Строение атома и атомного ядра

XIX asrni 2-chi yarmidan keyin elektron borligi, uning hamma moddalar tarkibida bo’lishi atomni ichki tuzilishi to’g’risida bosh qotirishga olib keldi. Ko’pgina tajribalarga tayanib 1903 yil Тomson atom modelini tahlil qildi. Uning modeli buyicha R~10-10m.radiusli sharda (+) zaryadlar tyokis taksimlangan va uning markazida elektron tebranib, muvozanatlashib turadi. Musbat zaryadning summasi manfiy zaryadning summasiga teng bo’ladi

Hozirgi zamon atom fanining, texnikaning va anergetikaning ulkan yutuqlari-atom vayaqro fizikasining intensiv natijasidir. Agar biz hozirgi zamon atom va yadro fizikasi modda tuzilishi haqidagi talimotning negizi hisoblanadi desak, mubolag’abo’lmaydi. Bundan tashqari, nafaqat modda (gazlar, suyuqliklar va qattiq jismlar), balki materiyaning elektr, yorug’lik va boshqa turlarini ham atomostik tabiatga ega.

Hozirgi zamon atom fanining, texnikaning va anergetikaning ulkan yutuqlari-atom vayaqro fizikasining intensiv natijasidir. Agar biz hozirgi zamon atom va yadro fizikasi modda tuzilishi haqidagi talimotning negizi hisoblanadi desak, mubolag’abo’lmaydi. Bundan tashqari, nafaqat modda (gazlar, suyuqliklar va qattiq jismlar), balki materiyaning elektr, yorug’lik va boshqa turlarini ham atomostik tabiatga ega.

М- atom massasi
Z – yadrodagi pratonlar soni


X- tartib nomeri

Ernest Rezarford (1871—1937)

Ernest Rezarford (1871—1937)

• Atomning planetar modeli

Keyinchalik atomda (+) zaryadni taqsimlanishi noto’g’ri ekanligi ma’lum bo’ldi. 1911 yillardan Rezerford olib borgan tajriba katta ahamiyatga ega bo’ldi. Radioaktiv elementlar chiqaradigan alfa zarralarni qalinligi 1mkm. bo’lgan oltin folgadan o’tkazdi. Shunda har 20 ming dona alfa zarradan bittasi orqaga (180o) qaytgan. Alfa zarrani zaryadi +2e ga teng. Тezligi 107m/s., m-massa 7350 me ga teng.

Keyinchalik atomda (+) zaryadni taqsimlanishi noto’g’ri ekanligi ma’lum bo’ldi. 1911 yillardan Rezerford olib borgan tajriba katta ahamiyatga ega bo’ldi. Radioaktiv elementlar chiqaradigan alfa zarralarni qalinligi 1mkm. bo’lgan oltin folgadan o’tkazdi. Shunda har 20 ming dona alfa zarradan bittasi orqaga (180o) qaytgan. Alfa zarrani zaryadi +2e ga teng. Тezligi 107m/s., m-massa 7350 me ga teng.