Suvning molekulяr fizikasi mavzuning maqsadi talabalarga Er sharida suvning taqsimlanishi, suvning agregat holatlarining

Suv yuzasidan bug‘lanishni hisoblash
Suv yuzasidan bug‘lanish bir necha uslublar yordamida baholanadi. Eng yuqori aniqlikka ega bo‘lgan to‘g‘ri usul bu instrumental 
kuzatishlardir. Kuzatishlar mobaynida suv bug‘latgich asbobi yuzasidan bug‘langan suv qatlami o‘lchanadi.
To‘g‘ri usul bilan bir qatorda suv va issiqlik balansi, turbulent diffuziya tenglamalari qo‘llaniladi, shuningdek meteoma’lumotlarga 
asoslanib tuzilgan empirik ifodalar ham gidrologiya amaliyotida keng tarqalgan.
Suv yuzasidan bug‘lanishni aniqlash maqsadida mamlakatimiz hududida suv bug‘latkich maydonchalari tarmoqlari yaratilgan. Ular 
standart bug‘lanishni o‘lchaydigan GGI-3000 (yuza maydoni 0,3 m
2
, balandligi 0,6 m) va etalon bo‘lgan suv bug‘latkich basseynlar (FQ20 m
2
hQ1 m) bilan ta’minlangan. Maxsus mavzuli izlanishlar uchun maydoni 100 m
2
ga teng bo‘lgan suv bug‘latkich basseyni ishlatiladi. O‘lchangan 
bug‘lanish miqdoridan haqiqiy bug‘lanishni aniqlash uchun tuzatkich koyeffitsentlari kiritiladi. Misol uchun asbobdan bo‘lgan bug‘lanishni 
suv havzasidan bug‘lanishga o‘tish uchun Golubeyev V.S. quyidagi tenglamani tavsiya etadi.
E 0,43 E
0,3
0,9h -1,2 h
2,4
dn
-8,1
dn
-35  

---

31 
bu yerda, E va E
0,3
-oylik bug‘lanish miqdori, suv havzasidan va bug‘latkich asbobi GGI-3000 dan mmG‘oy; h
0
va 
dn
-Quyoshning tush 
vaqtidagi balandligi (gradus) va kunning 15sanasidagi davomiyligi: h
0 
va 
dn
-oyning birinchi va oxirgi sanalarida yuqoridagi miqdorlarining 
o‘zgarishi.
Ba’zi hollarda, maydoni 20 m
2
ga teng bo‘lgan bug‘latkich ma’lumotlaridan foydalanib, o‘rganilayotgan suv havzasidan bug‘lanishni 
aniqlashda A.R.Konstatinov tavsiya etgan quyidagi ifoda qo‘llaniladi:
E KH Kzas
E20,
bu yerda, K
n
-chuqurlikning bug‘lanishga ta’sirini belgilovchi koyeffitsent (1ј0,92, 1ј0,90 gacha o‘zgaradi); K
zas
-suv havzasining 
himoyalanganlik koyeffitsenti (0,96ј0,51); Ґ-yuza maydonining bug‘lanishga ta’siri.
Suv muvozanati usuli. Bu usul yordamida suv muvozanati tenglamalaridan bug‘lanish miqdorini qoldiq sifatida aniqlash mumkin:
E X U
1
W
1
-U
2
-W
2 
H ,  
bu yerda, X-yog‘in-sochin miqdori; U
1
va U
2
-yer usti oqimi; W
1
  va W
2
-yer osti oqimi; Nqoldiq.