T o sh k e n t d a V la t iq t iso d iy o t u n IV e r s it e t I f. Sh. Shamsutdinov, Sh. F. Shamsutdinova chet mamlakatlar
-jadval Frantsiyada aholini ijtimoiy guruhlariga binoan soliqlarni
Download 4.32 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.2. Qo‘shilgan qiymat solig‘i
- Sotuvchi-m utaxassislar san’at asarlarini asl nusxasini sotganda sotib o lish v a sotish ortasidagi farqqa 30% soliq solinadi.
- B oshqa stavka belgilanmagan hamma operatsiyalarga norm al stavka qoMlaniladi. . ^
- Korxona hisoblagan T V A soliqdan m ahsulot bahosim h o sil qiluvchi ayrim «ogirlashtiruvchi» elem entlarni chiqarib tashlashi m um kin. Bu
- TVAdan to liq ozod qilish im konini beradi. Chegirib tashlash bahoni hosi qiluvchi hamm a elementlarga
- X om -ashyo materiallarini qiym ati, energetika m ahsulotlari, ham m a investitsiya (m ashina va inshootlar), um um iy harajatlar (transpo
2.3-jadval Frantsiyada aholini ijtimoiy guruhlariga binoan soliqlarni ___________________ undirilishi A holini ijtimoiy guruhlari T o'liq (jami)
daromad T o 'g 'ri soliqlar Egri
soliqlar Ijtimoiy
ajratmalar Jami
Qishloq xo'jalik ishlab chiqamvchilari 100 4,4
8,4 10,0
22,8 Qishloq xo'jaligidagi yollanma ishchilar 100
2,2 13,2
30,8 46,2
Erkin kasb egalari 100
11,7 6,3
8,6 26,2
Oliy (mansabdor) kadrlar
100 12,6
Г 9,6
19,6 41,8
Xizmatchilar 100
4,7 13,2
27,3 45,2
Ishchilar 100
3,2 13,2
32,8 49,2
Band bo'lmaganlar (pensionerlar qo'shilgan holda) 100
5,4 11,2
7,1 23,7
Frantsiyada, boshqa Yevropa davlatlari kabi 1970 yillarda soliqlar sezilarli oshgandan keyin, ular bir maromga tushib qoldi. Daromad solig'i va qo'shilgan qiymat solig'ini avtomobil kabi tovarlar guruhi bo'yicha kamayishi, ijtimoiy sug'urta tizimiga ajratmani oshirish bilan to'ldirildi. 1995-2003 yillarga kelib Frantsiya soliq tizimini takomillashtirish, oxirgi amalga oshirilayotgan ichki yalpi mahsulotda soliqni salmog'ini bir maromda ushlab turish va sekin-asta pasaytirish yo'li bilan olib borilmoqda. 2.2. Qo‘shilgan qiymat solig‘i Qo shilgan qiymat solig'i (TVA-taxesur la vabeur ajoutes) aylanma solig ini boshqacha ko'rinishi hisoblanadi. Bu soliq markaziy va mahalliy byudjetlar daromadiga olinadi. Soliqni aw al markaziy byudjetga olinadi va keyin uning bir qismi mahalliy byudjetlarga beriladi. Tovarlarni ishlab chiqarish va aylanishini har bir bosqichida ulami bahosini oshiruvchi qiymatga qo'shimcha deb nom berilgan. Frantsiyada amalga oshiriladigan ishlab chiqarish va savdo xususiyatiga ega bo'lgan har b'r kelishuvga soliq qo'llaniladi.
Qo'shilgan qiymat soligM solinadigan operatsiyani (jarayonni) amalga oshiruvchi shaxsni huquqiy holati va boshqa soliqlarga munosabati (boshqa soliqlarni toMaydimi yoki yo‘qmi)ni hech qanday ahamiyati yo‘q. Shaxslarni faoliyati doimiymi yoki vaqtincha, tusdami - bu ham inobatga olinmaydi. Qo'shilgan qiymat soligM (TVA)ga faqat tijoratchilar bajaradigan kelishuvlar (tovarlami sotish, xizmat ko'rsatish, manzilida (joyida) ist’emol qilish, komission operatsiyalar, maklerlik, arendaga berish, uskunalami o'matish va h.k.) tortilib qolinmay, tijoratchi boMmagan shaxslar amalga oshiradigan boshqa tijorat operatsiyalariga (masalan, xususiy shaxsga ijaraga mebel berish va h.k.) ham bu soliq qoMlanadi. Bunga qarama-qarshi tijorat xususiyatiga ega boMmagan kelishuvlar (masalan, erkin kasb egalari gonorar olish asosida ko'rsatadigan xizmatlari) qo'shilgan qiymat solig'idan ozod qilingan. TVA to'g'risidagi qonunda maxsus belgilangan ishchan operatsiyalar ham soliqqa tortiladi. Masalan, kooperativlami qishloq xo'jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish, qayta ishlash va sotish operatsiyalari (ishlab chiqarishda qatnar>huvchilami oilasi shaxsiy ist’emol qiladigan tovarlar bundan mustasnodir). Bunga sanoat va savdoda qo'llaniladigan qurollar va uslublar bilan qishloq xo'jalik ishlab chiqaruvchilari amalga oshiradigan qator operatsiyalar ham kiradi. Maxsus belgilanadigan TVA solinadigan operatsiyalarga savdoga aloqasi yo'q kasbga ega boMgan shaxslar bajaradigan operatsiyalar kiradi. (bajarilgan ishga beriladigan haq mahsulot tannarxini katta qismini tashkil qilgan holatdagina) . Qo'shilgan qiymat soligM faqat Frantsiyada ishlab chiqarilgan va sotilgan tovarlarga qoMlaniladi. Bunga Korsika va Monako hududlari ham kiradi. Frantsiyada amalga oshirilgan TVA colinadigan har-xil xizmatlar ham shu tartibda qabul qilinadi. Lekin, chet elga ketayotgan transport, yoki xorijiy mamlakatlar transport! va bu transportga tegishli anjomlar eksport sifatida «Xalqaro o'zaro aloqa» xujjati asosida bu soliqdan ozod qilinadi. Qo'shilgan qiymat solig'ida soliq solinadigan baza baho, ya’ni sotib oluvchi tovami sotuvchi, xizmat ko'rsatuvchiga pul yoki natura shaklida beradigan hamma to'lov hisoblanadi. Bu ro'yhatga sanoatchi yoki sotuvchi tomonidan qilingan hamma harajat va olinadigan foyda kiritiladi. Shu * Frantsiyada sotish deb, shartnoma sharti bo’yicha berilgan, yoki haqiqiy shu mamlakatda sotilgan tovar tushuniladi. bilan bir qatorda TVA solig‘i solinadigan harajatlar hamda soliqni o‘zini summasi chiqarilib tashlanadi. Chegirma, ajratib chiqariladi va TVA solinmaydi. TVAni soliq solinadigan bazasini ko'rsatilgan umumiy qoidasidan tashqari alohida qoidalari ham mavjud. Sotish davrida, sotish bilan mutaxassislashgan korxona yoki shaxs buyumlami sotganda ulaming sotib olish va sotish bahosi o'rtasidagi farqqa soliq solinadi.
Korxonani o‘zini ehtiyoji uchun tayyorlangan va olib kelingan xom ashyo va tayyor yarim mahsulotlar va korxona ichida ko'rsatilgan xizmatlar qonunda belgilangan stavka bilan soliqqa tortiladi K o‘chmas mulk bo'yicha bitimlar, savdo operatsiyalari yoki ko'chmas mulkni sotuvchi kompaniyalarda qatnashish natijasi «sanoat va savdo foydasi» bandi asosida jismoniy shaxslami daromadini to'g'ri soliqqa tortish bilan bir qatorda TVA solig'iga ham tortiladi. Uskuna va boshqa ko'chmas mulklarni ishlab chiqarish va etkazib berish quyidagi holatlarda TVAga tortiladi: a) korxonani o'zini ehtiyoji uchun tannarxi hisobida tayyorlangan uskunani etkazib berilsa, bunga yer qiymati va unga qilingan harajatlar ham kiradi; b) korxona kapitalini ko'paytiruvchi har-xil o'zgarishlar to'g'risida gap yuritilganda. Import tariqasida olinadigan tovarlardan TVAni mamlakat ichida qo'llaniladigan stavkalari yoki boj tarifi bo'yicha belgilangan stavkalar asosida soliq olinadi. Neft mahsulotlari (tabiiy gazdan tashqari) umumiy baholash (soliq organi va sotuvchini kelishuvi) asosida soliqqa tortiladi. Frantsiyada TVA umumiy xususiyatga ega. Soliq hamma sotish va tovarlarni hamma sotib olish, shu jumladan o'zining ehtiyoji uchun, kompaniyani mahsulotini ko'paytiruvchi hamma muomala operatsiyalari va transfertiar (oddiy berish), kompaniyalami uskunalari yoki boshqa ko'chm as mulklar, soliq bilan qamrab olinadi. Soliq har-xil stavkalarga ega: a) pasaytirilgan stavkalar-2,1; 4,0; 5,5%; b) standart- 18,6%; v) oshirilgan - 22%.
B oshqa stavka belgilanmagan hamma operatsiyalarga norm al stavka qoMlaniladi. . ^ Qisqartirilgan stavka turistik klassli otellar, pansionat v a yanm pansionatlar xizm atiga, korxona oshxonasida tayyorlangan ovqatlarga suv bilan ta’m inlash, kabi har-xil xizm atlarga qoMlaniladi. Shu stavka bila sotib olish, import, sotish, etkazib berish, kom ission sotish ka 1
Suv, kundalik ist’emol qilish uchun non, non yop ish uchun un, aholiga sotish uchun sut, shakar, m ol va o'sum lik yogMari, pish loq , meva, murabbo va boshqalar. . . Pasaytirilgan stavka b o'yich a qator oziq-ovqat tovarlari, qishloq xo'jalik ishlab chiqarishi uchun tovarlar (yem , o 'g 'it va boshqalar), zahar 1
O ziq- ovqat tovarlaridan, ichim liklar va boshqa m ahsulotlar chiqarib tashlanadi. U lar oraliq (o'rtadagi) stavkalar bilan soliqqa tortiladi. Oraliq stavkalari sotib olish, import, sotish, olib k elish, k om ission sotish operatsiyalariga quyidagi tovarlar b o'yich a qo'llanadi: gaz, elektroenergiya, zichlashtirilgan havo, isitish uchun issiq su v , isitish va sovutish uchun ishlatiladigan har-xil turdagi energiya, tosh ko'm ir, koks, ko'm ir briketi va boshqa yoqilg'ilar, har-xil turdagi daraxtlar, ne mahsulotlari, spirt, sovun, k ofe, ichim lik, choy, biskvit uni, shokolad, muzqaymoq va boshqalar. Shu stavka passajir transporti am alga oshiradigan xizm at, sotsial-m adaniy xizm at, restoranlarda sotiladigan ovqat va boshqalarga qoMlaniladi. Oshirilgan stavka sotib olish , import, sotish, ijaraga berish operatsiyalari bo'yicha quyidagi tovarlarga qoMlaniladi: qim m atbaho toshlar, oltin. kumush, platina, m o'yna, kinoapparatlar, m agnitafonlar radiopriemniklar, ovoz y ozib oluvchi apparatlar, y a n g i turistiK avtomobillar, tamaki mahsulotlari, gugurt. Korxona hisoblagan T V A soliqdan m ahsulot bahosim h o sil qiluvchi ayrim «og'irlashtiruvchi» elem entlarni chiqarib tashlashi m um kin. Bu tizim, investitsiyani soliq solishdan ozod qilib ishlab chiqaris ni о sis ini takom illashtirishga xizmat qiladi. Yana, tizim m ahsulotni eksport qihshni TVAdan to 'liq ozod qilish im konini beradi. Chegirib tashlash bahoni hosi qiluvchi hamm a elementlarga beriladi. C hegirib tashlash hajmi og'irlashtirish hajmi darajasida olinadi. X om -ashyo materiallarini qiym ati, energetika m ahsulotlari, ham m a investitsiya (m ashina va inshootlar), um um iy harajatlar (transpo 2.3. Jismoniy shaxslarga solinadigan daromad soligM Daromad soliqlari tarkibida muhim o‘rinni jismoniy shaxslarga solinadigan daromad soligM egallaydi. Daromad soligM Frantsiyada - bu yagona va progressiv soliq hisoblanadi. Bu soliq davlat daromadlarini asosiy elementi hisoblanmaydi. Bu soliq byudjetni soliq daromadlarini taxminan 1/5 qismini tashkil qiladi. Bu davlatni tarixiy an’analari bilan bogMiq. Hukumat daromad soligMdan o‘zining ijtimoiy siyosatini amalga oshirish uchun foydalanadi. Ijtimoiy ist’emol foizlari yaxshi rivojlanmagan sharoitda daromad soligM oilani rag‘batlantirish, kam mulk egalariga yordam berish uchun ishlatiladi. Daromad soligMga aholi daromadini omonatga, ko'chmas mulkka,
aktsiyalarga joylashtirishi uchun qiziqtirish funktsiyasi yuklatilgan. Buning hammasi murakkab hisob-kitob tizimini talab qiladi. Chunki keng miqyosda soliq imtiyozlari, chiqarib tashlashlar qoMlaniladi. Masalan, 25 mln. toMovchilardan haqiqiy 15,0 mln soliqni toMaydilar. Haqiqiy soliq toMovchilar mamlakatni jismoniy shaxslari va aktsioner jamiyat boMmagan korxona va kooperativlar hisoblanadi. Soliq oMgan moliya yilini natijasi bo‘yicha yil boshida deklaratsiyada ko‘rsatilgan daromaddan olinadi. Xazina birligi sifatida ikki kishidan iborat er-xotin va ularning qaramogMdagi shaxslar olinadi. Yagona kishilik xazina birligi sifatida tabiiy bitta kishi olinadi. Soliqni Frantsiyada yashovchilar mamlakatda va chet elda (shartnomalar hisobga olingan holda) olgan hamma daromadlaridan toMaydi. 0 ‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, soliqni jismoniy shaxsni emas, oilani daromadidan olinadi. Agar toMovchi bo‘ydoq boMsa, soliq uchun oila bitta kishi hisoblanadi. Soliqni 18 yoshdan boshlab toMaydilar. Hisobot yili davomida olingan hamma pul tushumlari daromad hisoblanadi. Ya’ni, toMovchi bir yilda bitta tuzib, topshiradigan deklaratsiyasida oMgan yili olgan hamma daromadini yigMndisi koMsatiladi. Bu soliqlarni toMiq olish ustidan nazoratni susaytiradi, soliqlarni byudjetga tushish oborotini sekinlashtiradi. Bundan tashqari yil davomida daromadi pasaysa soliq toMash bo‘yicha muammolar kelib chiqadi. Ularga quyidagilar kiradi: ish haqi, mukofot va qo‘shimcha haqlar, pensiya, umr bo‘yi olinadigan renta, ko‘chirib boMadigan mol- mulkdan olinadigan daromad, yerga egalik qilishdan olinadigan daromad, qishloq xo‘jalik faoliyatidan olinadigan daromad, hunarmandchilik va
savdo-sotiq faoliyatidan olinadigan daromad, savdo-sotiq xususiyatiga ega bo'lmagan daromadlar, qimmatbaho qog'ozlar bilan amalga oshiriladigan operatsiyalardan olinadigan daromad. Mulkchilik huquqini o'tkazishda olinadigan bir martalik daromadlar ham kiradi. Soliq solinadigan bazadan qonunchilikda maxsus belgilangan harajatlar chiqarib tashlanadi. Masalan, ovqatlanish uchun belgilangan maxsus yordam. Ayrim chiqarib tashlashlar ba’zi ijtimoiy guruhlarga belgilangan: keksaygan kishilar, nogironlar va h.k. Jismoniy shaxslarga solinadigan daromad solig'i progressiv xususiyatga ega. Uning stavkasi 0 dan 56,8% gacha boradi. Daromadi 18140 frankdan oshmaydigan shaxslami daromadlari (stavkasi 0%) ga soliq solinmaydi. Eng yuqori stavka 246770 frankdan yuqori bo'lgan daromadlarga qo'llaniladi. 1990-1993 yillarda daromad solig'i, soliq xususiyatiga ega bo'lgan ijtimoiy ajratma bilan to'ldirilgan. 1991 yili «Moliya haqida»gi qonun asosida umumiy ijtimoiy ajratma ko'chirib bo'ladigan va ko'chmas mol- mulkdan olinadigan hamma daromadlardan 1,1% qilib belgilangan. Bundan tashqari jamg'armadan foiz sifatida olinadigan daromaddan ijtimoiy ajratma to'lanadi. Uning stavkasi l,0%ni tashkil qiladi. Bulardan tashqari maxsus ijtimoiy ajratmalar ham mavjud. Frantsiyada ko'chmas mulk qimmatbaho qog'ozlar va boshqa ko'chirib bo'ladigan mulk bo'yicha operatsiyalardan olinadigan daromadlarni soliqqa tortish bo'yicha maxsus qoidalar qo'llanadi. Masalan, ko'chmas mulkni, yuqori bahoda sotish natijasida olgan foyda, haqiqiy sotilgan yilning soliq solinadigan daromadiga kiritiladi. Lekin asosiy yashash uylarini sotish, birinchi marta yashash uylarini sotish va eng kamida 32 yildan buyon egasini mulki bo'lgan yashash uylarini sotishdan olingan daromadlar soliq solishdan ozod qilinadi. Sotuvchi mulki sifatida uy-joy necha yil bo'lganiga qarab, yoki muxlatini hisobga olgan holda soliq stavkalari o'zgaradi. Agar muxlat ikki yildan kam bo'lsa eng yuqori stavka qo'llanadi. Keyin mulkdorchilik muxlatiga qarab stavka pasayib borib nolga tushadi. Qimmatbaho qog'ozlar operatsiyasidan, shunga aktsioner huquqi uchun olingan sertifikatlami qo'shgan xolda olingan foyda 16% stavka bilan soliqqa tortiladi. Soliq har yilgi daromad belgilangan hajmidan yuqori bo'lgan taqtirdagina olinadi. Bu hajmi tez-tez hukumat tomonidan qaytadan ko'rilib turiladi. 1991-1995 yillarni boshida soliq 307,6 ming frank summasidan boshlab olinadigan bo'lgan. Qimmatbaho qog'ozlar operatsiyasidan farq
qilgan holda
ko'chirib bo'ladigan mulk
operatsiyasidan olingan foyda agar uning bitim summasi 20 ming frankdan yuqori boMsa soliqqa tortiladi. Soliqni uchta stavkasi mavjud: 4,5%,7% - san at buyumlari uchun va 7,5% - qimmatbaho metallar bo‘yicha bitimlardan olinadi. Soliq to‘lovchini daromadi 7 kategoriyaga boMinadi: 1.Yollanib ishlaydiganlami ish haqisi; 2.Yer daromadlari (yer va imoratni arendaga berish); 3.Oborot kapitalidan olinadigan daromad (dividendlar va foizlar); 4-Qaytadan sotishdan olinadigan daromad (imoratni, qimmatbaho qog‘ozlami); 5.Aktsioner jamiyat boMmagan korxonalarni ishlab chiqorish va savdo faoliyatidan olinadigan daromad; 6.Tijorat xususiyatiga ega boMmagan daromadlar (erkin kasb egalarini daromadlari); 7.Qishloq xo'jalik daromadlari. Ko‘rsatilgan 7 kategoriyani har biri bo‘yicha o‘zining hisob-kitob usuli bor. Sof daromadni aniqlashda hammasiga taaluqli daromadni keltiruvchi ishlab chiqarish harajatlarini chiqazib tashlanadi. Qari ota- onalami boqish, qarash, hayriyaga ketadigan mablagMar ham chiqarib tashlanadi. Soliqni hisoblash uchun oilani sof daromadi boMaklarga ajratiladi. Keyin har bir qismiga taaluqli stavka bilan soliq summasi aniqlanadi. Umumiy soliq summasi alohida qismlar summasini qo‘shish bilan aniqlanadi. Bu sxemada soliqlarni hisoblash soliq yukini engillashtiradi va ko‘p bolali oilalarga engillik beradi. Umumiy soliq summasi hisoblangandan keyin, uni maktabgacha boMgan bolalar muassasalarini harajati, qariyalarga yordam, kredit bo'yicha foiz toMash, hayotni sug‘urta qilish, aktsiyalami sotib olish harajatlari uchun 25 foizga qisqartiriladi. I. Mehnatga haq toMashni umumiy summasidan chiqarib tashlanadi: 1. Ijtimoiy sug‘urtaga ajratma; 2. Kasb bo‘yicha o‘qitish harajati; 3. Kasb harajati (ishga borish uchun yoM harajati, ovqatlanish ) va boshqalar. Chegirib tashlash limiti ish haqini 10%gacha. Agar haqiqiy chek va hisob raqamlar boMsa undan ko‘p ham chegirish mumkin. Keyin soliq solinadigan ish haqi «majburiy halollik» uchun 20% skidkaga kamaytiriladi. Chunki yollanma ishchilar savdogarlar va mayda tadbirkorlar kabi daromadini bir qismini yashirish imkoniyatiga ega emaslar. Agar bir yillik maosh 500000 frankdan ortiq boMsa skidka qo'llanmaydi. II. Yer daromadi. Umumiy daromaddan chegiriladi: 1. Imoratni ijaraga berganda 15% va yemi ijaraga berganda 10%; 2. Imoratdan foydalanish harajatlari; 3. Imorat va yerdan olinadigan soliqlar summasi. III. Kapital aylanmasidan olinadigan daromadlar kamaytiriladi: 1. Agar bank aktsiyalar bo'yicha ish olib borsa, bank xizmati uchun to‘lov harajati. 2. Aktsiyalami mayda ushlab turuvchilarga ularni rag‘barlantirish uchun - 16000 frank omonatga qo‘yish bo‘yicha berilgan foizdan olingan daromad 60000 frankgacha soliqqa tortilmaydi. IV. Qaytadan sotishdan daromadlar. Bu daromadlar imoratni qaytadan sotishdan (1) va aktsiyalami qaytadan sotishdan (2) qismlarga boMinadi. Kamaytiriladi: - inflyatsiya uchun; - chayqovchilikdan ximoya qilish uchun bir yilga 5% li skidka beriladi. Yigirma yildan keyin skidka 100% yetadi. Agar o‘zi yashab turgan shaxsiy uy yoki kvartira sotiladigan boMsa, daromad soliqqa tortilmaydi. Ko‘chmas mulkni sotishdan olinadigan daromad faqat 290000 frankdan yuqori bo‘lsa hisobga olinadi. Aktsiyalar bo‘yicha daromadlar va yo‘qotishlarni saldosi chiqariladi. Sof yo'qotish kelajak daromadi hisobiga o'tqazilishi mumkin. Faqat 5 yildan ortiq emas. V. Aktsioner jamiyat hisoblanmagan korxonani sanoat faoliyatidan olingan daromad. Umumiy tushumdan mahsulotni ishlab chiqarish va sotish harajati chiqazib tashlanadi. Keyin aylanmani hajmiga qarab hisob- kitob qilinadi: a) agar bir yilga 500000 frankdan kam bo‘lsa, kommersant ma’lumot beradi va soliq xizmati xodimlarini o‘zi soliqni hisoblaydi. Bu xolatda buxgalteriya hisobini yuritish majburiy emas; b) bir yilga aylanma 500000 frankdan ko‘p bo'lsa tadbirkorlarni o'zi hisob-kitob qiladi. Agar yakka tijorat korxonalari Boshqaruv Markazining a’zosi bo'lsa, ularga 20% li skidka beriladi. Boshqaruv Markazi davlat tomonidan tasdiqlangan bo'ladi va firibgarlik (nayrangbozlik) yo'qligi to'g'risida kafolat hisoblanadi. VI. Tijoratsiz daromadlar. Bu sohada soliqqa tortish tartibi ish haqini soliqqa tortish tartibiga o'xshagan bo'ladi. Harajatlar tekshiriladi. Agar gonorarlar 175000 frankdan kam bo‘lsa soliqdan engilliklar beriladi. Boshqaruv markaziga a’zo bo'lsa 20% skidka beriladi. VII. Qishloq xo'jalik daromadi. Ulami soliqqa tortishni uch xil usuli mavjud: 1. Agar daromad bitta to'lovchi uchun 500000 frankdan kam bo'lsa, kollektiv imtiyozlar beriladi. Bu holatda soliq xizmatining o'zi hudud bo'yicha bir gektardan olinadigan sof daromadni hisoblaydi. 2.Daromad 500000-750000 frankni tashkil qilsa, soliq solinadigan daromadni to'lovchini o'zi tushum va harajat o'rtasidagi farq sifatida aniqlaydi. 3.Agar daromad 750000 frankdan ko'p bo'lsa, bu to'lovchilarga aktsioner jamiyat bo'lmagan holatdagi tartib qo'llanadi. Har bir ettita kategoriyani daromadlari sof daromadni tashkil qiladi. Soliqni hisoblash uchun oilani sof daromadi ayrim qismlarga quyidagicha bo'linadi: bo'ydoq-1 qism, er-xotin- 2 qism, bitta bola 0,5 qo'shimcha, ikkita bola- I qism qo'shimcha, uchta bola- 2 qism qo'shimcha. Har bir qismga soliq alohida hisoblanadi va natijada ularni qo'shib umumiy soliq summasi aniqlanadi. Frantsiyani daromad solig'i Rossiya Federatsiyasi va O'zbekiston Respublikasi va boshqa davlatlarni daromad solig'idan keskin farq qiladi. Bu farqni uning mazmunidan aniqlash mumkin. Soliq davlat byudjetiga maksimal daromad to'plash emas, birinchi navbatda ma’lum ijtimoiy siyosatini amalga oshirish uchun qaratilgan. Shu nuqtai nazardan bu soliq etarli darajada samarali hisoblanadi. Agar uni davlat byudjetidagi ulushi boshqa davlatlarga nisbatan past bo'lsada, uning bilvosita mamlakatni farovonligini ko'tarishdagi roli katta. Bu soliq juda murakkab, o'ziga xos xususiyatlarga ega. Soliq frantsuz jamoasi, siyosati va aholisi bilan chambarchas bog'lanib ketgan, shuning uchun uni unifikatsiya qilish har tomonlama o'ylab ish tutishni talab qiladi. Frantsiyani byudjetiga mulkka solinadigan soliq yirik daromad keltiradi. Birinchi yanvarga bo'lgan mulk, mol-mulk huquqi va qimmatbaho qog'ozlar soliq solishga jalb qilinadi. Mol-mulkka imorat, sanoat va qishloq xo'jaligi korxonalari, ko'chirib bo'ladigan mol-mulk, aktsiya, obligatsiya va hokazolar kiradi. Molk-mulkni ayrim turlari to'liq yoki qisman bu soliqdan ozod qilinadi. Masalan, kasbiy faoliyatga taaluqli mol-mulk, ayrim qishloq xo'jalik mol-mulklari, badiiy buyumlar va kollektsiya buyumlari. Mulkka solinadigan soliq progressiv xususiyatga ega. Uning stavkalari 1991-1995-yillaming boshiga quyidagi jadvalda beriladi. Download 4.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling