Стратегик менежмент укув кулланма (бакалавриат учун)


Download 241.88 Kb.
bet7/49
Sana11.03.2023
Hajmi241.88 Kb.
#1259359
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   49
Bog'liq
стр менежм маъруза-2023

Амалга
онгарилмаган
у билан стратегик харакатни ишлаб чикиш жараёни тугади деб хисоблаш мумкин. Кейин ишлаб чикилган стратегияни бажа- риш боскичи келади. Бу борада Г.Минцберг «онгли» (режалашти- рилган) ва «вужудга келувчи» (амалга оширилувчи) стратегиялар-
Онгли стратегия
Амалга оширилган стратегия
стратегия г , ,г * /'
/ •* ’’
" / ?
Вужудга келувчи /
страггегиялар
5-расм. Онгли ва вужудга келувчи стратегиялар (Г.Минцберг буйича).
Г.Минцберг гояси шундан иборатки, режалаштирилган стра- тегиянинг бир кисмини хар доим амалга ошириш имкони булмай- ди. Амалга оширилганининг катта кисми, одатда, бошида режа­лаштирилган стратегияга кирмаган, шу сабабли у вужудга келувчи
стратегия деб номлаган. Охир-окибатда амалга оширилган страте­гия онгли стратегияга киради. Бошкача килиб айтганда, амалиётда онгли ва вужудга келувчи стратегияларнинг маълум комбинацияси амалга оширилади.
Юкоридагиларга асосланган холда куйидаги хулосани келти- риш мумкин: корхона стратегик харакатини шакллантиришнинг мохияти ривожланиш йуналишини аниклашдан, танланган мул- жалга самарали якинлашиш буйича чора-тадбирлар тизимини иш­лаб чикишдан, шунингдек, танланган стратегияни амалга ошириш жараёнини бахолаш ва назорат килишдан иборат.

  1. 5. Стратегик менежментнинг беш вазифаси

Фирма стратегиясини яратиш узаро боглик 4 кисмдан иборат бу- либ, улар куйидагилар:
-тижорат фаолиятининг турини аниклаш ва фирма ривожла- ниши йуналишини белгилаш, яъни максадни аниклаб, узок муддат- ли истикболни белгилаш;
-умумий максадларни ишнинг аник йуналишларига айлантириш; -кузланган курсаткичларга эришиш учун танланган режани мо- хдрона амалга ошириш;
-бажарилган ишни бахолаш, бозордаги вазиятни тахлил ки- лиш, фаолиятнинг узок муддатли асосий йуналишлари, максадлари ва стратегияга ёки уни амалга ошириш усулларига тузатишлар, ян­ги гоялар киритиш.
А) Компания стратегиясининг асосий масаласи куйидагича: «Компаниямизни кандай тасаввур киламиз, нима килмокчимиз ва ни- мага эришмокчимиз?»
«Биз киммиз, нима киляпмиз ва каёкка кетяпмиз?», - деган са- волнинг жавоби фирма йуналишини белгилаб, кучли узига хосликни ишлаб чикиш имконини беради. Компания нима килаётгани ва нима ишлаб чикариш имконини беради. Компания нима килаётганини ва нима килмокчи эканлигини англатади. Менежер уз компаниясининг бозордаги урнини кандай тасаввур килиши эса компаниянинг страте­гик к5фининшни шакллантиради.
Менежерларнинг асосий функцияси куйидагилардан иборат: режалаштириш—>ташкил этиш—^мотивация—»назорат килиш Б) Аник максадларни белгилаш компания вазифасининг умумий таърифидан анщ иш режаларига утиш имконини беради.

Куйилгал максад биз истаган натижадан иборат булади. Агар ях- ши натижаларга эришмокчи булсак, олдимизга яхши максадлар куя- миз. Максадлар киска ва узок муддатли молиявий ва стратегик булади.
Молиявий максадлар мажбурийдир, чунки молиявий маблаг етишмаса, компания танг ахволга тушиб колади.
Стратегик максадлар компаниянинг бозордаги ракобат мав- Кеини кучайтиришга каратилади. Молиявий максадлар фойда хаж- ми, сармоялардан кайтим, наад пул тушуми, дивидентлар каби кур- саткичларни купайтиришга каратилади. Улар фирманинг ракобат- бардошлилигини ошириш натижасида ривожланишнинг юкорирок суръатларига, бозордаги салмогини оширишга, кам харажатларга эришишга, фирманинг обруйини оширишга каратилган булади.
В) Максадлар натижалардир, стратегия эса уларга эришиш йуллари саналади. Стратегияни аниклаш учун корхонанинг ички холати ва ташки омиллар урганилиши лозим. Компания стратегия­си одатда, куйидагилардан иборат булади:
-чукур уйланган, максадга каратилган харакатлар; -вокеаларнинг кутилмаган ривожи ва кучайган ракобат кура- шига жавоб бериш.
Стратегия факат менежерлар аввалрок уйлаб чиккан харакатлар эмас, балки кутилмаган вазиятларда киритилиши лозим булган туза- тишлар хамдир. Стратегияни ишлаб чикиш учун тадбиркорлик истеъ- доди ва фикрлашнинг стратегик тарзи булиши керак. Стратегияни иш­лаб чикиш махорати менежернинг тадбиркорлик истеъдодига боглик.
Менежернинг тадбиркорлик махоратини белгилаш мезони унинг янги стратегик имкониятларни кура билиши ва янгиликларга учлиги- дир. Тадбиркорлик истеъдодига эга булган менежерлар одатда бирин- чи калдиргочлар буладилар. Улар янгиликларни тез узлаштириб ола- дилар, таваккалчи буладилар ва кескин янги стратегиялар яратадилар.
Компания стратегиясига тузатишлар киритиш оддий меъёрий хол хисобланади. Баъзан стратегияга узгартириш киритиш зарур булиб колади. Камдан-кам холлардагина компания стратегияси вакт синовидан ута олади. Стратегияни кандай килиб яхшилаш мумкин деган савол менежерни хеч качон тарк этмаслиги лозим. Щунинг учун стратегияни ишлаб чикиш динамик жараёндир.
Компания стратегияси мохиятан катор саволларга жавоб бера- ди. Бу саволлар куйидагилардан иборат:
-ишни кандай ривожлантириш керак?
-мижозларни кандай килиб каноатлантириш мумкин?
-ракиблардан кандай килиб узиб кетса булади?
-узгарувчан бозор шароитларига кандай жавоб бериш лозим? -компаниянинг айрим функционал булимларини кандай бош- кариш керак?
-молиявий ва стратегик максадларга кандай килиб эришиш мумкин?
Стратегик кура билиш ва компания вазифасини ишлаб чикиш, максадларни аниклаш ва стратегияни танлаш компаниянинг ри- вожланиш йуналишини белгилашда асосий вазифалардир. Кечикиб тузилган стратегик режалар ёки уз вактида киритилмаган тузатиш- лар хеч кандай натижа бермайди.
Г) Стратегияни амалга ошириш ишлари маъмурий вазифалар- га киради. У куйидагилардан иборат:
-стратегияни муваффакиятли бажариш учун ташкилий имко- ниятлар яратиш;

  • маблагларни фойдали жойлаштириш учун бюджетни бошкариш; -фирма стратегиясини амалга оширишни таъминловчи сиё-

сатни белгилаш;
-хизматчиларнинг янада самаралирок ишлашлари учун раг- батлантириш;

-компанияда белгиланган вазифаларни бажариш учун кулай мухит яратиш;
-компания ходимларини таъминловчи ички шароитлар яра­тиш, яъни хар бир ходимларнинг стратегик ролини самарали ижро этиш шароитларини яратиш;
-ишни доимий яхшилаш учун энг илгор тажрибалардан фой- даланиш;
-ички рахбарликни таъминлаш.
Д) Юкоридаги 4 та вазифа бир неча бор кайта куриб чикила- ди, чунки янгидан юзага келадиган холатлар хар хил тузатишлар киритишни талаб килади. Утган тажрибалар натижаси ва компа­ниянинг истикбол максадлари шундай узгартиришлар киритили- шига сабаб булиши мумкин. Стратегияни муваффакиятли амалга ошириш йулларини ахтариш доимий хдсобланади. Стратегияни амалга оширишда унинг айрим кисмлари кераксиз булгани боис уз- гартириш талаб этилади.

  1. Стратегик бошкариш жараёнининг таърифи

Юкорида куриб утилган стратегик бошкариш вазифаларининг х,ар бири доимий тахлил ва карорлар кабул килишни талаб этади: ишни белгиланган йуналишда давом эттириш керакми ёки унга уз- гартиришлар киритиш керакми? Чунки стратегик менежмент дои­мий харакатдаги жараёндир.
Бу беш вазифа бир-бири билан узаро узвий богланган. Маса- лан, компаниянинг вазифаларига боглик; масалалар муайян максад- лар билан богланган.
Мазкур беш вазифа алохида холда амалга оширилмайди.
Стратегияни ишлаб чикиш ва амалга ошириш огир жараён хисобланиб, менежерлардан турли хил харакатларни талаб килади.
Стратегик менежментга доимий эътибор бериш стратегияни такомиллаштириш заруриятидир. Уни амалга ошириш усулларини янгилаш стратегиянинг сифати, самарадорлигини ошириш хар бир ходимдан талаб килинади.
Стратегик бошкарувнинг асосий боскичлари куйидагилардан иборат:

  1. Бизнес сохасини аниклаш ва фирманинг асосий максадини ишлаб чикиш

  1. Фирманинг асл максадини алохида узок ва киска муддатли фаолият максадларига айлантириш. '

  1. Фаолият максадларига эришиш стратегиясини белгилаш.

  2. Стратегияни ишлаб чикиш ва амалга ошириш.

  3. Фаолиятни бахолаш, вазиятни кузатиб бориш ва унга туза- тишлар киритиш.

Бу боскичлар уртасидаги узаро богликлик 3-чизмада курсатилган.



Download 241.88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling