Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

3 3 -§ . B U X O R O A M IR L IG IN IN G D A V L A T T U Z U M I 
V A I J T IM O IY -IQ T IS O D IY H A Y O T I
Rossiya bilan 1868-yildagi shartnoma Buxoro amirli­
gi taqdirini tubdan o‘zgartirib yubordi. U siyosiy 
mustaqillikdan mahrum bo‘lib, Rossiya protektorati­
ga aylanib qoldi. Garchi siyosiy mustaqilligidan m ah­
rum bo‘lsa-da, Buxoro amiri o‘z fuqarolari ustidan cheklanmagan hokimiya- 
tini qo‘lida saqlab qolgan edi. Buxoro amirining siyosiy faoliyatini bevosita 
nazorat qilish uchun Rossiya imperatorining 1885-yildagi farmoni asosida 
«Rossiya imperatorining siyosiy agentligi» (1886—1917) tashkil etilgan 
b o‘lib, u 1868-yildagi shartnoma shartlari bajarilishini va amirning siyosiy 
faoliyatini nazorat qilib borgan.
XIX asr oxirida Buxoro amirligi hududi Rossiya imperiyasi tasarrufiga 
o ‘tgan hududlar hisobiga qisqargan edi. Aholisining soni 2 million kishi atro- 
fida bo ‘lib, asosiy m ashg‘uloti hunarmandchilik, dehqonchilik va chorvachi- 
lik edi. Poytaxt Buxorodan tashqari Chorjo‘y, Kitob, Shahrisabz, Denov kabi 
shaharlar amirlikning yirik savdo va hunarmandchilik markazlari hisoblangan.
Davlat ishlarini boshqaruvchi oliy amaldor q o 1shbegi bo‘lib, u soliqlar 
y ig‘imi nazoratini boshqarar, m a’muriy amaldorlar tarkibiga rahbarlik qilar,
Buxoro am irligining 
ij tim oiy-siy osiy 
ahvoli

---

m ahalliy beklar bilan yozishm alar olib bo- 
rardi. Q o4 shbegi har kuni shaxsan hukm dor- 
ga amirlikdagi ahvol to"g"risida m a ’lum ot 
berib turardi. B archa amaldorlar q o 4shbegi 
tom onidan, faqat oliy amaldorlargina amir­
ning o 4zi tom onidan tayinlanar edi.
Xazina va zakot y ig 4imini boshqargan 
devonbegi lavozim i ahamiyati va mavqeyi 
jihatidan q o 4 shbegi dan keyin turgan. Sud- 
lov, notarial ishlari, ta’lim muassasalarini 
ruhoniylar boshqargan, bosh qozi esa diniy- 
sudlov ishlariga rahbarlik qilardi.
Joylarda qonunlam ing ijro etilishi, di­
niy am allarning bajarilishi, axloqiy me-