Sun’iy intellekt tizimlarining arxitekturasi va asosiy qismlari Sun’iy intellekt tizimlarini yaratishga turlicha yondashuvlar

Sun’iy intellekt tizimlarining arxitekturasi va asosiy qismlari
Sun’iy intellekt tizimlarini yaratishga turlicha yondashuvlar
Hozirda qanday tizimlarni sun'iy intellekt deb atash kerakligi haqida kamida ikkita nuqtai nazar mavjud. Birinchisini neyrobionik deb atash mumkin. Uning tarafdorlari o'z oldilariga inson miyasida sodir bo'ladigan jarayonlarni sun'iy ravishda amalga oshirishni maqsad qilib qo'yishgan. Bunda tabiiy miyani o'rganish orqali uning ishlash tamoyillarini ochib berish, biologik tuzilmalar va ularda sodir bo'ladigan jarayonlarni takrorlash uchun texnik vositalarni yaratish asosiy masala hisoblanadi.
Sun'iy intellekt masalasida ustunlik qiladigan ikkinchi nuqtai nazarni axborotli deb atash mumkin. Axborotli yondashuv tarafdorlari biologik tizimning texnik analogini yaratishni emas, balki odatda inson ongiga hos deb hisoblangan intellectual muammolarni hal qilish uchun vositalarni yaratishni asosiy maqsad sifatida qo‘yganlar.
Axborotli yondoshuvni o‘z navbatida uch yo'nalishga bo'lish mumkin:
- Ba'zi ekspertlar kompyuterda muammolarni hal qilishning o'ziga yo'lini topishingiz mumkin, deb hisoblashadi. Bunda natijalar odamlar tomonidan olingan natijalarga o'xshash yoki undan ham yaxshiroq bo‘lishi mumkin. Ushbu yo‘nalish mutaxassislari bunday dasturlarni yaratishda bir necha bor o'zlarining mahoratlarini namoyish etishgan. Misol tariqasida ko‘plab professional grossmeysterlardan kuchliroq bo‘lgan shaxmat dasturlarini keltirish mumkin. Ammo dasturlar shaxmat o‘ynashda insonlar kabi emas, ma’lum bir algortimlar asosida “fikrlaydi”.
- Mutaxassislarning yana bir qismi, sun'iy intellekt hususiy (ijodiy bo'lsa ham) vazifalarni hal qilishga qaratilmasligi kerak deb hisoblaydi. Insonning ongi, agar kerak bo'lsa, u yoki bu ijodiy faoliyat turini o'rganish qodir. Shu kabi sun'iy intellektlar aniq muammolarni hal qilishga emas, balki zarurat tug'ilganda boshqa turdagi muammolarni hal qilish uchun zarur algoritm va dasturlarni avtomatik ravishda yaratishga qaratilgan bo'lishi kerak. 
- Mutaxassislarning uchinchi qismi sun'iy intellekt muammolarini hal qilish uchun dasturlar tuzadigan dasturchilardir. Ular o'zlarining faoliyatlarini dasturlashning yangi bosqichi sifatida ko'rishadi o’zlari taklif qilayotgan dasturiy vositalarni berilgan vazifalarning tavsifiga ko'ra, mashina xotirasida saqlanadigan standart dastur modullari asosida yangi dasturni yaratishga imkon beradigan vositalar bo‘la oladi deb hisoblashadi. 
Kompyuterlar paydo bo'lgan dastlabki yillarda, sun’iy intellekt boshqa barcha hisoblash qurilmalarini sohadan tez orada siqib chiqarishini kamdan-kam odam tasavvur qilgan. Nomi klassik kompyuter arxitekturasi g'oyasi bilan bog'liq bo'lgan J.Fon Neyman neyronga o'xshash tuzilmalarning analoglaridan foydalangan holda hisoblash jarayonining boshqa tuzilmasini yaratish bilan ham qiziqdi. Lekin formal neyronlarning birinchi modellari Mak-Kal va Pits tomonidan taklif qilinganⁱ.
Eng mashhur neyrobionik qurilmalardan biri F.Rosenblatt tomonidan taklif qilingan perseptron edi. U aslida Rosenblat qurilmasi g'oyasiga asoslangan qurilmalarning butun bir oilasini yaratdi.

Neyrobionik qurilmalar sohasidagi keyingi tadqiqotlar rasmiy neyronlar qatlamlari sonini ko'paytirish, neyronlarning ishlash usulini o'zgartirish va murakkablashtirish va qaror qabul qilish qoidasini qurish yo'lidan bordi; perseptronlar nazariyasi parallel ravishda ishlab chiqilgan. Ammo ikki holat bu ishni sekinlashtirdi. Juda tez tanib olishning amaliy masalalarini yechishda perseptronlar kabi qurilmalarning imkoniyatlari cheklanganligi ma'lum bo'ldi. Masalan, ular o‘zlariga ma'lum bo'lgan ikkita tasvirning birikmasidan iborat tasvirni tarkibiy qismlarga ajrata olmadilar. Ular bunday kombinatsiyani yangi tasvir sifatida ko'rib chiqishdi. Boshqa tomondan, N.Minskiy va S.Peypert perseptronlar haqidagi bir qancha teoremalarni isbotlab, ularning fundamental imkoniyatlari cheklanlanganligini asoslab berdilar. Qolaver, o'n yillar davomida neyrobionik qurilmalar borasid yangi g'oyalarning taklif qilinmaganligi bu tadqiqotlarning rivojlanishiga to‘siq bo‘ldi. Ammo mikroelektronikaning so'nggi yillardagi muvaffaqiyatlari kichik hajmda ko'p sonli neyronga o'xshash elementlarni yaratishga imkon berdi. Bu ushbu yondashuv tarafdorlarining umidlarini yana bir bor jonlantirdi. Muammoni hal qilish jarayoni sun'iy neyronlar tarmog'ida joylashtiril neyrokompyuterlar paydo bo'ldi. Ularda jarayon ko'plab parallel va asinxron subprosesslarni o'z ichiga olishi mumkin. Bu esa neyrokompyuterlar yordamida muammolarni hal qilishda yuqori samaradorlikka olib kelishi mumkin edi. Yagona muammo shundaki, ushbu arxitekturadagi kompyuterlar uchun muammolarni hal qilish algoritmlari uchun yagona usul hali ham mavjud emas.

i^ https://intuit.ru/studies/professional_skill_improvements/18923/courses/167/lecture/4568