Ca(5) Co(2/3) A4 G( 2)
Yalpiz turi (Mentha). Ko`p yillik o`t o`simliklari bo`lib efir moylidir. Bu oilaning vakillari asosan zax yerlarda, ariq va kanal bo`ylarida tarqalgan O`zbekiston florasida Osiyo yalpizi (M.asiatica) keng tarqalgan. Cho`l yalpiz (M. arvensis) va jingalak yalpizlar (M. crispa) ekiladi.
Oddiy rayhon-(Acimum basilicum). Bir yillik o`t o`simlik, uning oq rayhon, qora rayhon, osh rayhon, turlari ma‘lum. Ular ziravor va xushbo`y o`simlik sifatida ekiladi.
Yasnotkalar turkumi - Lamium. Bir va ko`p yillik o`t o`simliklar. O`zbekiston florasida pushti yasnotka (L.amplexicanle) va oq yasnotka (L.alla) turlari begona o`t sifatida o`sadi. L.alla dori tayyorlashda ishlatiladi. Ular asal beruvchi o`simlik hisoblanadi.
Kiyiko`tlar turkumi - Ziziphora. Bular tarkibida efir moylari bor bir yillik va ko`p yillik o`tlardir.
Tog` jambili (Origanum)- Faqat bir turi (O.tythantum) O`zbekiston florasida tarqalgan.
Lavanda turkumi - Lavandula. Asl lavanda L.vera bu gullari ko`p yoki to`q binafsha rangli juda xushbo`y hidli chala butadir. Efir moyi olish uchun Qrimda, Kavkazda va Moldaviyada ekiladi. Efir moyidan odekolonlar tayyorlanadi. Quritilgan gullari kiyimlarni kuyadan saqlash uchun sepiladi. Bu oila vakillari efir moyiga boy bo`lgandan ularning ko`pgina vakillari efir moyi olish uchun ekiladi. Masalan Mavrak (muskat mavragi), lavanda, nano va boshqalar. Bulardan olingan efir moyi atir upa sanoatida, ovqat va likyor-aroq ishlab chiqarish sanoatida qo`llaniladi. Bir necha turlari masalan, tog` jambili, logoxillus, limono`ti, jingalak nano, dori mavrak, arslonquyruq va boshqalar tibbiyotda ishlatiladi. Yalpiz, osh rayhon, jambil va boshqalar ovqat mazasini yaxshilashda ishlatiladi.
Lamiaceae oilasi vakillarining tarqalish areali
|
Ajuga turkestanica
(Regel) Briq.
|
Pomir-Oloy (Hisor tizmasi va uning
janubiy-g`arbiy tizmasi, Darvoz, Janubiy
Tojikiston, Ko`xitang past tog`ligi)
|
Pomir-Oloy
endemi
|
|
Teucrium
scordioides Schreb.
|
Olako`l botig`i, Balxashbo`yi cho`li, Ili d.vodiysi, Muyunqum, Chuy daryosi etagi Sariqsuv, Sirdaryo daryo vodiysi, Chirchiq, Zarafshon, Surxandaryo, Farg`ona vodiysi, Mirzacho`l, onda-sonda Tyan-Shanda va Pomir-Oloyda, Pomirdan tashqari Kopet-Tog`da
|
|
|
Scutellaria adenostegia Briq.
|
Surxandaryo daryo vodiysi, Tyan-Shan (Susamir, Uzun-Axmat, Norin daryosi o`rta oqimi tog`lari, tizmalari Chotqol, Qurama, Farg`ona tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston, Oloy tizmalari, Oloy vodiysi, Zarafshon, Hisor, Qorategin, Pyotr I, Darvoz, Bobotog` tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
Tog`li O`rta Osiyo endemi
|
|
Scutellaria adsurgens Popov
|
Tyan-Shan (Qoratog`, Talas, Olatov, Korjontog`, Ugom, Chotqol, Qurama tizmalari)
|
|
|
Scutellaria angrenica Juz. & Vved.
|
G`arbiy Tyan-Shan(Angren daryosi havzasi, Qurama tizmasi shimoliy qiyaligi- Laylak-soy)
|
Oxangaron daryosi O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria anitae Juz.
|
Pomir-Oloy (Hisor tiz., Sardai-Mion daryosi havzasi)
|
Janubiy-G`arbiy Pomir-Oloy, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria baldschuanica Nevski ex Juz.
|
Pomir-Oloy (Bobotog`, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
Janubiy Pomir-Oloy endemi
|
|
Scutellaria botschantzevii M.N. Abdull.
|
|
Nurota tog`lari endemi, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria bucharica Jus.
|
Pomir-Oloy (Cho`lbair tog`lari, Bobotog` tiz.)
|
Janubiy-G`arbiy Pomir-Oloy, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria colpodea Nevski
|
Surxandaryo daryo vodiysi, Pomir-Oloy (Hisor, Ko`xitang, Bobotog` tizmalari)
|
Janubiy-G`arbiy Pomir-Oloy, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria comosa Juz.
|
Farg`ona vodiysi, Dasht yalanglik, Tyan-Shan(Chotqol, Farg`ona, Mo`g`ultog` tizmalari), Pomir-Oloy (Oloy vodiysi, Turkiston, Nurota, Oloy, Zarafshon tizmalari)
|
|
|
Scutellaria cordifrons Juz.
|
Tyan-Shan (Qoratog`, Talas, Olatov, Korjontog`, Ugom, Pskom, Sandalash, Chotqol, Qurama tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston tizmasi)
|
|
|
Scutellaria cristata Popov
|
Pomir-Oloy (Vaxsh, Bobotog` tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
Janubiy Pomir-Oloyning endemi
|
|
Scutellaria fedtschenkoi Bornm.
|
"Surxon-Sherobod vodiysi, Pomir-Oloy (Hisor tizmasi, Ko`xitang tizmasi)
|
Janubiy-G`arbiy Pomir-Oloy, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria filicaulis Regel
|
"
|
|
|
Scutellaria galericulata L.
|
Tyan-Shan (Talas Olatovii: Kalba daryosi xavzasi, Qurama, Farg`ona tizmalari), Pomir-Oloy (tizmalari Oloy, Oloy orti, Turkiston, Zarafshon, Hisor, Pyotr I)
|
|
|
Scutellaria glabrata Vved.
|
Zaysan tog` havzasi, Qozog`iston m., Balxashbo`yi cho`li, Turgay botig`i, Orolbo`yi sahrolari, Katta Barsuklar, Muyunqum, Chuy daryosi vodiysi, Sariqsuv, Sirdaryo daryo vodiysi, Amudaryo daryo vodiysi, Farg`ona vodiysi, Zarafshon daryo vodiysi, Qoratovatrofi tog` etagi tekisligi, Toshkent va Samarqand sh.atrofi, Qashqadaryo daryo havzasi, Tarbagatay, Jung`or Olatovi, Tyan-Shan(Iliy orti Olatovi, Kungey Olatovi, Terskey Olatovi, Qirg`iz Olatovi, Talas Olatovi tizmalari, Norin daryosi o`rta oqimi tog`lari, Qoratog`, Korjontog`, Chotqol, Qurama tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston, Molguzar, Zarafshon, Hisor tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
|
Scutellaria guttata Nevski ex Juz.
|
Pomir-Oloy (tizmalari Turkiston, Molguzar, Nurota, Zarafshon, Hisor)
|
Hisor-Darvoz, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria haematochlora Juz.
|
Pomir-Oloy (Hisor tiz.: To`palang daryosi havzasi, Sangardak)
|
|
|
Scutellaria heterotricha Juz. & Vved.
|
Tyan-Shan (Korjontog`, Ugom, Pskom, Chotqol, Qurama tizmalari)
|
|
|
Scutellaria hissarica B. Fedtsch.
|
Pomir-Oloy (Ko`xitang tizmasi)
|
Hisor tizmasi endemi
|
|
Scutellaria holosericea Gontsch. ex Juz.
|
Pomir-Oloy (Hisor tizmasi)
|
Hisor-Darvoz, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria immaculata Nevski ex Juz.
|
Pomir-Oloy (Hisor tizmasi: Tupalang daryosi xavzasi i Shatrut)
|
|
|
Scutellaria intermedia Popov
|
Tyan-Shan (Talas Olatovi, Qoratog`, Korjontog`, Ugom, Pskom, Chotqol, Qurama, Farg`ona, Mo`g`ultog` tizmalari), Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Molguzar, Nurota tizmalari)
|
|
|
Scutellaria iskanderi Juz.
|
Tyan-Shan(Farg`ona, Qurama, Mo`g`ultog` tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston, Nurota: Oqtov tog`lari, Xobduntov, Zarafshon tizmalari)
|
|
|
Scutellaria leptosiphon Nevski
|
Tyan-Shan(Qurama, Farg`ona tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston, Zarafshon tizmalari)
|
|
|
Scutellaria lipskyi Juz.
|
Surxon-Sherobod vodiysi, Pomir-Oloy (Zarafshon, Hisor, Ko`xitang tizmalari)
|
Hisor tizmasi, O`zbekiston endemi
|
|
Scutellaria microdasys Juz.
|
Pomir-Oloy (Hisor tizmasi)
|
|
|
Scutellaria microphysa Juz.
|
Toshkent atrofi dashtlari, Tyan-Shan(Qoratog`, Talas Olatovi Mashat, Korjontog`, Ugom tizmalari)
|
|
|
Scutellaria nevskii Juz. & Vved.
|
Pomir-Oloy (Turkiston, Zarafshon, Hisor(tizmalari)
|
Janubiy-G`arbiy Pomir-Oloy endemi
|
|
Scutellaria ocellata Juz.
|
Pomir-Oloy (Ko`xitang tizmasi)
|
|
|
Scutellaria oxystegia Juz.
|
Pomir-Oloy ( Oloy, Turkiston, Zarafshon, Pyotr Itizmalari)
|
|
|
Scutellaria phyllostachya Juz.
|
Tyan-Shan(Chotqol, Farg`ona tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston, Nurota, Oloy tizmalari)
|
|
|
Scutellaria physocalyx Regel & Schmalh.
|
Tyan-Shan(Ugom, Chotqol, Qurama tizmalari), Pomir-Oloy (Zarafshon, Hisor, Vaxsh, Darvoz tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
|
Scutellaria pycnoclada Juz.
|
Pomir-Oloy (Turkiston, Oloy, Oloy vodiysi, Zarafshon, Hisor, Oloy orti Pyotr I, Vaxsh, Qorategin, Pomir tizmalari)
|
|
|
Scutellaria ramosissima Popov
|
Tyan-Shan(Korjontog`, Chotqol, Sandalash, Qurama, Farg`ona tizmalari)
|
|
|
Scutellaria schachristanica Juz.
|
Tyan-Shan(Norin daryosi o`rta oqimi tog`lari, Korjontog`, Ugom, Chotqol, Qurama, Mo`g`ultog`, Farg`ona tizmalari), Pomir-Oloy (Turkiston tizmalari: Guralash qo`riqxonasi)
|
G`arbiy Pomir-Oloy endemi
|
|
Scutellaria squarrosa Nevski
|
Pomir-Oloy (Turkiston, Zarafshon tizmalari)
|
|
|
Scutellaria striatella Gontsch.
|
Surxon-Sherobod vodiysi, Pomir-Oloy (Turkiston, Molguzar, Zarafshon, Hisor, Ko`xitang tizmalari)
|
Janubiy-G`arbiy Pomir-Oloy endemi
|
|
Scutellaria villosissima Gontsch. ex Juz.
|
Pomir-Oloy ( Bobotog` tizmasi, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
Hisor-Darvoz, O`zbekiston endemi
|
|
Drepanocaryum sewerzowii (Regel) Regel
|
Pomir-Oloy (Hisor tizmasi)
|
|
|
Thuspeinantha persica (Boiss.) Briq.
|
Qizilqum (Oqtov tog`lari), Amudaryo daryo vodiysi(Termiz sh.atrofi), Farg`ona vodiysi, Zarafshon daryo vodiysi (Qoratog` tog`lari), Tyan-Shan(Chu-Iliy tog`lari, Issiqko`l ko`lining shimoliy qirg`og`i, Qirg`iz Olatovi: Uchbuloq, Syugat daryosi o`rta oqimi, Talas Olatovi: Ulkunburul tog`lari, Oqsuv daryo vodiysi, Qoratog`, Korjontog`, Chotqol tizmasi, Qurama tizmasi: Asht-Bolo, Kalqanoti tog`lari, Mo`g`ultog`) Pomir-Oloy (Turkiston, Molguzar, Oloy, Nurota, Zarafshon tizmalari, Zirabuloq-Ziadin tog`lari, Hisor tizmasi va uning janubiy-g`arbiy tizmasi, Bobotog`, Darvoz, Pyotr I, Ko`xitang, Qorategin, G`arbiy Pomir, Janubiy Tojikiston past tog`ligi), Kopet-Tog`, Katta Balxanlar,Badxiz
|
|
|
Marrubium anisodon Koch
|
Orolbo`yi sahrolari, Ustyurt, Qoratov etagi tekisligi, Qizilqum, Amudaryo d.havzasi, Sherobod vodiysi, Qoraqum,Badxiz, Katta Balxanlar
|
|
|
Sideritis montana L.
|
Ustyurt, Mangishloq, Qizilqum, Mirzacho`l, Tyan-Shan(Chu-Iliy tog`lari, Ketmontov, Iliyorti Olatovi, Kungey Olatov, Terskey Olatov, Ichkeletov tog`lari, Talas Olatovi, Qoratog`, Korjontog`, Ugom, Pskom, Chotqol, Qurama, Mo`g`ultog`, Farg`ona tizmalari, Toshkent sh.atrofi), Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston tizmalari, Sariqtov tog`lari va Xobduntov, Nurota, Zarafshon, Hisor tizmalari, Zirabuloq-Ziadin tog`lari, Bobotog`, Ko`xitang, Janubiy Tojikiston past tog`ligi, G`arbiy Pomir), Kopet-Tog`, Kichiki va Katta Balxanlar
|
|
|
Lophanthus ouroumitanensis (Franch.) Kochk. & Tzukerv.
|
Zaysan tog` havzasi, Qozog`iston m., Embin platosi, Quyi CHu, Farg`ona vodiysi, Jung`or Olatovi, Tyan-Shan, Pomir-Oloy (Sharq. Pomirdan tashqari), Kopet-Tog`
|
|
|
Lophanthus schrenkii Levin
|
Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Zarafshon, Oloyorti, Hisor, Ko`xitang, Darvoz, Qorategin, Pyotr I, G`arbiy Pomir tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
|
Lophanthus schtschurowskianus (Regel) Lipsky
|
Balxashbo`yi cho`li (Archali tog`lari), Qozog`iston m. (Qizilray tog`lari), Betpakdala, Qoratog` atrofi yonbag`ir tekisligi, Tarbagatay, Jung`or, Olatov, Tyan-Shan tizmalari (Chu-Iliy tog`lari, tizmalari Qoratog`, Korjontog`, Talas Olatovi, Iliyorti Olatovi, Qirg`iz Olatovi, Pskom, Chotqol, Farg`ona)
|
|
|
Lophanthus subnivalis Lipsky
|
Tyan-Shan(tiz. Farg`ona), Pomir-Oloy (tizmalari Oloy, Oloyorti, Turkiston, Nurota)
|
|
|
Lophanthus tschimganicus Lipsky
|
Pomir-Oloy (tizmalari Oloy, Turkiston, Zarafshon, Oloyorti, Hisor, Qorategin, Pyotr I, Oloy vodiysi, Sharqiy Pomir- daryosi xavzasi Kaindlar, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
|
Lophanthus virescens (Lipsky) Kochk.
|
Tyan-Shan (Talas Olatovi, Korjontog`, Pskom, Ugom, Chotqol, Qurama tizmalari)
|
|
51
|
Nepeta alatavica Lipsky
|
Pomir-Oloy (Oloy, Zarafshon, Hisor, Oloyorti, Ko`xitang, Pyotr I tizmalari Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
52
|
Nepeta bracteata Benth.
|
Tyan-Shan(Qirg`iz Olatovi, Talas Olatovi, Korjontog`, Ugom, Pskom, Chotqol tizmalari)
|
|
53
|
Nepeta bucharica Lipsky
|
Pomir-Oloy (Turkiston, Zarafshon, Ko`xitang, G`arbiy Pomir tizmalari)
|
|
54
|
Nepeta cataria L.
|
Tyan-Shan(Talas Olatovi, Chotqol, Farg`ona, Uzunaxmaty, Atoynak tizmalari), Pomir-Oloy (Zarafshon, Hisor, Petr I, Darvoz, Qorategin, G`arbiy Pomir tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
55
|
Nepeta formosa Kudrjasch.
|
Turgay botig`i, Balxashbo`yi cho`li, Orolbo`yi sahrolari, Sirdaryo daryo vodiysi, Ustyurt, Mangishloq, Amudaryo daryo vodiysi, Toshkent atrofi dashtlari; Jung`or Olatovi, Tyan-Shan(Iliyorti Olatovi, Chu-Iliy tog`lari, Qirg`iz Olatovi, Kungey Olatov, Terskey Olatov, Talas Olatovi, Qoratog`, Korjontog`, Ugom, Pskom, Chotqol, Qurama, Farg`ona, Atoynak tizmalari); Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Nurota, Zarafshon, Oloyorti, Hisor, Ko`xitang, G`arbiy Pomir tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi), Kopet-Tog`, Katta Balxanlar
|
|
56
|
Nepeta kokanica Regel
|
Tyan-Shan(i Qoratog`, Chotqol, Uzun-Axmat, Farg`ona, Atoynak tizmalar); Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Zarafshon, Hisor, Darvoz, Qorategin, Pyotr I tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
57
|
Nepeta lipskyi Kudrjasch.
|
Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Zarafshon, Hisor, Darvoz, Qorategin, Pyotr I tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
58
|
Nepeta mariae Regel
|
Pomir-Oloy
|
|
59
|
Nepeta maussarifi Lipsky
|
Tyan-Shan, Pomir-Oloy
|
|
60
|
Nepeta micrantha Bunge
|
Pomir-Oloy (Zarafshon, Hisor tizmalari)
|
|
61
|
Nepeta olgae Regel
|
Turgaybotig`i, Alakul botig`i, Balxashbo`yi, Orolbo`yi sahrolari, Betpakdala, Sirdaryo daryo vodiysi, Qizilqum, Jung`or Olatovi, Tyan-Shan(Kungey Olatov, tizmalari Norin d.o`rta oqimi tutashmasi, Iliyorti Olatovi, Chu-Iliy tog`lari, Qoratog`), Pomir-Oloy (Turkiston, Zarafshon, Hisor, G`arbiy Pomir tizmalari)
|
|
62
|
Nepeta Pomirensis Franch.
|
Sirdaryo daryo vodiysi, Qizilqum, Farg`ona vodiysi, Surxon-Sherobod vodiysi
|
|
63
|
Nepeta pannonica L.
|
Pomir-Oloy (tizmalari Oloy, Hisor, Petr I, Pomir)
|
|
64
|
Nepeta podostachys Benth.
|
Zaysan tog` havzasi, Qozog`iston m., Turgaybotig`i, Balxashbo`yi cho`li, Saur, Tarbagatay, Jung`or Olatovi, Tyan-Shan (Ketmontov, Iliyorti Olatovi tizmalari, Chu-Iliy tog`lari, Kungey Olatov, Terskey Olatov, Qirg`iz Olatovi, Talas Olatovi, Qoratog`, Korjontog`, Chotqol, Farg`ona, Kavaktau), Pomir-Oloy (Oloy, Zarafshon, Hisor, Qorategin, Darvoz, Pyotr I tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
65
|
Nepeta pungens (Bunge) Benth.
|
Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Zarafshon, Hisor, Darvoz, Qorategin, Pyotr I, Pomir tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi)
|
|
66
|
Nepeta santoana Popov
|
Zaysan tog` havzasi, Turgaybotig`i, Balxashbo`yi cho`li, Betpakdala, Kaspiybo`yi cho`li,Sariqsuv quyi oqimi, Ustyurt, Qizilqum, Jung`or Olatovi, Tyan-Shan(Kungey Olatov, Iliyorti Olatovi tizmalari, Chu-Iliy tog`lari, Qoratog`, Qurama, Mo`g`ultog`), Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Nurota, Zarafshon, Hisor tizmalari, Janubiy Tojikiston past tog`ligi),Badxiz, Kopet-Tog`, Katta Balxanlar
|
|
67
|
Nepeta satureiodes Boiss.
|
Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Zarafshon tizmalari)
|
|
68
|
Nepeta subhastata Regel
|
Ustyurt, Mangishloq, Qizilqum, Farg`ona vodiysi, Tyan-Shan(Qoratog`, Qurama tizmalari), Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Zarafshon, Darvoz, G`arbiy Pomir tizmalari),Badxiz
|
Shimoliy Pomir-Oloy endemi
|
69
|
Nepeta ucranica L.
|
Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston tizmalari)
|
|
70
|
Dracocephalum adylovii I.I. Malzev
|
Zaysan tog` havzasi, Qozog`iston m., Turgaybotig`i, Alakulskayabotig`i, Balxashbo`yi cho`li, Betpakdala, Muyunqum, Chuy daryosi etagi Sariqsuv, Zakratauskaya tekisligi, Qoratog` atrofi yonbag`ir tekisligi, Toshkent atrofi dashtlari, Saur, Jung`or Olatovi, Tyan-Shan(Iliyorti Olatovi, Chu-Iliy tog`lari, Terskey Olatov, Norin daryosi o`rta oqimi tog`lari, Qirg`iz Olatovi, Talas Olatovi, Qoratog`, Korjontog`, Chotqol, Qurama), Pomir-Oloy (Oloy, Turkiston, Oloy vodiysi, Zarafshon, Oloyorti, Pyotr I tizmalari)
|
G`arbiy Tyan-Shan, O`zbekiston endemi
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
