- TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
- TABIIY FANLAR FAKULTETI
- BIOLOGIYA YO’NALISHI
- 2-BOSQICH 21/2 GURUH TALABASI
- SUNNATULLAYEVA NODIRABEGIMNING
- ZOOLOGIYA FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI
-
- 1. Gen haqida tushuncha
- 2. Gen,genom, gameta. mendel kashf etgan irsiylanish qonuniyatlari
- 3. Rekombinatsiya haqida tushuncha
- 4. Rekombinatsiya turlari
- Gen (yun. genos — urugʻ, kelib chiqish) — irsiyatning elementar birligi va moddiy asosi. Gen organizm belgi va xususiyatlarini nasldan naslga oʻtkazish funksiyasini bajaradi. Gen tushunchasini genetikaga daniyalik olim V. Iogansen (1909) kiritgan. Gen DNK (baʼzi viruslarda RNK) molekulasining bir qismi boʻlib, tirik hujayra oqsillaridan birining tuzilishini belgilab beradi va shu oqsillar orqali ayrim belgi yoki xossalarning rivojlanishini taʼminlaydi. Organizmning turga xos va individual xususiyatlari toʻgʻrisidagi jami genetik axborot, yaʼni Genlar yigindisi — genotipa" boʻladi.
- Barcha organizmlar, jumladan bakteriya va viruslarning irsiyati Gendagi nukleotidlarning DNKda joylashishi tartibiga va ularning soniga bogʻliq. Yuksak rivojlangan organizmlarda Gen maxsus nukleoproteid tuzilmalar — xromosomalar tarkibiga kiradi. Genning asosiy funksiyasi ferment va b. oqsillar sintezini hujayra RNKsi ishtirokida belgilab berishdir. Uning bu funksiyasi kimyoviy tuzilishiga boglik. Genning tuzilishi oʻzgarganda hujayralardagi muayyan biokimyoviy jarayonlar buziladi, natijada mavjud jarayonlar yoki belgilar kuchayadi, susayadi yoki yoʻqolib ketadi.
- Genom (nem. Genom) — xromosomalar (unda joylashgan genlar bilan birga) gaploid toʻplami; individ genetik tuzilishining asosiy elementlari majmui. "Genom" terminini fanga nemis biologi G. Vinkler kiritgan (1920). Gaplofazada har bir hujayra bitta genomga, diplofazada esa ikkita genomga ega boʻlib, zigota hosil boʻlishida ularning biri erkak, ikkinchisi urgʻochi gametalardan oʻtgan boʻladi.
- Genetik rekombinatsiya
- bu genlarning yangi kombinatsiyasini yuzaga keltiruvchi DNK ,yani genetik materialning qayta taqsimlanishidir. Rekombinatsiya yo`llari:
- -hujayra yadrolarining almashinuvi;
- -DNKning butun hujayralari almashinuvi;
- -DNK hujayralarining bo`laklari almashinuvi.
- “Rekombinatsiya” tushunchasi o`z ichiga tabiatan har xil bo`lgan ko`plab hodisalarni qamrab oladi.
- Barcha raekombinatsion jarayonlar uchun umumiy bo`lgan bosqich bo`lib, bunda DNK molekulalari polinukleotid zanjir almashuvi ro`y beradigan xududda aloqaga kirishadilar.
- Bu bosqich “sinapsis” deb nomlangan.
- Ammo sinapsis mexanizmi turli rekombinatsiya tiplarida turlichadir. Bundan tashqari sinapsis rekombinatsiyani klassifikatsiyalash tamoillaridan biri hisoblanadi.
- Gomologik rekombinatsiya sxemsi
- meyozning profaza I dagi Krossengoveri.
- somaatik hujayra siklining G1 bosqichidagi krossengoveri .
- Escherichia coli ichak tayoqchasi hujayrasidagi Krossengover
- RecA Escherichia coli in vitro oqsili amalga oshiradigan rekompinatsion reksiylarning uch xil sxemsai.
Do'stlaringiz bilan baham: |
