Strategiya 1: Inklyuziv ta’lim

Asosiy g'oya
O'zaro ta'limning asosiy g'oyasi-bolalar bir-biridan ko'p narsalarni o'rganishlari mumkin. Bu maktablarda, yashash joylarida va uyda o'z-o'zidan paydo bo'ladi. Inson faoliyatining aksariyati biz beradigan va oladigan

munosabatlarga asoslanadi. Ehtimol, o'qituvchi yoki ota-ona sifatida boshqalarga ta'lim berish orqali biz o'zimiz o'rganishimizni bilasiz.

O'zaro o'rganish, albatta, yangi g'oya emas. Masalan, XVIII - asrning oxirida Jozef Lankaster uni Angliyadagi Sautuarkdagi maktabida ishlatgan, u yolg'iz o'zi 350 ga yaqin bolani o'qitishga majbur bo'lgan. Bolalarning aksariyati kambag'al oilalar edi, ular o'qish uchun pul to'lay olmadilar, Shuning uchun Lankaster "oqsoqollar" tizimini joriy qildi, chunki u bir guruh katta yoshdagi o'quvchilarga, "oqsoqollar" ga dars berdi, ular esa o'z navbatida boshqalarga dars berishdi. XVIII asrning oxirida Endryu Bell ushbu tizimni rivojlantirdi. Uning g'oyasi sinfning yarmi ikkinchi yarmini o'qitishi va o'qituvchilar va yordamchilar tizimning ishlashiga ishonch hosil qilishlari edi.
O'zaro ta'limning zamonaviy shakli AQShda 60-yillarda paydo bo'ldi, o'qituvchilar bu pulni tejashga imkon berishini va shu bilan birga muvaffaqiyatsiz o'quvchilarga individual yondashuvni ta'minlashini angladilar. Eng ko'p o'rganilgan usul — bu "Juniper Gardens Children's Project" (JGCP) loyiha doirasida AQShning Kanzas - Siti shahrida ishlab chiqilgan "sinfda o'zaro o'rganish"metodikasi edi.
O'zaro o'rganish to'g'ri qo'llanilganda quyidagilar uchun foydalidir:
* ko'proq individual e'tiborni jalb qiladigan o`quvchilarga;vazifalar ularning qobiliyatlariga mos keladi va ularni bajarish uchun qo'shimcha vaqt ajratiladi, mashqlar takrorlanadi, darhol fikr-

mulohazalar va tengdoshlarning yordami ta'minlanadi;

* o'z bilim va ko'nikmalarini kengaytiradigan va rivojlantiradigan ta`lim beruvchilarga; ularning o'ziga bo'lgan ishonchi oshadi va boshqalarga nisbatan sezgirlik shakllanadi;
* siz, o'qituvchiga; chunki u sizni kuchaytirishga imkon beradi
sinfdagi o'zaro ta'sir darajasi va boshqa o`quvchilar bilan mashg'ulotlar uchun qo'shimcha vaqt beradi;
* ta'lim tizimlariga;iqtisodiy samaradorlik nuqtai nazaridan.

Amaliyot
O'zaro ta'lim - bu shunchaki iqtidorli o`quvchidan "iltimos, Jonniga o'qishda yordam bering" deb so'rash emas, balki ancha kengroq tushuncha va u puxta rejalashtirilgan va o'qituvchi rahbarligida amalga oshirilishi kerak
Amaliy qo`llanishi
Quyida o'qish ko'nikmalarini o'zlashtirishda qiynalayotgan o`quvchi bilan ishlash uchun o'zaro ta'lim usulini amaliy qo'llash bo'yicha tavsiyalar berilgan:
* Aniq maqsadlarga ega tuzilgan dars formatidan va o'quv materialini tizimlashtirishning bosqichma-bosqich

texnologiyasidan foydalaning.

* O'qish materiallarini diqqat bilan tanlang, ular o`quvchining tushunish darajasiga mos kelishiga ishonch hosil qiling.
*Ta`lim beruvchiga (yoki bir nechtasiga) qanday qilib yangi materialni turli xil misollar bilan tushuntirish, to'g'ri javoblarni rag'batlantirish, xatolarga javob berish va konstruktiv fikr bildirish va h.kni ayting.Men sizga ushbu usullarni o'zingiz ta`lim beruvchilarga namoyish etishingizni va ularga siz foydalanmoqchi bo'lgan o'quv strategiyasini ixcham shaklda ko'rsatadigan kartalarni berishni taklif qilaman.Bunda 3x "P""Pauza, Maslahat, Maqtov".qoidasi juda foydali bo'lishi mumkin.Ushbu yondashuv bilan ta`lim beruvchi o'quvchining nasriy matn parchasini o'qiyotganini tinglaydi. o`quvchi xato qilganda, ta`lim beruvchi xatoni o'zi tuzatish imkoniyatini berish uchun 5 soniya kutadi. Agar bu sodir bo'lmasa, ta`lim beruvchi maslahat beradi va keyin o`quvchini to'g'ri javob uchun maqtaydi.
* Juftlikda ishlash uchun ma'lum vaqtni ajrating. Masalan, ikki hafta davomida haftasiga uch marta 10 daqiqadan.
* O'quv jarayonini faol kuzatib boring.
* Talabaning rivojlanishini muntazam ravishda baholang va dars oxirida unga sertifikat bering.
* Ta`lim beruvchini rag'batlantiring, masalan, unga ham sertifikat berilish orqali.

"Sinfda o'zaro ta'lim" dan foydalanish g'oyalari
Siz quyidagi fikrlarni sinab ko'rishingiz mumkin:
* Qatnashuvchilarni tasodifiy juftlarga bo'ling, ulardan "o'qituvchi" — "o'quvchi"rollarini o'zgartirishni so'rang. Haftada bir marta yangi juftliklar hosil qiling.
* Ta`limni, masalan, ikki hafta davomida haftasiga uch yoki to'rt kun 15-20 daqiqa davom etadigan tarzda rejalashtiring.
* Xatolarni mustaqil tuzatishga imkon beradigan o'quv materiallarini tanlang
* O'qituvchi va o'quvchi vazifasini bajaradigan qatnashuvchilarni (ayniqsa, ushbu ta'lim shaklini joriy etishning dastlabki bosqichlarida) o'rgating va diqqat bilan kuzatib boring.
Ularga o'rgating:

• 
  savollar berish;
  
• 
  maslahatlar berish;
  
• 
  ijobiy fikr-mulohazalarni taqdim etish ;
  
• 
  xatolarni tuzatish,
  
• 
  yozuvlarni saqlash.
  

Eslatma: har bir juftlikka kuzatuvchini biriktirish, so'ngra uchta ishtirokchining rollarini o'zgartirish mumkin. Kuzatuvchi ta`lim beruvchiga ham ta`lim oluvchiga ham yordam berishi mumkin.

* O`quvchilarning rivojlanishini kuzatib boring. Sinfda o'zaro o'qitishning ba'zi variantlarida juftliklar o'zaro raqobatlashadilar, har kuni ball to'playdilar va barchao`quvchilar bu ballar haqida bilishadi (agar siz ushbu yondashuvdan foydalansangiz, har bir juftlikni g'olib kabi his qilishiga imkon bering).