T. M. Magrupov, B. M. Mirshaxodjayev

Tizim obektlari - bu kirish, chiqish, jarayon, aks ta’sir, mezon 
va qo‘yiladigan chegaralar.
Kirish bu jarayon manbai, obyektga nisbatan tashqi hodisa, 
obyektga ta 'sir etuvchi.
Kiruvchi - bu ikki ko‘rinishdan iborat asosiy ishchi kiruvchi va 
asosiy b oim ag an ishchi kiruvchi. Asosiy bo‘Imagan ishchi kiruvchi 
bu qayta ishlashga kirmagan.
Kibernetika - bu tizimli yondashuv boshqarishda shakllangan, 
ya’ni bir tomonlama aniq jarayonlam i tekshirishda mutaxassislami 
o'zaro 
muloqotlari, 
ikkinchi tomondan esa umumiy tizim 
nazariyasini 
rivojlanishi, 
avtomatik 
boshqarish 
va 
sozlash 
masalalari. G ‘oyalami keyingi rivojlanishini tizimiy tahlili.
Tizimli uslubiyat - bu yuqori darajada tartiblangan ishonchli 
asosga ega, tizim komponentlarini ochish va tahlil qilish, o ‘zaro 
aloqada murakkab harakatlami boshqarish imkoniyatlari.
B osh qaru vd a tizimli yondashuv - qismlardan iborat obyekt 
(har bir tizim mustaqil maqsadga ega) tizimlami tashkil qilishni 
ifodalaydi. Qo‘yilgan umumiy maqsadga erishishda uni faqat bir 
butun tizim sifatida qaralgandagina erishishdir.
Dinamik tizim - bu tizim o ‘z holati elementlari o'zaro aloqada 
va tashqi muhit bilan munosabatda vaqt bo‘yicha o ‘zgarganda. 
Dinamik tizim qaytariluvchi yoki qaytarilmas b o iish i mumkin. 
O'zgaruvchan ijtimoiy tizimda tushunchasi bir necha murakkab 
masalalami ifodalaydi.
Bilish ja ra y o n i bu tizimiy tasaw urlar vujudga kelishini 
obyektiv sabablari, rivojlanishning omillari va mos usullar va 
nazariyalarni tahlil qilish; bilish jarayonning o ‘zi tizimiyligiga.
155

---

M odel - tabiat hodisalarini aniqlab tajribalar o'tkazish 
imkoniyatini beradigan yoki mulohazalarini qisqartiruvchi mantiqiy 
tuzilmalar va mantiqiy qurilmalar.
Obyekt - bu haqiqiy o'rinbosari, orginal xususiyatlarni 
o ‘rganishni ta’minlovchi.
M odellashtirish - bir obyektni boshqa bir obyekt bilan 
almashtirish obyekt - obyekt orginalni eng asosiy xususiyatlari 
to ‘g‘risida axborot olish. Demak, model ustida tajribalar o ‘tkazib 
obyekt ustida eng zaruriy axborotlami olish.
Adekvat - model tajribalardan olingan natijalami to 'g ‘riligi 
tasdiqlansa va bu jarayonni bashorat qlish imkoniyatini bersa. 
Model adekvatlilik maqsadidan va qabul qilish mezoniga bog‘liq.