Sonli ketma-ketliklarning iqtisodiyotda

mumkin.1 Moliyaviy aktivlarni asosiy formalariga qarzli majburiyatnoma, aktsiya va xosilaviy qimmatli qog’ozlar kiradi. Qarzli majburiyatnomalarni muomalaga pul bilan shug’ullanuvchi davlat, korxona va boshqa xujaliklar (uy-xujaliklar) chiqaradi. Shunday qarzli majburiyatnomalar bozorida shunday davlat va korporativ obligatsiyalari va uy-joy va tijoratli avanslar; shuningdek, iste’mol zayomlarga o’xshash aktivlar sotiladi. Qarzli majburiyatnomalar fiksirlangan daromadli instrumentlar deyilib, kelgusida fiksirlangan summani to’lashga va’da beradi yoki qat’iy belgilangan foizli qimmatli qog’ozlardeyiladi. Qarzli majburiyatnomalar uni qaytarish muddatiga qarab quyidagi shakllarga bo’linadi: -qisqa muddatli qarzli majburiyatnomalar bozori-(qaytarish muddati 1 yilgacha) pul bozori deyiladi -o’zoq muddatli qarzli majburiyatnomalar va aktsiya bozori-(qaytarish muddati 1 yildan yuqori) kapital bozori deyiladi Pul bozorida davlat yoki ishonchi bo’lgan xususiy sektor egasi tomonidan chiqarilgan foizli qimmatli qog’ozga o’xshash afzallikka ega instrumentlar (kaznachey veksellar, katta

korxonalarni tijorat vekseliga o’xshash veksellar)muomalada yuradi. Zamonaviy pul bozori

integratsiyani globallashuvi va likvidlilik bilan harakterlanadi. Aktivlarni likvidlilik darajasi

uning pulini konveratatsiya qilish jarayonini tezligi va kam harajat liligi hamda oddiyligiga

bogliq holda aniqlanadi.

Qo’shimcha bo’lib esa taraflar kelishuvining predmeti hisoblanmish qat’iy

belgilangan miqdor hisoblanadi va ushbu miqdor kredit shartnomasi muddati davrida odatda

o’zgarmaydi. Ushbu qat’iy belgilangan qo’shimchaning miqdori shartnoma shartlari va

tavakkalchilik darajasiga bog’liq bo’ladi.

Nominal foiz stavkasi deganda e’lon qilingan foiz stavkasi tushuniladi. Real foiz

stavkasi

deganda

nominal

foiz stavkasini pulning qadrsizlanish darajasiga muvofiqlashtirilgan darajasi tushuniladi. Foizning nominal stavkasi (i) va real stavkasi (r) deb belgilansa: