Stator va rotor chulg‘amlarining joylashishi hamda rotorning stator havo oralig‘idagi holati

Stator va rotor chulg‘amlarining joylashishi hamda rotorning stator havo oralig‘idagi holati.
Rotorda quydagilar mavjud:

• 
  qo‘zg‘atish chulg‘ami (QCH - f);
  
• 
  bo‘ylama o‘qdagi dempfer chulg‘ami (D);
  
• 
  ko‘ndalang o‘qdagi dempfer chulg‘ami (Q).
  

A, B, C stator fazalari magnit o‘qlarining (MO‘) manfiy yo‘nalishi stator chulg‘amlaridagi toklarning berilgan yo‘nalishlari bo‘yicha aniqlanadi. Rotorning bo‘ylama (d) va ko‘ndalang (q) o‘qlari fazoda burchak ostida joylashgan tezlik bilan aylanuvchi rotorning holati A faza magnit o‘qidan boshlab hisoblanadigan burchak orqali aniqlanadi.
SM konturlarining elektr sxemasi 7.2-rasmda ko‘rsatilgan. Barcha konturlar o‘rtasida elektromagnit bog‘lanishlar mavjud. Sinxron generator rotori birlamchi motor (turbina) orqali harakatga keltiriladi. Qo‘zg‘atish chulg‘amiga doimiy kuchlanish maxsus doimiy tok manbai - qo‘zg‘atgichdan beriladi. Qo‘zg‘atish chulg‘ami bo‘yicha doimiy toki oqadi, u tezlik bilan aylanuvchi qo‘zg‘atish chulg‘ami ning doimiy magnit oqimini hosil qiladi.

7.2-rasm. SM statori va rotori konturlarining elektr sxemalari.

magnit oqimi stator chulg‘amlariga ilashib, ularda EYUKin induksiyalaydi. EYUK yuklama mavjud bo‘lganda stator chulg‘amlarida faza toklarini hosil qiladi.
SMning barqarorlashgan ish rejimida stator chulg‘amlarida to‘g‘ri ketma-ketlikdagi toklar hisoblangan o‘zgarmas amplituda va fazalarga ega belgilangan davriy sinusoidal toklar o‘tadi.
Stator toklarining aylanma magnit maydoni va qo‘zg‘atish chulg‘ami tokining maydoni doimiy amplitudaga ega hamda rotorga nisbatan qo‘zg‘almas. Dempferli konturlarda toklar mavjud emas. Rejimning to‘satdan o‘zgarishida hosil bo‘ladigan o‘tish jarayonida hamma narsa keskin murakkablashadi.
O‘tish jarayonini tahlili uchun quyidagi farazlar kiritiladi:

• 
  statorning havo oralig‘idagi magnit yurituvchi kuchlarning (MYUK) taqsimlanishi qat’iy sinusoidal hisoblanadi; qo‘zg‘atish oqimi orqali stator fazalariga beriladigan EYUK ham sinusoidal;
  
• 
  SM to‘yintirilmagan hisoblanadi; stator va rotor po‘lat o‘zagining magnitlanishi doimiy;
  
• 
  Po‘latda nochiziqli effektlar (gisterezisdagi isroflar, uyurma toklari, o‘tkazgichlarda toklarni siqib chiqarish) mavjud emas; shuningdek SMda yo‘qotishlar ham mavjud emas (yoki ular doimiy hisoblanadi).
  

SHunday qilib, SMning chiziqli modeli ko‘rib chiqiladi, bu esa o‘tish jarayonlarini tahlil qilishda ustlash metodidan foydalanishga imkon yaratadi.