Strategiyalıq marketing jobasınıń ulıwma dúzilisi

3-súwret. Marketing strategiyasın islep shıǵıw metodologiyasi.
Strategiyalıq joybarlawdıń áhmiyetin joqarı qosımsha tárepler belgilep beredi:

• 
  -joba bahalar sistemasın, firma joqarı administraciyasınıń qarawların, onıń kelesindegi qaratrini ańlatadı, bul bolsa firma xızmetkerlerin kerekli tárepke báǵdarlawǵa járdem beredi
  
• 
  -joba dáslepki jaǵdaynı hám ortalıqtan kelip shıǵıwshı sheklewlerdi hám de onıń evolyusiyasini anıqlama berb beredi. Bul joybarlawtirilayotgan nátiyjelerdiń firma administraciyası ushın jáne de túsinikli bolıwın támiyinleydi;
  
• 
  -joba muwapıqlastırıw quralı bolıp, ol maqsetlerdiń bir-birine muwapıq bolıwın támiyinleydi hám qarama-qarsılıq yamasa qarama-qarsılıqlar júzege kelgen waqıtta ob'ektiv kriteryalar tiykarında shártlesiwge erisiwdi ańsatlashtiradi;
  
• 
  -joba firma iskerligin gúzetip barıwdı ańsatlashtiradi hám maqsetler hám nátiyjeler ortasındaǵı ayırmashılıqlardı ob'ektiv aytıwǵa múmkinshilik beredi;
  
• 
  -joba firmanıń qápelimde ózgerislerge tayınlıq dárejesin asıradı, biraq onıń ushın múmkin bolǵan ózgerisler joybarlaw basqıshında analiz etilgen bolıwı kerek;
  
• 
  -joba firmanı normalar, byudjet hám grafiklarǵa tiykarlaǵan halda qatań basqarıwǵa múmkinshilik beredi
  

Kóbinese strategiyalıq jobaǵa firma ushın turmıslıq zárúrli bolǵan faktorlarǵa qaratılǵan « ayrıqsha jaǵdaylar jobası» qosımsha etiledi.
Strategiyalıq marketing joybarlaw procesiniń mazmunı
Bul bólimde biz strategiyalıq joybarlawdıń hár bir basqıshın hám de strategiyalıq usınıslardı islep shıǵıw ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlardı kórip shıǵamız.
Strategiyalıq missiyaning bayanı. Bul jerde gáp eń tiykarǵı hújjet haqqında barıp atır. Bul hújjette firma óz iskerlik salasın, óz tiykarǵı bazarın, ózini ekonomikalıq hám noekonomikalıq kórsetkishlerge salıstırǵanda principlerıni belgileydi hám óziniń qádiriyatlar sistemasın daǵaza etedi. Bul hújjet firma iskerliginiń de ishki, de sırtqı tárepleri ushın teń dárejede zárúrli bolıp tabıladı. Firmanıń ózinde bul hújjet xızmetkerlerge firmanıń maqsetlerin túsiniwge hám firma mádeniyatın bekkemleytuǵın birden-bir poziciyanı islep shıǵıwǵa járdem beredi. Sırtqı tarawda ol firmanıń pútin túsin jaratılıwma múmkinshilik beredi hám de firmanıń jámiyette qanday ekonomikalıq hám social rol oynawǵa umtılıp atırǵanlıǵın hám óziniń klientler, satıwshılar,xizmetkerler, akssionerlar hám ulıwma jámiyet tárepinen qanday kútip alınıwın qáleytuǵınlıǵına anıqlama beredi.
Firma missiyasiniń tariypi tómendegi tórtew májburiy elementti óz ishine alıwı shárt:

1. 
   Firma tariyxı;
   
2. 
   Iskerlik salasın anıqlaw;
   
3. 
   Ústin turatuǵın maqsetleri hám shekleniwleri;
   
4. 
   Tiykarǵı strategiyalıq variantları.
   

Tiykarǵı strategiyalıq variantlar. Administraciya tárepinen belgilep berilgen keń kólemli maqsetlerge qosımsha túrde firmanıń qálew-qálewlerin, yaǵnıy onıń tiykarǵı bazar daǵı ulıwma siyasatın hám ol erda iyelewdi qalegen bolǵan poziciyasin anıqlap alıw da paydalı bolıp tabıladı. Gáp joqarıda kórip ótilgen básekili strategiyalar haqqında, mısalı, birinshi firmanıń strategiyaları haqqında barıp atır. Tuwrısıda, bul maqsetler ámeldegi qurallargayarasha bolıwı hám bunnan kelip shıǵıs pozitsiyalarga sáykes keliwi kerek.
Turmıslıq bir mısaldı kórip shıǵayıq. X kompaniyası eń kúshli besew texnologiyalıq tárepten birinshi firmalar qatarına kiriwshi, bul firmalar saqlaw qıyıq bolǵan elementlar (aerozollar, arnawlı ishimlikler, ximiyalıq reagentlar hám taǵı basqa) ushın arnawlı qattı ıdıslar óndiriske qánigelesken. Maqset: hár bir jergilikli bazarda 20 % ten 40 % ge shekem bolǵan úleske erisiw. Firmanıń ósiwi onsha úlken bolmaǵan oraylastırılmaǵan zavodlar járdeminde támiyinlenedi, bul zavodlar tovarlardı kem transport ǵárejetleri menen operativ tasıw múmkin bolǵan tárzde jaylastırılǵan.
Strategiyalıq maqsetlerdi ańlatıwda aldınǵı baplarda aytıp ótilgen tiykarǵı strategiyalardı (ǵárejetlerdi tejew esabına ústinlikke erisiw, differensiasiya yamasa konsentrasiya) hám de básekili ústinliktiń saylanǵan variantın da itibarǵa alıw kerek. Joybarlawdıń bul basqıshında gáp tek hár bir biznes birligi ushın islep shıǵarılǵan háreket programmalarında muǵdarlıq atamalarǵa aylantırilatuǵın ulıwma jónelis haqqında barmaydı.
Sırtqı faktorlar analizinde ortalıqtı qosıwshılıǵı zárúrli orın iyeleydi. Bazar múmkinshilikleri analizi wazıypasın ámelge asırıw ushın tovarlardıń turmıslıq dáwirin ornatıw jáne bular tiykarında bazar sıyımlılıqına muǵdarlıq ataq beriw kerek.
Global bazar evolyusiyasi múmkinshilikleri tómendegi sorawlarǵa juwap tabadı :

1. 
   Global bazar sıyımlılıǵı qanday?
   
2. 
   Qanday orın múmkinshiliklerine iye (ósiw, toqtap qalıw, krizis )?
   
3. 
   Klienttiń, shańaraqtıń, xalıqtıń jan basına tutınıwı qanday?
   
4. 
   Firmanıń támiyinleniw dárejesi qanday?
   
5. 
   Tovar xızmetiniń ortasha múddeti qanday?
   
6. 
   Qanday reklama qurallarından paydalanıw maqsetke muwapıq?
   
7. 
   Satıw diziminiń dúzilisi qanday hám taǵı basqalar.
   

Bunnan tısqarı qarıydarlardıń turpayı analiz etiledi. Bunda tómendegi sorawlarǵa juwaplar ızlenedi: satıp alınǵan zat haqqında qarar qabıl etiwshi oray dúzilisi qanday? kim qarıydar, paydalanıwshı, qarar qabıl etiwshi shaxs, máslahátshi esaplanadı? satıp alınǵan zat haqqında qarar qabıllaw procesi qanday? qandirilganlik hám qandirilmaganlikning sebepleri nede? marketingning qanday faktorlarına qarıydarlardıń itibarı kóbirek?
Satıwdıń dúzılıw analizi bolsa tutınıw tovarları bazarı ushın zárúrli basqısh esaplanadı. Básekishiler dúzilisi analiz etilip, firma óziniń ósiw maqsetine hám rentabelligiga erisiw kerek bolǵan tarawda analiz alıp barıladı.
Tuwrıdan-tuwrı básekishiler bar joq ekenligi, 3-5 iri básekishiler qanday bazar úlesine iye ekenligi, básekishiler markası qanshellilik kúshliligi, jańa básekichilarni bazarǵa kirisiw ushın qanday tosıqlar bar ekenligi, qanday tovarlar orınbasar tovarlar esaplanadı, sıyaqlı sorawlar básekishiler dúzilisiniń analizine járdem beredi.
Social - ekonomikalıq hám siyasiy ortalıqlar analizinde bazar rawajlanıwın tásir etiwshi makroekonomikalıq faktorlar : demografik, ekonomikalıq, texnologiyalıq, siyasiy, huqıqıy, social, materiallıq hám ekologiyalıq faktorlar esapqa alınadı.
Strategiyalıq joybarlaw processinde básekileslik analizi, firmanıń kúshli hám kúshsiz tárepleri, firma ushın bazar poziciyasi analizi, abroylı básekishiler analizi, satıw sistemasına jarıp kirisiw analizi, sonıń menen birge kommunikasiya programması analiz etiledi.