T. M. Magrupov, B. M. Mirshaxodjayev

M a s h q la r:
1. Tan lovn in g qandaydir sizga m a’ lum turini ifodalash uchun 
tanlov funksiyasi qanday chegaralam i qanoatlantirishi kerak.
2. T a n lov funksiyalariga chegaralar deganda nima tushuniladi?
3 
Qachon real noaniqlikni eh tim ollilik deb hisoblab va real 
berilganlam i statistikligini tekshirish uchun nima qilish kerak?
N azo ra t savollari:
1. Y ech im altem ativlari nim alarga b o g ‘ liq?
2. Errou paradoksi nimani anglatadi?
3. Real 
m uam m olam i 
yechim ida 
im koniyatlarini 
qanday 
kamaytiradi?
5.3. Noaniqlikni m atrisalar yordam ida berish. N o m a ’ lum 
n atijalar alternativlarni taqqoslash kriteriysi
H ozirgacha biz tanlovni shunday sharoitlarda k o ‘ rdikki, bu yerda 
qilingan tanlovim izn i natijalari bir qiym atli aniqlangan. 
* e x
altemativlardan birini tanlash bu aniq bir qiym atli tanlov natijasidir.
A n iq tajribada k o ‘ pincha murakkab holatlarga duch kelinadi, 
y a ’ ni altem ativ tanlovi qilingan tanlovni natijasini bir qiym ati 
aniqlam aydi; mumkin b o 'lg a n yakunlam ing 
y&Y
U to kplami bor 
b o ‘ lsin, bulardan bittasi tanlangan altem ativ bilan m os tushadigan 
b o ‘ lsin, lekin qaysi biri ekanligi tanlov paytida nom a’ lum, 
keyinchalik tanlov q ilib b o ‘ lingan va hech narsani o ‘ zgartirib 
boMmagan holda m a’ lum b o ‘ ladi. Har bir x altem ativ bilan bitta
68

---

natijalar to'p lam i U ga bogMiq boMsada, turli altem ativlar uchun bir 
x il natijalar turli qiym atga ega b o 'la d i.
A s o s iy muarnmo: altem ativlar X ga m os natijalar to ‘ plami Y
mavjud. Faqat altem ativga qaysi natija mos kelishi tanlovdan keyin 
maMum boMadi.
fc
у
, 
у, у, ym
J 
Яи Яп Я
 
Х )
Я / l
Я / 7
Qi) 
Яьт
I 
Я .1
Я п 2
Я щ
Bu yerda qy sonlari holat bahosini ifodalaydi, qachonki Xj 
altem ativlar tanlovi qilingan va y, natijaga erishilgan boMganda. 
Turli holatlada qy sonlari turli m a’ noga ega boMishi mumkin, 
masalan, gohida bu «y u tu q », gohida «y u tq izis h », «to M o v la r» va h.k. 
A g a r barcha qi=(qii>....,q>m) qatorlar ixtiyoriy i da bir xil boMsa, u 
holda altem ativlar orasidagi tanlov muam m osi y o ‘ q. A g a r matrisani 
qatorlari turlicha boMsa, u holda qaysi altem ativni ustun q o ‘ yish 
m uam m osi tugMladi. Y a ’ ni qaysi natija qabul qilinishini bilmagan 
holda. Xuddi shunday, x va у uzluksiz to ‘ plamlarda x tanlovni 
q o ‘ yilish i haqidagi savolga m os ravishda holat quyidagi funksiya 
yordam ida ifodalanadi.
q (x ,y ), x e X , y e Y
A ytilgan lar tanlov masalasini q o ‘ yi!ishi uchun yetarli emas.