Sun’iy g‘ovakli to‘ldiruvchilar

Keramzit shag’alini kuydirish va sovitish

Xalqasimon pechda issiqlik yo’qolishining oldini olinishi, kanalning yaxshi germetizatsiya va teploizolyasiyasi yoqilg’i sarfini kamaytirish imkonini beradi.
Xalqasimon pechning ishlab chiqarish mahsuldorligi (m³/soat) quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi:
P _x.n =0,86 A 0,014 n ; bu erda:
A-pech qatining umumiy maydoni, m²
0,014 - 1m² pech qati yuzasiga eng katta donasi yirikligi 20mm gacha keramzitning solishtirma sig’imi (terimi); n-aylanuvchi qat tezligi, ayl/soat
Xorij amaliyotidan kelib chiqib, shu narsa ma’lumki, xomashyo (sanoat chiqindilari) asosida keramzit kabi to’ldiruvchilar olishda kuydirish ishlari uch barabanli aylanma pechda yoki uch-to’rtta ketma-ket joylashgan pechlarda bajariladi. Ularda nafaqat xar bir bosqich uchun qizdirishning optimal tezligi va davomiyligi ta’minlanadi, balki turli gazli muhit ham mavjud bo’ladi. Keramzit ishlab chiqarishda gazli muhitning ahamiyati, kuydirishda yuzaga keluvchi kimyoviy reaksiyalar bilan tushuntiriladi. Tiklanish muhitida Fe₂O₃ ning FeO ga o’tishi nafaqat gaz hosil bo’lishining manbai bo’lib, balki gilning piroplastik holatga o’tishida asosiy faktor bo’lib xizmat qiladi.
Pechning ko’pchish zonasidagi tiklanish muhitida granulalar yuzasi erishi mumkin, shu sababli bu erdagi gazli muhit kam oksidli bo’lishi kerak. Buning uchun ko’pchigan granulalarda tiklanish muxiti ushlab turiladi, bu esa massaning piroplastik holatga o’tishi va gaz hosil bo’lishini taminlaydi, granulaning yuzasi esa erimaydi. Gazli muhitlar temir oksidlari aralashmalari bilan xarakterlanadi va keramzit rangini belgilaydi.
Keramzit xom granulalarini plastik usulda tayyorlash va kuydirishning

texnologiyasi

Rasm-7.7. Keramzit xom granulalarini plastik usulda tayyorlash va SMS-197 qurilmasida kuydirishning texnologik sxemasi:
1- gil ombori, greyferli ko’prik krani bilan jixozlangan; 2- qabul bunkeri; 3- gilaralashtirgich; 4-yashikli ta’minlanich; 5-osma beton to’siq; 6-lentali konveyr; 7- teshikli valslar; 8-qo’pol tuyish valslari; 9-lentali shnekli press; 10mayin tuyish valslari; 11-lentali shnekli press; 12- granulalarni quritish barabani; 13-gil quritish barabani; 14-elevator; 15-qavat tayyorlovchi; 16-aylanma pech
2,8×20m; 17-qavat sovitgich; 18-maydalash uskunasi
Keramzit donasi tashqi yuzasining qizil - qo’ng’ir rangi oksidlanish reaksiyasini (Fe₂O₃) ifodalasa, bo’linganda qora - kulrang yoki qora rangi tiklanish (FeO) muhitini ifodalaydi.
Keramzitni sovitishning tezligi uning mustahkamlik xususiyatlarini belgilaydi. Keramzitni juda tez sovitish, uning donalarini darz ketishiga yoki ularda qo’shimcha zo’riqishiga olib keladi, bu esa betonda o’z ta’sirini o’tkazadi.
Boshqa tarafdan, keramzitni ko’pchishidan so’ng juda sekin sovitish xam uning sifatini pasaytiradi, bu esa oksidlanish jarayonida FeO ning Fe₂O₃ ga o’tishi bilan tushuntiriladi, natijada mustahkamlik pasayadi.

Rasm - 7.8. Qavat sovitgich: 1- issiqlik almashunivi korpusi; 2- qiya panjara;
3-buriluvchi shibber; 4-bo’shatish borti
Shu sababli keramzitni ko’pchigandan so’ng 800-900⁰S haroratgacha juda tez sovitish kerak, natijada granulalar strukturasi mustahkamlanadi va temir oksidlarining qaytarilish reaksiyasi kuzatiladi. So’ngra 600-700 ⁰S haroratgacha 20 minut davomida sekin sovitish tavsiya etiladi, bu o’z navbatida shisha fazalarning katta bo’lmagan termik zo’riqishlarsiz qotishini ta’minlaydi, unda krisstalsimon minerallar shakllanadi va keramzitning mustahkamligi ortadi. Keyingi bosqichda keramzitni bir necha minut davomida nisbatan tezroq sovitish zarurdir.
Keramzitni sovitishning birinchi bosqichi aylanma pechda unga tushuvchi xavo tasirida bajariladi. So’ngra keramzit xavo yordamida baraban tipidagi sovitgich, qatlam sovitgichlarda, aerojelob sovitgichlarda sovitiladi (rasm 7.8 va
7.9).

Rasm.7.9. Aerojelob-sovitgich: 1- yarimtrubkali korpus; 2-qoplangan tag; 3- purkovchi ventilyator; 4- bo’shatish borti
Keramzit shag’alini navlarga ajratish (fraksiyalash) uchun baraban silindr tipidagi elaklar (groxotlar) qo’llaniladi (rasm.7.10).

Rasm. 7.10. Keramzit shag’alini navlarga ajratish qurilmasi: 1- ortish borti; 2- aspiratsion lyuk; 3- qobig’; 4- xizmat ko’rsatish lyuki; 5- reduktor; 6elektrdvigatel; 7- rama; 8,9 –bo’shatish borti; 10- ostona; 11- baraban tipidagi elaklar
Keramzitni korxona ichida uzatish konveyr (lentali transporterlar) yoki pnevmatik (truba bo’ylab havo oqimi orqali) amalga oshiriladi. Keramzitni pnevmouzatishda granulaning sirti buzilishi mumkin. Shu sababli keramzit ishlab chiqarishda pnevmauzatish kam qo’llaniladi.
Fraksiyalangan keramzit bunker yoki silos tipidagi tayyor mahsulotlar omboriga jo’natiladi.