangan stavkalar asosida amalga

oshiriladi.

Suv  resurslaridan  foydalanganlik  uchun  soliqning  hisob-kitobi  foydalanilgan  suv  hajmi  to‘g‘risidagi  ma’lumotlar  va  belgilangan

stavkalar asosida amalga oshiriladi.

149.  Soliq  to‘lovchi  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilgan  kundan  boshlab  bir  yil  o‘tmagan  taqdirda,  soliqlarni  hisob-kitob  qilish  orqali

hisoblab chiqarish soliq organlarida mavjud bo‘lgan ma’lumotlar asosida amalga oshiriladi. Bunday axborotga quyidagilar kiradi:

soliq organlariga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda axborot taqdim etadigan organlar va tashkilotlardan olingan ma’lumotlar;

soliq hisobotini muntazam taqdim etadigan va o‘xshash faoliyat bilan shug‘ullanadigan soliq to‘lovchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlar.

150.  Qonun  hujjatlarida  belgilangan  tartibda  boshqa  vakolatli  organlar  va  tashkilotlardan  olingan  ma’lumotlar  asosida  soliqlarni

hisoblab chiqarish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

soliq  organlari  olingan  ma’lumotlar  asosida  soliqlarning  hisobot  davriga  belgilangan  stavkalarini  qo‘llagan  holda  soliq  solish

obyektini va soliq solinadigan bazani aniqlaydi;

agar olingan ma’lumotlar asosida soliq solish obyektini va soliq solinadigan bazani aniqlash imkoniyati bo‘lmagan taqdirda, soliqlar

soliq  hisobotini  muntazam  taqdim  etadigan  va  o‘xshash  faoliyat  bilan  shug‘ullanadigan  soliq  to‘lovchilar  to‘g‘risidagi  axborot  asosida

hisoblab chiqariladi.

Shunga asosan soliq to‘lovchilarning o‘xshash faoliyati quyidagi o‘xshash ko‘rsatkichlardan kelib chiqqan holda aniqlanadi:

faoliyat turi;

foydali qazilmalarning ro‘yxati va kavlab chiqarish hajmlari;

ishlab chiqariladigan tovarlarning (xizmatlar ko‘rsatish, ishlarni bajarish) ro‘yxati va hajmlari, tovar aylanmasi hajmlari;

xizmat ko‘rsatiladigan mijozlar, o‘qitilgan shaxslar (bitiruvchilar), amalga oshiriladigan bitimlarda jalb etilgan shaxslar soni;

mehnat  shartnomalari  bo‘yicha,  fuqarolik  huquqiy  tusdagi  shartnomalar  bo‘yicha  ishlayotgan  shaxslar  soni,  shuningdek,  o‘rtacha

oylik mehnatga haq to‘lash fondi;

mahsulot ishlab chiqarish, xizmatlar ko‘rsatish va ishlarni bajarish uchun resurslar va xomashyo iste’moli hajmi;

sof  foydaning  sof  tushumga  (tovarlar  va  xizmatlarni  realizatsiya  qilishda  olingan  daromad  aksiz  va  qo‘shilgan  qiymat  solig‘isiz

hisoblangan  summa)  nisbati  sifatida  aniqlanadigan  rentabellik  ko‘rsatkichi  yoki  sof  foydaning  xarajatlarga  nisbati  kabi  rentabellik

ko‘rsatkichlari;

soliq to‘lovchining joylashgan joyi.

151.  Soliq  to‘lovchi  faqat  naqd  pulsiz  tartibda  tovarlarni  (xizmatlarni)  realizatsiya  qilish  bilan  shug‘ullangan  taqdirda,  soliqlarni

hisob-kitob qilish orqali hisoblab chiqarish realizatsiya qilingan tovarlar (xizmatlar) uchun tushgan mablag‘lar qismida soliq to‘lovchining

bank hisobvaraqlari bo‘yicha pul mablag‘larining harakati to‘g‘risidagi xizmat ko‘rsatuvchi bankning axboroti asosida amalga oshiriladi.

152. Faqat chakana savdo, umumiy ovqatlanish va naqd pulga xizmatlar ko‘rsatish bilan shug‘ullanadigan soliq to‘lovchilar uchun

soliq  organlari  olingan  daromadlarni  xizmat  ko‘rsatuvchi  banklarning  hisobvaraqlariga  tushgan  naqd  pul  tushumi  ma’lumotlari  asosida

aniqlaydi.

153.  Mehnatga  haq  to‘lash  fondini  hisob-kitob  qilish  orqali  aniqlash  moliyaviy-xo‘jalik  faoliyati  natijalaridan  qat’i  nazar,  o‘xshash

soliq to‘lovchilarda ishchi-xodimlar soni va tarkib topgan o‘rtacha oylik ish haqi to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida amalga oshiriladi.

154. Tekshirilayotgan shaxs ko‘rsatilgan dalolatnomani imzolashni rad etgan taqdirda, mazkur dalolatnomaga tegishli qayd kiritiladi.

Soliq auditini o‘tkazuvchi shaxsga hududlarga yoki binolarga (bundan turar joy binolari mustasno) kirishiga to‘sqinlik qilingan yoki

soliq  to‘lovchi  ro‘yxatga  olish  ma’lumotlarida  ko‘rsatilgan  manzilida  joylashmagan  taqdirda,  soliq  organlari  Soliq  kodeksining  111-

moddasiga muvofiq soliq to‘lovchining bankdagi hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni o‘n ish kunidan ko‘p bo‘lmagan muddatga to‘xtatib

turishi mumkin.

155. Hudud va binolarni ko‘zdan kechirish uchun ularga kirishga to‘sqinlik qilingan holat bo‘yicha dalolatnoma tuzilganidan keyin

soliq  to‘lovchi  tomonidan  hudud  va  binolarga  kirishga  ruxsat  berilgan  taqdirda,  soliq  to‘lovchining  banklardagi  hisobvaraqlari  bo‘yicha

operatsiyalarni to‘xtatib turish to‘g‘risidagi qaror bekor qilinadi hamda ko‘zdan kechirish belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

156. Hudud va binolarni ko‘zdan kechirish natijasida ushbu Nizomga 18-ilovaga muvofiq shaklda bayonnoma tuziladi.

157.  Agar  mazkur  soliq  solish  bilan  bog‘liq  obyektlar  boshqa  viloyat  hududida  joylashgan  taqdirda,  ushbu  obyektlarni  ko‘zdan

kechirish, mol-mulkni inventarizatsiyadan o‘tkazish hamda savdo qoidalariga rioya qilinishini nazorat qilish soliq tekshiruvini o‘tkazuvchi

soliq  organi  mansabdor  shaxsining  murojaati  asosida  obyekt  joylashgan  joydagi  soliq  organi  rahbarining  (o‘rinbosarining)  buyrug‘iga

binoan amalga oshiriladi.