Sug’urta faoliyati to’g’risida

Mavzu: “Sug’urta faoliyati to’g’risida” qonun - qachon qabul qilingan, nechta bob va moddadan iborat, oldingiqonun bilan farqi nimada.

J
oriy yilning 2-mart kuni Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligida yangi tahrirda qabul qilingan “Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining mazmun-mohiyatini keng jamoatchilikka yetkazish maqsadida, Moliya vazirligi huzuridagi Sug‘urta bozorini rivojlantirish agentligi hamda To‘lovlarni kafolatlash jamg‘armasi rahbar va mas’ul xodimlar ishtirokida matbuot anjumani o‘tkazildi.

Tadbirda Agentlik mutasaddilari tomonidan ishtirokchilarga “Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida”gi Qonun bilan amaliyotga joriy etilayotgan o‘zgarishlar, O‘zbekiston sug‘urta bozorining moliyaviy ko‘rsatkichlari hamda sug‘urta sohasida qabul qilingan yangi normativ-huquqiy hujjatlar to‘g‘risida ma’lumot berildi.

Xususan, yangi tahrirdagi “Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida”gi Qonun 2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasi rivojlanishining beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha harakatlar strategiyasi hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 2-avgustdagi PQ-4412-sonli qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan va qabul qilinganligi ta’kidlab o‘tildi.
Ushbu Qonunning ishlab chiqilishidan asosiy maqsad – to‘g‘ridan-to‘g‘ri harakat qoidalarini qonun darajasida belgilash va sug‘urta faoliyati sohasidagi munosabatlarni boshqarishning yagona mexanizmini yaratish hisoblanadi.

“Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida”gi Qonun sug‘urta sohasida tajribadan o‘tgan milliy amaliyot va xalqaro tamoyillarga asoslangan bo‘lib, 10 ta bob va 72 ta moddani o‘z ichiga oladi.

Qonun bilan quyidagi asosiy o‘zgarishlar amaliyotga joriy etilmoqda:

• 
  sug‘urta shartnomasi sug‘urtalovchi va sug‘urta qildiruvchi o‘rtasida yozma yoki elektron shaklda tuzilishi mumkin;
  
• 
  sug‘urtalovchilar (qayta sug‘urtalovchilar) aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil etiladi;
  
• 
  sug‘urtalovchilarning, sug‘urta brokerlarining hamda ular alohida bo‘linmalarining rahbarlari va bosh buxgalterlari malaka talablariga muvofiq bo‘lsa tayinlanadi;
  
• 
  sug‘urta xizmatlari iste’molchilarining qonuniy manfaatlarini himoya qilish maqsadida sug‘urtalovchilar belgilangan prudensial normativlarga rioya etishi shart.
  

S
huningdek, sug‘urta zahiralarida ham o‘zgarish amalga oshirilgan bo‘lib, qonunda ogohlantirish chora-tadbirlari zahirasi olib tashlandi
“Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida”gi qonun O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2021-yil 23-noyabrda imzolangan hamda 2022-yil 25-fevraldan boshlab kuchga kirgan.
Muhokama uchun joylashtirilgan hujjat loyihasiga ko‘ra, qonunning maqsadi sug‘urta faoliyati sohasidagi munosabatlarning muvofiqlashtirilishidir. Qonunda tadbirkorlik faoliyati turi sifatida sug‘urta qilishni amalga oshirishning asosiy qoidalari, sug‘urta shartnomasi, ayniqsa sug‘urta (qayta sug‘urta) tashkilotlari, sug‘urta brokerlari faoliyatini litsenziyalash, tartibga solish, faoliyatini to‘xtatish, boshqa jismoniy va yuridik shaxslar uchun sug‘urta bozoridagi faoliyat shartlari, sug‘urta bozorini davlat tomonidan muvofiqlashtirish vazifalari, sug‘urta faoliyatini tekshirish va nazoratni amalga oshirishni ta'minlash vazifalari belgilangan. Qonun davlat ijtimoiy sug‘urtasiga va majburiy tibbiy sug‘urtasiga tegishli emas.
Sug‘urta - yuridik yoki jismoniy shaxslarning manfaatlarini sug‘urta shartnomasiga muvofiq to‘lash yo‘li bilan himoya qilish, sug‘urta qoplamasi (sug‘urta summasi)ni ma'lum bir hodisa (sug‘urta hodisasi) ro‘y berganda ular tomonidan, ya'ni sug‘urtalanuvchilar tomonidan to‘langan sug‘urta mukofotlaridan, shuningdek sug‘urtalovchining boshqa mablag‘laridan hosil bo‘lgan mablag‘lar hisobiga amalga oshiriladigan faoliyat.
Sug‘urta (qayta sug‘urta) faoliyati sug‘urta bozorining professional ishtirokchilarining sug‘urtani amalga oshirish bilan bog‘liq faoliyatidir. Ushbu qonun bilan tartibga solinadigan sug‘urta munosabatlarining ishtirokchilari sug‘urtalovchilar, sug‘urtalangan shaxslar, foyda oluvchilar (Benefitsiarlar) va sug‘urta bozorining professional ishtirokchilaridir.
O‘zbekiston Respublikasi norezidentlari bo‘lgan sug‘urta tashkilotlari O‘zbekiston Respublikasi hududida sug‘urta bozorining professional ishtirokchilari bo‘lgan yuridik shaxslarning ta'sischilari (ishtirokchilari) sifatida faoliyat yuritishlari mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan sug‘urta yuridik yoki jismoniy shaxsning mulkiy manfaatlari O‘zbekiston Respublikasi rezidenti faqat O‘zbekiston Respublikasi rezidenti-sug‘urta kompaniyasi tomonidan amalga oshirilishi mumkin, O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.