T. C. Fatih sultan mehmet vakif üNİversitesi LİsansüSTÜ EĞİTİm enstiTÜSÜ tarih anabiLİM DALI tarih programi yüksek lisans tezi
Download 1.3 Mb. Pdf ko'rish
|
KUR UN
|
Selimnâmeler de konumuz dışında kaldığı için değerlendirmeye tâbi tutulmamıştır.
18 Ayrıntılı bilgi için bkz: İdris-i Bidlisî, Selimşah-name, neş. Hicabi Kırlangıç, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara, 1995, s. 35-37. 19 Detay için bkz: M.C. Şehabeddin Tekindağ, a.g.m., s. 219-220. 20 Bkz: M.C. Şehabeddin Tekindağ, a.g.m., s. 230. 6 Çalışmamız sırasında yararlanılmayan eserler ise bilgi verilmek amacıyla ayrıntılı olarak yukarıda anlatılmıştır. Bütün bu Selimnâmelerden başka kataloglarda Selimnâme olarak geçen fakat aslında Süleymannâme olan eserler de vardır. Bu tür eserlere şair Senâi’nin manzum olarak yazdığı, 1540 tarihli, Kitâb-ı Fütûhât-ı Sultan Süleyman’ı örnek gösterilebilir. Kataloglarda geçip çalışmamız esnasında yararlanılamayan başlıca Selimnâme müelliflerini ise Hayâti, Seyyid Al-i İznikî, Carullah b. Fahdi’l-Mekkî, Şuhûdi olarak zikretmek gerekir. XVI. yüzyılın askeri, siyasi ve sosyo-kültürel durumuna ışık tutan, dolayısıyla Osmanlı tarihinin önemli bir dönemini aydınlatan Selimnâmelerin önemini zikreden, tanıtan isimleri de anmak yerinde olacaktır. Ahmet Ateş, Agâh Sırrı Levend, Ahmet Uğur, M.C. Şehabeddin Tekindağ gibi isimler Türkiye ve dünya kütüphanelerindeki Selimnâmelerin tanıtımı hususunda önemli bir rol oynamış, bu eserleri kataloglama işlemi sayesinde ilim dünyasına hizmet etmişlerdir. Günümüzde ise Selimnâmelerin büyük çoğunluğu çeşitli üniversitelerin yüksek lisans ve doktora düzeyindeki neşir faaliyetleri sonucunda ilim dünyasına kazandırılmaktadır. SÜLEYMANNÂMELER Genel olarak Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta çıkışından ölümüne kadar olan hadiseleri konu edinen eserlere Süleymannâme denir. 21 Yavuz Sultan Selim’in vefatından başlayan Süleymannâmeler olduğu gibi Kanuni Sultan Süleyman’ın sadece fetih ve seferlerini konu edinen Süleymannâmeler de vardır. Sadece fetihlerden bahseden eserlere örnek olarak Kanuni Sultan Süleyman’ın Erivan ve Nahcivan seferlerinden bahseden Niğde Kadısı Hâki Efendi’nin Süleymannâmesi örnek gösterilebilir. Mensur ve manzum ya da ikisi karışık olarak yazılan Süleymannâmeler, çoğunlukla Türkçe yazılmış olsa bile Farsça ve Arapça unsurların etkisiyle oldukça ağır bir dile sahiptir. 22 Süleymannâme yazarlarının büyük çoğunluğu devletin çeşitli kademelerinde görev alan kişilerden oluştuğu için devletin görüşünü benimsemiş ve sunmuş kimselerdir. Dolayısıyla bu eserlerin de muhteva 21 Abdurrahman Sağırlı, “Süleymanname”, DİA, İstanbul, 2000, C. XXXVIII, s. 124. 22 Şerafettin Severcan*, “Süleymannâmeler”, Osmanlı: Bilim, C. VIII, Ankara, 1999, s. 303. *Bu makalede müellifin Şefaettin olan isminin yanlış zikredildiği düşünülmektedir. Kaynakta isim Şerafettin olarak anıldığı için biz de makalenin bundan sonraki kullanımlarımızda bu isimle anacağız. 7 olarak siyasi yönleri ağır basar. 23 Fakat kendi dönemini yazan kalemlerden çıkmış olmaları, eserlerin güvenilirliğini arttırırken, bahsi geçen devrin, askeri, siyasi, kültürel dünyasını aydınlatmaları açısından da son derece önemlidir. Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatan başlıca Süleymannâmeler şunlardır: Türkçe Süleymannâmeler: Bostanzâde Mustafa Efendi’nin Süleymannâmesi/Gazavât-ı Sultan Süleyman: Osmanlı Devleti’nde Rumeli Kazaskerliğine kadar yükselen Bostanzâde Mustafa Efendi’nin Gazavât-ı Sultan Süleyman ya da Tarih-i Sultan Süleyman adlı eseri Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta çıkışından 1536 yılına kadar olan olayları anlatır. Birçok kütüphanede bulunan eserin en geniş nüshası Viyana Milli Kütüphanesi’deki nr. 998’e kayıtlı olandır. Süleymannâme üzerinde Hüseyin Gazi Yurdaydın Bostan’ın Süleymannâmesi adıyla 1952 tarihli bir doktora tezi hazırlamıştır. 24 Süleymannâme içerisinde Kudüs yazımına rastlanmadığı için eser kullanılamamıştır. Kemalpaşazâde’nin Süleymannâmesi/Tevârih-i Âl-i Osman, X. Defter: Asıl adı Şemseddin Ahmed olup, II. Bayezid’e lalalık yapan büyükbabası Kemal Paşa’ya nispeten Kemalpaşazâde, Kemalpaşaoğlu ya da İbn Kemal olarak anılan müellifin Tevârih-i Âl-i Osman adlı eseri on defterden oluşmaktadır. Fakat eserin Çelebi Mehmed devrini anlatan beşinci defter ile II. Murad devrini anlatan altıncı defterin 1443 yılına kadar olan kısmı ve Yavuz Sultan Selim devrine ait dokuzuncu defterin Mısır seferi bölümü bugün mevcut değildir. Osman Bey, Orhan Bey ve Fatih Sultan Mehmed dönemlerine ait bir, iki ve yedinci defterler Şerafettin Turan, sekizinci ve dokuzuncu defterler Ahmet Uğur, altıncı defter Koji İmazawa, Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatan onuncu defter Şerafettin Severcan tarafından 23 Şefaettin Severcan, “Süleymannâmeler’in Osmanlı Toplumu’nun Siyasi Eğitiminde Oynadığı Rol”, Download 1.3 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|