Sotsiologiya fanlar tizimida

Sotsiologiyaning sohasi faoliyatning o’z mohiyatiga ko’ra kompleks turlari, ijtimoiy hayotning shu kabi hodisalari va jarayonlari hisoblanadi. Buning natijasida sotsiologiya – bu ijtimoiy hayotning alohida tomonlarini (iqtisodiyotni, san’atni, huquqni) o’rganuvchi fan emas, balki sharoitlarda, munosabatlarda, individlarning, ijtimoiy guruhlar va jamiyatning tafakkur tarzi va faoliyatida namoyon bo’luvchi iqtisodiy, ijtimoiy va boshqalarning o’zaro bog’liqliklarini o’rganuvchi fan hisoblanadi.

Sotsiologiyaning sohasi faoliyatning o’z mohiyatiga ko’ra kompleks turlari, ijtimoiy hayotning shu kabi hodisalari va jarayonlari hisoblanadi. Buning natijasida sotsiologiya – bu ijtimoiy hayotning alohida tomonlarini (iqtisodiyotni, san’atni, huquqni) o’rganuvchi fan emas, balki sharoitlarda, munosabatlarda, individlarning, ijtimoiy guruhlar va jamiyatning tafakkur tarzi va faoliyatida namoyon bo’luvchi iqtisodiy, ijtimoiy va boshqalarning o’zaro bog’liqliklarini o’rganuvchi fan hisoblanadi.

Sotsiologiya ijtimoiy psixologiya bilan chuqur aloqalarga ega. Biroq ijtimoiyni psixik hodisaga tenglashtirilishi tanqidga uchradi. O.Kontning o’zi ijtimoiy hissiyotlarni va ijtimoiy tafakkurni Chegaralagan. Mazkur muammoni E.Dyurkgeym va P.A.Sorokinlar Chuqur o’rganishgan, biroq psixologizmni engib o’ta olishmagan.

Sotsiologiya ijtimoiy psixologiya bilan chuqur aloqalarga ega. Biroq ijtimoiyni psixik hodisaga tenglashtirilishi tanqidga uchradi. O.Kontning o’zi ijtimoiy hissiyotlarni va ijtimoiy tafakkurni Chegaralagan. Mazkur muammoni E.Dyurkgeym va P.A.Sorokinlar Chuqur o’rganishgan, biroq psixologizmni engib o’ta olishmagan.

M.Veber esa quyidagicha yozadi: sotsiologiya shaxs xulqini faqatgina shaxs o’z harakatlariga muayyan ma’no joylashtirgani uchungina o’rganadi. Faqat shu kabi xulq sotsiologni qiziqtirishi mumkin; psixologiyaga keladigan bo’lsak, uning uchun bu holat belgilovchi emas. Biroq sotsiologiya va ijtimoiy psixologiyaning nisbati masalasi yetarli darajada murakkab masala. Chunki insonlar hayot faoliyatida hissiy qayerda tugashi va oqillik qayerda boshlanishi tushunarsizdir.