Стандартлаштириш

Стандартлаштириш	маълум бир тармоқда фаолиятни белгилаш мақсадида, умумий оптимал иқтисодиётга эришишга қаратилган қоидаларни ўрнатиш ва қўллаш демакдир. Бунда қизиқувчи томонлар иштироки ва фойдаси, ҳафсизлик шартлари кўзда тутилади.
Стандарт	маълум бир орган томонидан тасдиқланган, стандартлаштириш объектига комплекс меъёрлар, қоидалар ва талаблар қўядиган стандартлаштиришнинг меъёрий – техник ҳужжати ҳисобланади. Стандарт ҳозирги фаннинг, техниканинг ва илғор малаканинг юксалишига асосланиб тузилади ва жамият учун оптимал масалаларни ечишни кўзда тутиши керак
Регионал стандартлар	иқдисодий ва сиёсий қизиқишига асосан бирлашган бир гурух давлат ташкилотлари томонидан ишлаб чиқилади ва тасдиқланади.
Миллий стандартлар	алоҳида бир давлат томонидан ишлаб чиқилади ва тасдиқланади.
ДСТ, (ГОСТ) - Давлат стандартларини	стандартлаштириш давлат комитетлари томонидан тасдиқланади.
ССТ, (ОСТ) - Соҳалараро стандартлар	айрим бир соҳа учун ишлаб чиқилган ва ўша соҳанинг вазирлиги томонидан тасдиқланган бўлади.
РСТ - Республика стандартлари	республикадаги ҳамма корхона ва ташкилотлар учун зарурий ҳисобланади.
КСТ, (СТП) - Корхоналар стандартлари	фақат ўша корхона ҳудудида кучга эга бўлади ва корхона раҳбари томонидан тасдиқланган бўлади.
Маҳсулот сифати	ишлаб чиқаришни яхшиланишини бирдан бир зарурий шартидир.
Маҳсулот сифати кўрсаткичи	бу маҳсулотни сифатини ташкил қилувчи бир ёки бир неча хусусиятларнинг миқдорий тавсифидир.
Белгилаш кўрсаткичлари	маҳсулотни ишлатиш ҳусусиятларини асосий функцияларини характерлайди.
Сақлаш кўрсаткичлари	маҳсулотни маълум бир вақт мобайнида ўзининг озуқавий ва истеъмол ҳусусиятларини сақланишини характерлайди.
Технологик кўрсаткичлари	ишлаб чиқаришда кам ҳаражатларга эришиб, сифатли маҳсулот ишлаб чиқаришни характерлайди.
Транспорт кўрсаткичлари	маҳсулотни истеъмоли ва ишлатилишига боғлиқ бўлмаган маълум муҳитда аралашиб кетишлигига мойиллигини характерлайди.
Стандартлаштириш кўрсаткичлари	маҳсулотни стандартлар билан тўйинмаганлигини (таминланганлиги) характерлайди.
Ҳуқуқий патент	кўрсаткичлари маҳсулотни ишлаб чиқаришда фойдаланилган техник масалаларни ўзлаштирилиш режасини, уларнинг патент химоясини ва маҳсулотни реализация қилганда унинг даҳлсизлигини характерлайди.
Эстетик кўрсаткичлари	маҳсулотни ишлаб чиқаришда ишлатилишини такомиллаштириш ва рационал шаклларини характерлайди.
Экология кўрсаткичлар	атроф муҳитга таъсир даражасини характерлайди. Бу таъсирлар маҳсулотни ишлаб чиқаришда ва истеъмолида пайдо бўлади.
Ҳавфсизлик кўрсаткичлари	маҳсулотни ишлатишда ва истеъмол қилишда уни инсон саломатлигига ҳавфсиз эканлигини таъминлашни ҳамда маҳсулотни сақлаш ва жўнатишдаги ҳавфсизлигини таъминлашни характерлайди.
Озиқ – овқат маҳсулоти сифатини ошиши	бу социал - иқдисодий масалаларни ечиш орқали аҳоли эҳтиёжини қондиришни йўлга қўйиш демакдир.
Маҳсулот сифатини режалашда	маҳсулот ишлаб чиқариш кўрсаткичларини аниқлаш вазифаси биринчи ўринга қўйилади. Бунга ҳалқ ҳўжалигида маълум бир вақт мобайнида эришилади.
Маҳсулот меъёрий ва сифат даражаси	хом ашё ва материалларни меъёри мавжуд стандарт ва меъёрий ҳужжатларга риоя қилган ҳолда ўрнатилади.
Илгарилаётган стандартлаштириш	стандартлаштириш объектлари кўрсаткичларини бошқаришнинг асосий омили ҳисобланади.
Маҳсулот сифатини доимий ошириш зарурияти	фан ва техника тараққиёти ривожланиши таъсирида маҳсулот ишлаб чиқаришни ўзлаштирилган усулларини эскириши билан изоҳланади.
Маҳсулот сифатини таъминлаш	технологик, метрологик, техник, иқдисодий, ташкилий, маълумотлар олиниши ва ҳодимлар жиҳатидан таъминлашни ўз ичига олади.
Метрологик таъминлаш	Ўлчаш воситалари ва ўлчовчи асбобларни танлаш ва ишлатиш қоидаси, янги ускуналарни метрологик таъминлаш, Давлат стандарт органлари билан келишилган ҳолда ўлчовчи ускуналар ва ўлчаш усулларини қўллашни таъминлаш.
Техник таъминлаш	бу ишлаб чиқаришни ҳамма техник воситалари билан таъминлашда маҳсулот сифатини бошқариш ва назорат қилиш тадбирлари мажмуасидир.
Маълумотлар олишни таъминлаш	изланиш олиб бориш, анализ ва тармоқда ўзимиздаги ва чет элдаги фан-техника тараққиёти ҳақида маълумотлар бериш системасини яратиш, маълумот берадиган материаллар нашр қилиш ва тармоқ мутахассисларига маълумотлар хизматини олиб боришда ўз аксини топади.
Маҳсулот сифати даражасини баҳолаш	бу баҳоланаётган маҳсулотнинг сифат кўрсаткичлари номенклатурасини танлашни, ана шу кўрсаткичларни аниқлашни ва уларни асосийлари билан солиштиришни ўз ичига олган операциялар мажмуидир.
Сифатни баҳолаш	ёғ - мой саноатида амал қилаётган давлат стандартлари ва техникавий шартларга асосан йўлга қўйилади.
Эстетик кўрсаткичлар	маҳсулотни ташқи кўриниши, уни таъми, ҳиди, ранги, шакли, консистенцияси ва тиниқлигини баҳолаш олиб борилади
Бошланғич намуна	Намуналар мойли уруғлар, кунжара ва шротнинг ҳар бир туркумидан олинади.
Анализ учун тортмаларни ажратиш	Анализ учун тортмаларни ўртача намунадан ажратилади.
Суюқ ёғ ва мойлардан намуна олиш	Ёғ ва мойни партияларга бўлиш деб, уларни бир хил навига, турига, бир вақтда қайта ишланганига ва ишлаб чиқарилганига, битта транспортда жўнатилганига ва сифат кўрсаткичлари битта хужжатда кўрсатилганига қараб бўлишга айтилади
Қаттиқ совун партияси	бир вақтда ишлаб чиқарилган, бир хил навли, бир хил номдаги ва битта корхона ишлаб чиқарган ва бир вақтда ишлатишга тавсия этилган аниқ бир миқдорига айтилади.
Сақлашга тайёрлаш ва сақлаш	Транспортда келтирилган мойли уруғларни қабул қилиш.
Уруғларни мойни сиқиб олишга тайёрлаш	Ишлаб чиқаришга узатиш.
Пресслаб мой олиш (бирламчи ёғсизлантириш)	Намловчи-буғловчи шнекларда иссиқлик ва намлик билан қайта ишлаш.
Маргарин	ўзида физик – кимёвий системани намоён қилади, асосий компонентлардан бири бўлган – сув (дисперсс фаза), иккинчи компонент – ёғ (дисперсион муҳит) майда томчи шаклида тарқалади ва «Сув– ёғ» эмульсияли кўринишида бўлади.
Намуна	ёрлиқ топширувчилардан қабул қилинган мойли уруғларнинг ҳар бир партияси учун ёзилади ва квитанция ёзишга хизмат қилади.
Совуннинг сифат сони	бу совун бўлагининг номинал массасини берилган кислоталар сонига нисбатан % сонини чиқариш.
Механик аралашмалар	қовурма ёки кунжаранинг майда бўлакчалари бўлиб, мойга уни олишда тушиб қолади.
Мойларни бирламчи тозалаш	тиндириш, фильтрлаш ва марказдан қочма куч ёрдамида тозалаш усуллари билан амалга оширилади.