Suv, bug’, elektr energiya normalari, transport aloqalari va qurilish uchun joy tanlash Reja

Iste’mol qilish omili. Ma'lum tumanlarda ko'pincha ishlatiladigan
ko‘p tonnali mahsulotlarni ishlab chiqaradigan kimyo sanoatining
ayrimlariga ayniqsa, mineral o‘g‘it, shina va rezina texnika buyumlari
ishlab chiqaradigan korxonalar ko‘proq tegishlidir.
Transport omili. Ishlab chiqarish va iste’mol qilish manzillariga
xomashyo, materiallar, yoqiIg‘i tashish ishlarini hajmini va tannarxini
aniqlashdan iborat bo'ladi. Korxonani qurish masalasida mahsulot
tannarxida transport xarajatlarini kamaytirish ko‘zda tutilishi kerak.
Mehnat omili. Tumanmng mehnat resurslari va kimyo korxonasida
mehnatkashlaming yuqori turmush darajasi ta’minlanganligi bilan
aniqlanadi. Bu esa kimyo sanoati joylashtirish uchun muhim ahamiyat
kasb etadi. Birinchidan, aholi zich joylashgan rayonlarda o‘ta sermehnat
kimyoviy korxonalami xalaqit bermaydigan boshqa omillar bo‘lmasa
joylashtirish maqsadga muvofiq bo'ladi. Ikkinchidan, kam mehnat
sarflanadigan ayrim ishlab chiqarishlarni yangi o'zlashtirilayotgan
hududlarda yoki ishchilar zaxiralari yetishmaydigan hududlarda, iloji
bo‘lsa boshqa tumanlardan ishchi zaxiralarini taklif qilish bilan bog‘liq
ioylarda joylashtirish imkoniyatini aniqlab ko‘rish kerak. Uchinchidan,
kimyo ishlab chiqarishlarida xotin-qizlarni mashg'ul qilish katta
imkoniyatlari borligini hisobga olib, ayrim tumanlarda erkaklar bilan
xotin-qizlarni mashg‘ulligini to‘la taxminlash imkoniyati yaratiladi.
Biroq, fosfor o‘g‘itlar, xrom va ftor tuzlari ishlab chiqarishda xotinqizlar mehnati chegaralanganligi unutmaslik kerak.
Vaqt omili. Loyihalash, qurilish ishlarini aniq reja asosida tashkil
qilib va m ehnatni m aterial ham da moliyaviy m ablag‘ tejab
foydalanilishini hisobga olib, korxonani quwatini to'la o‘zlashtirib, qisqa
vaqt ichida ishga tushirish kabi vaqtdan yutish vaqt omillaridir.
Vaqt omihni baholashda tegishli quwatga ega bo‘lgan qurilish manbai,
tumanni xo‘jalik nuqtayi nazaridan o‘zlashtirilganligi, bo‘sh ishchi
kuchlari zaxiralarining, uy-joy zaxirasining, transport aloqalarining
mavjudligini hisobga olish kerak bo‘ladi. Bu sharoitlardan to‘g‘ri
foydalanilganda korxonani tez va arzon qurish mumkin bo'ladi. Vaqt
omilini iqtisodiy va texnik sharoitlarida qurish va bo‘lajak korxonani
ekspluatatsiya qilish nuqtayi nazaridan birgalikda ko‘rib chiqish kerak.