Suyuqlik muvozanatdagi harakati, ularning asosiy qonuniyatlari

34.2-rasm. Tekis membranali qurilmaning ishlash sxemasi:
1 — flanes; 2 — membranali elementlar; 3 — yo’naltiruvchi shtangalar;
4 — tayanch plastinalari;5 — membranalar; 6 — o’tkazuvchi halqa;
7 — qulflovchi halqa; 8 — yopib qochyuvchi pona; 9 — shianga; 10 — permeat uchun kollektor
Tekis membranali qurilmalarning asosiy kamchiliklari:
membranalarning qurilmaning 1 m³ hajmiga nisbatan olingan solishtirma yuzasi kichik (60-300 mVm³); qurilmalarni yig`ish va membranalarni almashtirish qo’l kuchi bilan amalga oshiriladi. Bunday turdagi qurilmalarni loyihalash uchun quyidagilar tavsiya etiladi: membranali elementning shakli-tochg`riburchakli; maqbul gidrodinamik rejim tashqil etish uchun qurilma seksiyalardan yig`ilgan bo’lishi kerak;
qurilmaning qobiqsiz modeli eng maqbul hisoblanadi.
Quvursimon membranali qurilmalar. Bunday qurilmalarning asosini g’ovaksimon quvurning ichki yoki tashqi yuzasiga mikrog’ovakli material bilan birga joylashtirilgan yarim o’tkazuvchi membrana tashqil etadi. Mikrog’ovakli material ajralayotgan eritmaning ish bosimi ta`sirida membranani quvurning kanallariga bosib kirgizishining oldini olishga xizmat qiladi.
Quvursimon elementli qurilmalar ichida membranasi quvur ichida joylashgan turlari ko’p tarqalgan. Bunday qurilmalarning afzalliklari: qobig`ining yo’qligi sababli uni tayyorlash uchun material kam sarflanadi; teshikli kanalning uzunligi kam bo’lganligi uchun permeat oqimiga bo’lgan gidravlik qarshilikning qiymati kichik; membrananing ishlashi uchun yaxshi gidrodinamik shart-sharoitlar yaratilgan; mem­brana elementlarini mexaniq usul bilan tozalash imkoniyati mavjud; quvursimon membrana elementlarini qurilma ichiga joylashtirish qulay; qurilmaning zichligi ishonchli.
Bunday qurilmalar bir qator kamchiliklardan ham xoli emas: qurilmadagi membrananing solishtirma yuzasi kichik (60-200 mVm³); g’ovakli qolipning ichki yuzasini yuqori aniqlik bilan tayyorlash va mexaniq qayta ishlash kerak bo’ladi; membranani tayyorlash jarayonini nazorat qilib turish imkoniyati yo’q.
Membranalari quvursimon bo’lgan qurilmalar cho’kma hosil qiluvchi eritmalarni ultrafiltrlash va mikrofiltrlash usullari bilan ajratish hamda tarkibida ko’p miqdorda to’zni ushlagan suvlarni teskari osmos usuli bilan chuchuklashtirish maqsadlari uchun keng qo’llanilmoqda.