So‘zlashuv uslubi

Bayondagi fikriy aniqlik, mantiqiy izchillik, ob‘yektivlik, ixchamlik, qisqalik, kitobiylik, mukammallik, alohida vaziyat, individuallik, qiyosiylik kabilar ilmiy uslubgaxos bo‘lgan asosiy ekstralingvistik alomatlar sanaladi va ular lingvistik birliklarning mazkur uslub doirasida qat‘iy tartib bilan tanlanish va xoslanish tamoyillarini belgilaydi. Ularning ayrimlarini ko‘rib o‘tamiz.

• Bayondagi fikriy aniqlik, mantiqiy izchillik, ob‘yektivlik, ixchamlik, qisqalik, kitobiylik, mukammallik, alohida vaziyat, individuallik, qiyosiylik kabilar ilmiy uslubgaxos bo‘lgan asosiy ekstralingvistik alomatlar sanaladi va ular lingvistik birliklarning mazkur uslub doirasida qat‘iy tartib bilan tanlanish va xoslanish tamoyillarini belgilaydi. Ularning ayrimlarini ko‘rib o‘tamiz.

.Aniqlik. Barcha funksional uslublarda bo‘lgani singari ilmiy bayonda ham, shubhasiz, aniqlik talab qilinadi. Shuning uchun bu uslubda so‘zlarni asosan bir ma‘noda qo‘llash, sinonimik qatordagi variantlardan masalaning mohiyatini birmuncha aniq ifoda etadigan ko‘rinishini tanlash, hech bo‘lmaganda, neytral variantini qo‘llash talab etiladi.

• .Aniqlik. Barcha funksional uslublarda bo‘lgani singari ilmiy bayonda ham, shubhasiz, aniqlik talab qilinadi. Shuning uchun bu uslubda so‘zlarni asosan bir ma‘noda qo‘llash, sinonimik qatordagi variantlardan masalaning mohiyatini birmuncha aniq ifoda etadigan ko‘rinishini tanlash, hech bo‘lmaganda, neytral variantini qo‘llash talab etiladi.

Mantiqiy izchillik ilmiy bayon uslubining o‘ziga xos xususiyatini tashkil etadi. Matnda so‘zlar, gaplar, abzatslar o‘zaro mantiqiy bog‘langan bo‘ladi va bu izchillikni yuzaga keltiruvchi ma‘lumki, ma‘lum bo‘ladiki, ta‘kidlash lozimki, ta‘kidlash o‘rinliki, darhaqiqat, binobarin, shunday ekan, birinchidan, ikkinchidan, ko‘rinadiki, ta‘kidlash joizki, xulosa qilib aytganda, xulosa qilganimizda, birgina misol, faqat bugina emas singari ko‘plab bog‘lovchi vazifasini bajaradigan so‘z va birikmalar qo‘llaniladi.

• Mantiqiy izchillik ilmiy bayon uslubining o‘ziga xos xususiyatini tashkil etadi. Matnda so‘zlar, gaplar, abzatslar o‘zaro mantiqiy bog‘langan bo‘ladi va bu izchillikni yuzaga keltiruvchi ma‘lumki, ma‘lum bo‘ladiki, ta‘kidlash lozimki, ta‘kidlash o‘rinliki, darhaqiqat, binobarin, shunday ekan, birinchidan, ikkinchidan, ko‘rinadiki, ta‘kidlash joizki, xulosa qilib aytganda, xulosa qilganimizda, birgina misol, faqat bugina emas singari ko‘plab bog‘lovchi vazifasini bajaradigan so‘z va birikmalar qo‘llaniladi.