Suv havzalarining qatlam zonalarga bo‘lish Reja

Tropik va ekvatorial zonalar okean tubida juda kam farqlanadi. Shu munosabat bilan yagona ekvatorial-tropik zonani ajratish odatiy holdir. Ushbu zonaning asosiy xususiyati karbonat cho‘kindijinsining shakllanishining keskin ustunligi. Bu yerda karbonat yotqiziqlari tarqatishning umumiy maydoni butun pastki maydonning 65% tashkil etadi. Ushbu zonadagi sayoz suvda karbonat gomogen tarzda shakllanadi. Ta’riflangan zonaning aniq chegaralari bu marjon riflari va ular bilan bog‘liq bo‘lgan marjon qumlari va loyining tarqalish chegaralari.
Ekvatorial-tropik zonadagi okeanning qirg‘oq qismlarida, ushbu zonaga xos bo‘lgan terrigor yotqiziqlar - qizil loy gillar ham keng tarqalgan. Ekvatorial-tropik zonaning sayoz joylari bentik organizmlar g‘oyat xilma-xilligi va hayot shakllarining ko‘pligi bilan ajralib turadi. Pastki tubda 5-5,5 ming metrdan pastroq chuqurlikdagi uchastkalarni qizil loy egallaydi.
Okean tubining janubiy mo‘tadil zonasiyotqiziqlarning keskin ifodalangan o‘ziga xos xususiyatlarida keskin farq qilmaydi. Foraminifera loylari ustunlik qiladi. Bu yerda marjon cho‘kindi va rif tuzilmalari yo‘q. Ushbu zonaning janubiy chekkasida o‘tish qatlami kalsiy-kremniyli cho‘kindilar paydo bo‘ladi.
Kremniyli diatom yotqiziqlarining tarqalish zonasi bo‘ylab janubiy subpolyar mintaqa (subantarktik) juda aniq ajralib turadi. Shimoliy yarim sharning diatom cho‘kindilaridan farqli o‘laroq, bu yerda kremniyli yotqiziqlar 70-80% ga etadi. Aysberg materialining aralashmasi ham sezilarli.
Janubiy qutb zonasi (Antarktika) asosan aysberg yotqiziqlari tarqalishi bilan ajralib turadi. Ular yomon saralash, ohak va organik moddalarning kamligi, shuningdek, avtogen kremniyli yerlarning sezilarli miqdori bilan ajralib turadi. Shel’fda turli xil tarkibdagi aysberg cho‘kindilariga qo‘shimcha ravishda kremniy gubkalar yotqiziqlar mavjud.

Jahon okeani litorali va pelagialning faunistik taqsimoti
Rasm. **. Jahon okeani Litorali (1) va pelagialning (2) faunistik taqsimoti ( G. Delattina, 1967):