T. C. Erciyes üNİversitesi sosyal b

Mutasavvıflar,
DİB. Yay., VI. Baskı, Ankara, 1976, s. 217. Füruzanfer, Mevlâna, s. 91, 94-95-96.
8
Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin,  s. 94. Can, Mevlâna, Hayatı, Şahsiyeti, Fikirleri, s. 34
9
Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin, s. 97. Gölpınarlı, a.g.e., s. 45 
10
Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin,  s. 104 
11
Eflâkî Menâkibu’l-Ârifîn s. 76. Cengiz Han’ın 1214 yılında Belh’i işgal ettiği dikkate alındığında 
Bahaüddin Veled’in 1214 yılında Bağdat’tan Mekke’ye doğru yola çıktığı söylenebilir.
12
Füruzanfer Erzincan’da dört yıl kaldığını söyler ama Eflâkî Malatya’da dört yıl kaldığını 
aktarmaktadır. Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin, s. 104. Eflâkî, Menâkibu’l-Ârifîn s. 79-80.
13
Hem Eflâkî, hem de Füruzanfer, Bahaüddin Veled’in gittiği bütün şehirlerde medresede kalmak 
istediğini kaydederler.
14
Bahaüddin Veled’in ölümü hakkında Eflâkî 1231, Sultan Veled ise 1234 tarihini verir. Füruzanfer, 
Eflâkî’nin verdiği bilgiyi doğru kabul eder. Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin s. 128. 

---

6 
talimatıyla Şam ve Halep medreselerine ilim tahsiline gider. Bu şehirlerde yedi yıl 
boyunca zamanın bütün ilimlerini tahsil eder.
15
Dokuz yıl boyunca Mevlâna’ya 
hocalık yapan Burhaneddin Muhakkık Tirmizî 1241 senesinde Kayseri’de vefat 
eder. Bundan sonra babası için Sultan Köşkü civarında yaptırılan medresede 
derslere devam eden Mevlâna’nın hayatında, tasavvuf tarihinin en esrarlı 
simalarından biri olan ve bugün dahi Mevlâna ile olan ilişkisi ve kendi kişiliği 
tartışılan Şems-i Tebrizî’nin Konya’ya gelişi (1244) ile yeni bir dönem başlar. Bu 
apayrı ve uzun bir konu olacağından Mevlâna ile Şems’in ilişkisine girmeyi gerekli 
bulmuyor, bugün bilimsel saygınlığı dünyaca kabul edilmiş tasavvuf üstatlarından 
biri olan Seyyid Hüseyin Nasr’ın bir yorumuyla yetiniyoruz: “Birkaç sufî siması, 
Rûmî’nin yaşam seması boyunca bir kuyruklu yıldız gibi aniden görünen ve 
neredeyse gelişi gibi aynı hızla kaybolan bilgili bir kalender sufî tipi olan Şemseddin 
Tebrizî kadar esrarengizdir. Rumî’nin kendi benliğinin içindeki ışık ve manevî 
güneşi olan Şemseddin’in bir insan olarak başta bir sufî üstadı olduğu kabul 
edilmelidir. Bu dikkat çeken adamda semavî hakikat ve insanî tarz öyle bir biçimde 
erimiştir ki, onun sıklıkla hangi veçhesinden söz ettiğini tespit etmek zordur.”
16
1247-48 olarak kaydedilen tarih, Şems’in ortadan kayboluşunu ve kendisinden bir 
daha haber alınamayışını göstermektedir.
17
Ş
ems’ten umudunu kesen
18
Mevlâna, Konya’da ilim, irşâd, eğitim işlerine 
döner ve aynı zamanda talebe yetiştirmeye devam eder. Bundan sonraki 23 yıllık 
hayatında önce Kuyumcu Selahddin Zerkubî (v. 1258) sonra da Hüsameddin Çelebi 
(v.1283-84) ile dostluk kuran Mevlâna, kendi medresesinde bir yandan halkın 
15
Füruzanfer, Mevlâna ile Şems’in ilk karşılaşmasının aslında bu dönemde Şam’da gerçekleştiğini 
kaydetmektedir. Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin, s. 232 
16
Seyyid Hüseyin Nasr, Sufî Geleneği ve Rumî, Çev.: H. İbrahim GÖK, Mevlâna Araştırmaları -2, 
Editör: Prof. Adnan Karaismailoğlu, Akçağ Yay., Ankara, 2008, s. 222. Tarlan, Mevlâna Celâleddin, 
s. 25-31. M. Nuri, Gençosman, Makalât Terc., MEB Yay., Ankara, 1974, s. 7. 
17
Füruzanfer, bu konudaki bütün rivayetleri zikrettikten sonra, şu kanaate varır: “Kuvvetli bir 
ihtimalle denilebilir ki, Şems Konya’da öldürülmemiş, Konya’dan ayrıldıktan sonra akibetinden bir 
haber ve eser bulunamamıştır. Onun akibeti doğru olarak belli değildir. Kaybolma tarihi ittifakla 
1247-48’dir.” Mevlâna Celâleddin, s. 222. Aynı konuda bkz.: Sipehsalar, Risale-i Sipehsalar, s. 176.
18
Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin, s. 216-241. Uzluk, “Başlarım Ulu Tanrı’nın Adıyla”, s. 316-17. 
Gençosman, Makalât Terc., s. 9. Tarlan, Mevlâna, s. 25. Ahmet Yaşar Ocak, Türk Sufîliğine 
Bakışlar, İletişim Yay., 11. Baskı, İstanbul 2009, s. 92, 94, 116, 129-130-31, 141,143-44-45.

---

7 
irşadıyla meşgul olurken diğer yandan ağırlıklı olarak Farsça
19
yazdığı eserlerini 
kaleme alır.
Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî, 12 Aralık 1273 (5 Cemazelahir 672) Pazar günü 
vefat eder.